SOSYOLOG mesleği

TÜRKİYE İŞ KURUMU 1
SOSYOLOG
________________________________________________________
TANIM
Sosyolog, insan toplulukları ve toplumsal kurumlar, bunların kökeni, gelişmesi,
işlevi ve birbirleriyle ilişkileri, bu ilişkileri belirleyen ilke ve kurallar ile toplumsal
sorunlar ve çözüm yolları konularında araştırmalar yapan, araştırma sonucunda
edinilen bulguları yorumlayan ve önerilerde bulunan kişidir.
GÖREVLER
 Tarihsel belgeleri inceleyerek, gözlem ve görüşme gibi yöntemleri kullanarak;
insan topluluklarının kökenini, gelişmesini, yaşayış tarzını ve sosyal ilişkilerini
araştırır, çevreye, sosyal geleneklere, aile, din, eğitim gibi sosyal kurumlar ve
diğer sosyal olaylara ilişkin bilimsel bilgiler toplar,
 Edinilen verileri ve sonuçları, istatistiksel olarak değerlendirir ve yorumlar,
 Toplumsal sorunları saptar, bilimsel sonuçlar çerçevesinde çözüm önerilerinde
-bulunur,
 Bilimsel sonuçlar ile sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin eğitimciler, yasa
koyucular, planlama uzmanları ve sosyal sorunların çözümüyle uğraşan meslek
elemanlarına, kurum ve kuruluşlara ulaşmasını sağlar, sonuçlarını izler.
KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER
 Görüşme ve anket formları, tarihi belgeler, toplumsal olaylar ve sosyal
kurumlarla ilgili olarak yapılan araştırma ve incelemelerin yer aldığı basılı
kaynaklar, gözlem ve araştırma raporları gibi dokümanlar,
 İstatistik tabloları ve çeşitli büro malzemeleri ile hesap makinesi, bilgisayar.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
 Sosyolog olmak isteyenlerin;
 Sözel akıl yürütme yeteneğine sahip,
 Toplumsal olaylara meraklı,
 Araştırma ve inceleme yapmaktan hoşlanan,
 Olaylar arasında bağlantılar kurabilen,
 Başkaları ile iyi iletişim kurabilen kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Sosyologlar gözlem ve incelemelerini alanda, elde ettikleri bulguların
TÜRKİYE İŞ KURUMU 2
değerlendirmesini büroda yaparlar. Çalışmalarında insanlarla etkileşim
halindedirler. Sayısal bulgularını bilgisayar yolu ile değerlendirirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin Eğitimi; aşağıda belirtilen üniversitelerin Edebiyat ve Fen-Edebiyat
Fakültelerinin Sosyoloji Bölümlerinde verilmektedir.
 Abant İzzet Baysal Üniversitesi-Fen Edebiyat Fakültesi
 Adıyaman Üniversitesi-Fen Edebiyat Fakültesi
 Aydın Menderes Fen-Edebiyat Fakültesi
 Afyon Kocatepe Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Akdeniz Üniversitesi-Fen Edebiyat Fakültesi
 Anadolu Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Ankara Üniversitesi, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi,
 Atatürk Üni. (Erzurum) Fen-Edebiyat Fakültesi
 Bahçeşehir Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Balıkesir Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Boğaziçi Üni (İstanbul) Fen-Edebiyat Fakültesi
 Cumhuriyet Üni (Sivas) Fen-Edebiyat Fakültesi
 Çanakkale 18 Mart Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Dicle Üni. (Diyarbakır) Fen-Edebiyat Fakültesi
 Dumlupınar Üni. (Kütahya) Fen-Edebiyat Fakültesi
 Ege Üni. (İzmir) Edebiyat Fakültesi
 Fatih Üni. (İstanbul) Fen-Edebiyat Fakültesi
 Fırat Üni. (Elazığ) Fen-Edebiyat Fakültesi
 Galatasaray Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Gaziantep Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Hacettepe Üni. (Ankara) Edebiyat Fakültesi
 İnönü Üni. (Malatya) Fen-Edebiyat Fakültesi
 İstanbul Bilgi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 İstanbul Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Maltepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Mersin Üni. Edebiyat Fakültesi
 Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
 Muğla Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Orta Doğu Teknik Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Kırıkkale Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Koç Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi
 Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
TÜRKİYE İŞ KURUMU 3
 Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Yeditepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Yüzüncü yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER
Psikoloji, Sosyoloji, Matematik, Mantık, Felsefe, Tarih, Coğrafya, Türkçe
derslerinde başarılı olması gerekmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLAR
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
Lise veya dengi okul mezunu olmak,
 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı ’nda (LYS)
“Sosyoloji” lisans programı için yeterli “TM-3” puan almak.
 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda
“Sosyoloji” lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih
etmek gerekmektedir.
Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar “Sosyal Bilimler,
Edebiyat, Sosyal Bilimler ve Edebiyat, Dil ve Edebiyat, Genel Kültür, Türkçe-
Matematik, Sınıf Öğretmenliği” alanlarından mezun iseler YGS ve LYS
sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan
mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle
yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümleri dışında bir yükseköğretim programını tercih eden
adayların yerleşme şansları azalmaktadır.
Sosyal Bilimler, Sosyal Hizmet Ön Lisans programlarından mezun olanlar ÖSYM
tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavına (DGS) girerek başarılı olmaları halinde
“Sosyoloji” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ
Meslek eğitim süresi 4 yıldır.
Eğitim süresince; Türk Dili ve Edebiyatı, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi,
Yabancı Dil gibi genel kültür derslerinin yanı sıra eğitimin;
TÜRKİYE İŞ KURUMU 4
1. yılında; Kurumlar Sosyolojisi, Sosyolojiye Giriş, Küçük Gruplar Sosyolojisi,
Türk Sosyoloji Literatürü,
2. yılında; Sosyal Bilimler Metodolojisi, Türkiye’nin Toplumsal yapısı, Aile
Sosyolojisi, Sosyoloji Tarihi, Türkiye Sosyoloji Tarihi ve Araştırmaları,
MESLEK EĞİTİMİ
3. yılında; Sosyal Tabakalaşma, Kent Sosyolojisi, Sosyal Bünye ve Makro
Ekonomi, Ekonomik Sosyoloji, Organizasyon Prensipleri, Hukuk ve Suç
Sosyolojisi, Sosyoloji Tarihi, Sosyoloji Semineri ve Araştırmaları,
4. yılında; Özel Öğretim Yöntemleri, Değişim Sosyolojisi, Sosyolojide Yöntem ve
Tartışmaları, Türk Sosyologları ve Eserleri, Endüstri Sosyolojisi, Bilgi
Sosyolojisi, Çağdaş Sosyoloji Teorileri, Sanat Sosyolojisi gibi meslek dersleri ile
Psikoloji, Felsefe ve Sosyal Antropoloji alanlarının temel derslerini alırlar.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
4 yıllık eğitimi bitirenler, "Lisans Diploması" ve "Sosyolog" ünvanını alırlar.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Sosyologlar, Devlet Planlama Teşkilatı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Tarım
Bakanlığı, Köy İşleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı gibi kamu kuruluşları ile özel sektör kurum ve kuruluşlarının ilgili
birimlerinde ve yayın kuruluşlarında çalışabilmektedirler. Bu meslekte çalışan
bayanların oranı fazladır. Özellikle, sosyolog olarak iş bulma olanakları oldukça
sınırlıdır.
Sosyologlar, eğitimleri süresince edindikleri bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını,
herhangi bir işsizlik durumunda halkla ilişkiler ve tanıtım alanlarındaki araştırma
çalışmalarına yönlendirebilirler. Ayrıca insan kaynakları faaliyetleri ile de
ilgilenirler.
Ülkemizde, sosyal bilimler alanında daha çok, gelişmiş ülkelerin bulgularından
yararlanma yoluna gidilmiş, ülkemiz için, çok sınırlı düzeydeki araştırma ve
çalışmalarla yetinilmiştir. Ancak, Türkiye gibi çok hızlı bir toplumsal değişme ve
gelişme sürecinde bulunan bir ülkede, toplum planlaması ve yapılan hizmetlerin
sonuçlarının izlenmesi için, sosyologların çalışmalarına gereksinim olduğu
anlaşılmıştır. Bu gereksinim çerçevesinde, çok yönlü mesleki gelişmelerin söz
konusu olacağı ve ayrıca, verilerin istatistiksel olarak düzenlenmesinde bilgisayar
kullanımının yaygınlaşacağı düşünülmektedir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 5
Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) işbirliği ile açılan/ açılacak
olan Ortaöğretim alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans ya da Pedagojik
Formasyon Programını başarı ile tamamlayan sosyoloji mezunları Felsefe,
Öğretmenlik meslek Bilgisi Dersleri alanlarında öğretmenlik yapabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Öğrenciler, eğitimleri süresince çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan
kredi ve burslardan faydalanma olanaklarına sahiptirler. (Kredi ve Yurtlar
Kurumu vb.)
EĞİTİM SONRASI
Fen-Edebiyat ve Edebiyat Fakülteleri Sosyoloji Bölümü mezunları işe ilk
başladıklarında, kamu sektörüne ait kurum ve kuruluşlarda çalışmaları halinde,
Devlet Memurları Kanunu'na dayanılarak Hükümet tarafından belirlenen ücreti
(asgari ücretin yaklaşık iki katı), özel sektör kurum ve kuruluşlarında ise asgari
ücretin yaklaşık üç katı ücreti alabilmektedirler. Uzmanlık alanları, işteki
pozisyonları ve işletmenin yapısına göre bu ücrette artış olabilmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Lisans eğitiminden sonra alanlarında mastır (yüksek lisans) ve doktora eğitimi
alarak akademik kariyer yapabilirler, yüksek öğretim kurumlarında araştırma
görevlisi, doçent, profesör gibi unvanlarla öğretim üyesi olarak görev yapabilirler.
Sosyologlar, Genel Sosyoloji, Kurumlar Sosyolojisi, Uygulamalı Sosyoloji veya
Sosyometri alanlarından birinde çalışmalarına ağırlık verebilirler. Aile, suçluluk,
nüfus bilimi, endüstri ve tarım sorunları, köy-kent yerleşimi, sosyal ekoloji,
siyaset ve hukuk sosyolojisi gibi konularda uzmanlaşabilirler.
Çalıştıkları kurum ve kuruluşlarda, uzman, danışman ve araştırmacı kadrolarında
veya yönetici kademelerinde yer alabilirler.
BENZER MESLEKLER
 Sosyal Psikolog,
 Sosyal Antropolog,
 Sosyal Çalışmacı.
EK BİLGİLER
TÜRKİYE İŞ KURUMU 6
-
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
 Meslek elemanları,
 ÖSYS Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi Kılavuzu-2010,
 2008 ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
 ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi –
2000,
 Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının
Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu,
 Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Öğretmen Olarak
Atanacakların Atamalarına Esas Olan Alanlar İle Mezun Oldukları
Yükseköğretim Programları ve Aylık Karşılığı Okutacakları Derslere İlişkin
Esaslar" 12/07/2004 tarih ve 119 sayılı Talim ve Terbiye Kurulu Kararı ve bu
kararda değişiklik yapılan 12.05.2006 tarih ve 133 sayılı Talim Terbiye Kurulu
Kararı,
 7.7.2009 tarih ve 80 sayılı MEB Talim ve Terbiye Kurulu Kararı
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili eğitim kurumları,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
 Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.