GAZETE MUHABİRİ mesleği

TÜRKİYE İŞ KURUMU 1
GAZETE MUHABİRİ
__________________________________________________
TANIM
Kamuoyunu aydınlatmak ve bilgilendirmek üzere, toplumda meydana gelen ekonomik,
siyasal, kültürel, sportif, adli vb. olaylarla ilgili bilgi toplayan, bunları değerlendirerek,
gazete ve/veya dergilerde yayınlanmaya hazır hale getiren kişidir.
GÖREVLER
 Ekonomik, sosyal, kültürel, siyasal vb. nitelikteki olayları izler,
 Olaylar arasından, araştırmaya değer olanları belirler,
 Araştıracağı olay hakkında kimlerden bilgi alabileceğini belirler,
 Çeşitli kaynaklardan sözlü veya yazılı olarak verilen bilgileri toplar,
 Topladığı bilgileri değerlendirir, doğruluğunu kontrol eder,
 Bilgileri anlaşılır bir dille yazar, önemli noktaları vurgular,
 Bilgileri haber merkezine gönderir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
 Daktilo,
 Fotoğraf makinesi,
 Teyp,
 Teleks,
 Faks,
 Bilgisayar,
 Telefoto,
 Telefon,
 Telsiz,
 Çeşitli kırtasiye malzemeleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Gazete muhabiri olmak isteyenlerin;
 Düşüncelerini söz ve yazı ile başkalarına aktarabilen,
 Çevresinde olup bitenlere ilgili, dikkatli,
 Başkaları ile iyi iletişim kurabilen, girişken,
 Okumaya ve çevresini incelemeye meraklı, olayları doğru değerlendirebilen,
 Değişik ortamlarda, gerektiğinde stres altında çalışabilen
kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcılık meslekte başarıyı artırıcı bir faktördür.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Gazete muhabiri; haberin yazılması aşamasında büroda görev yapar, olayların araştırılması
aşamasında açık havada, kapalı yerlerde, sıcakta, soğukta, dağda, uçakta vb. ortamlarda
TÜRKİYE İŞ KURUMU 2
çalışabilir. Çok nadirde olsa saldırıya uğrama tehlikesi vardır. Çalışma saatleri genellikle
düzensizdir. Sık sık seyahat etme söz konusudur. Araştırma yaparken her türlü insanla,
her türlü olayla karşılaşabilir. Gazete muhabirleri bazen bir röportaj için günlerce ünlü bir
kişinin peşinden koşmak, evlerinden uzakta, güç koşullarda yaşamak, gerektiğinde bir
haber için kendini tehlikeye atmak durumunda kalabilirler.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi aşağıdaki üniversitelere bağlı iletişim fakültelerinin “Gazetecilik”
bölümlerinde verilmektedir.
 Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Atatürk Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Bahçeşehir Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Erciyes Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Gazi Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 İstanbul Aydın Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 Kocaeli Üniversitesi, İletişim Fak Gazetecilik bölümü
 Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 Selçuk Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 Yeditepe Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
 Türkçe, Kompozisyon,
 Sosyal Bilimler,
 Yabancı Dil.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
 Lise veya dengi okul mezunu olmak,
 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı ’nda (LYS)
“Gazetecilik” lisans programı için yeterli “TS-1” puan almak.
 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda
“Gazetecilik” lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih
etmek gerekmektedir.
 Liselerin Sosyal Bilimler, Edebiyat, Sosyal Bilimler ve Edebiyat, Dil ve Edebiyat,
Genel Kültür, Sınıf Öğretmenliği alanları ile, Öğretmen Okulu ve Köy Enstitüsü
mezunları, bu alanda yüksek öğrenim görmek isterlerse, YGS ve LYS sonuçlarına
göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun
olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle
yerleştirilmektedirler.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 3
 Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden
adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
 Basım ve Yayın Teknolojileri, Basın ve Yayıncılık, Bilgisayar Destekli Yayıncılık,
Fotoğrafçılık, Fotoğrafçılık ve Kameramanlık, İnternet Gazeteciliği ve Yayıncılığı,
Masaüstü Yayıncılık, Matbaacılık, Matbaacılık ve Baskı Teknikleri, Medya ve
İletişim, Radyo ve Televizyon Programcılığı, Radyo ve Televizyon Yayımcılığı /
Radyo ve Televizyon Yayıncılığı, Tasarım ve Basım-Yayımcılık, Televizyon Yapım ve
Yönetimi, Televizyon ve Radyo Programcılığı ön lisans programlarından birini başarı
ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları
taktirde “Gazetecilik” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
Eğitim süresince; Türk Dili, Beden Eğitimi, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
gibi genel bilgi derslerinin yanında Hukuk, Siyaset Bilimi, Sosyoloji, İstatistik, İşletme,
Fotoğrafçılık, Türk Dili, Dünya Edebiyatı, Anayasa, İktisat, Yönetim ve Organizasyon,
Basın Tarihi, Türkiye'nin Yönetim Yapısı, Muhasebe, Araştırma Yöntemleri, Yazışma
Teknikleri, Psikoloji, Bilgisayar Programlama, Gazete Yayınlama Tekniği, Pazarlama, Halkla
İlişkiler, Tiyatro, Sanat Tarihi, Sinema, Reklamcılık, Uluslararası İlişkiler, Turizm ve
Gazete Haberciliği gibi mesleki dersler de gösterilmektedir. Ayrıca, iletişim fakültelerinin
gazetecilik bölümlerinde yazılı basında haberin kaynağından baskı evresine kadar olan
işlemleri ile baskı evresinde süreli yayınların baskısına ilişkin temel bilgi ve uygulamaları
konularında eğitim-öğretim verilmektedir. Öğrencilere araştırmalar yaptırılmaktadır.
Meslek yaşantıları boyunca sık sık karşılaşacakları siyasi, toplumsal, ekonomik olaylar,
temel hukuk kavramları, dış politika, halkla ilişkiler, reklamcılık, iletişim, fotoğrafçılık vb.
konularda da bilgiler verilmektedir.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “Gazetecilik” lisans diploması ve “Gazete Muhabiri”
unvanı verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
 Gazete muhabirleri habercilikle ilgili olan bütün basın kuruluşlarında (gazete,dergi)
çalışabilirler. Haberciliğe daha ciddi yaklaşan gazetelerde çalışanlar dünyada olup
bitenlere (ekonomi, borsa, politika, sağlık, eğitim, hukuk) ilişkin olabildiğince fazla
ve doğru bilgi verirler. Magazin gazetelerinde çalışan gazete muhabirleri ise sanat,
moda ve sosyete dünyasında meydana gelen olayları araştırır ve yazarlar.
 Gazete muhabirleri çıktığı saate göre sabah gazetesi, akşam gazetesi; ya da
yayınlandığı sıklığa göre günlük gazete, haftalık gazete ayrıca yerel, ulusal ya da
uluslararası gibi çeşitli gazetelerde çalışabilirler. Genel olaylarla ilgili bilgi veren
gazetelerin yanı sıra yalnızca belirli kesimleri ilgilendiren özel bazı konularda ki
haber ve makalelerin bulunduğu gazetelerde vardır. Çok nadirde olsa yabancı dilde
yayın yapan gazetelerde çalışabilir.
 Gazetecilik ekonomik koşullardan çok çabuk etkilenen bir sektör olduğundan
mezunların iş bulma şansı ülkenin ekonomisi ve gelişmişliği ile çok sıkı ilişkilidir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 4
Bununla birlikte, alanında çok iyi yetişmiş bir kimsenin her türlü koşulda işsiz
kalmayacağı söylenebilir.
 Gazete muhabirleri toplumların aydınlatılmasında önemli bir görev üstlenmiştir.
Dünyamızın küreselleştiği, iletişim çağına girdiğimiz bugünlere ulaşmada en büyük
katkı basın-yayın organlarından gelmiştir. Gazeteler sayesinde dünyanın herhangi
bir yerindeki olaylardan anında haberdar olabilmekteyiz. Bu yönüyle teknolojiyi en
iyi kullanan meslek olma özelliğini de sürdürmektedir. Gelecekte bu durumun daha
da gelişeceğini söyleyebiliriz.
 “Gazetecilik” bölümü mezunlarından Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek
Lisans Programını veya Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) işbirliği
ile açılan / açılacak Pedagojik Formasyon Programını başarı ile tamamlayanlar, lise
ve dengi okullarda Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Öğretmeni olarak çalışabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ DURUMU
EĞİTİM SÜRESİNCE
Öğrenciler eğitim süresince çeşitli kurum ve kuruluşlardan karşılıklı veya karşılıksız kredi,
burs alabilirler. Yaz aylarında yapılan dörder haftalık staj döneminde de işveren belli bir
ücret verebilir.
EĞİTİM SONRASI
Eğitim sonrası kazanç ise çalışılan gazetenin tirajına, işverenin tutumuna, işyerinde toplu
iş sözleşmesinin yapılıp yapılmamasına göre değişiklikler göstermektedir. Daha sonra
ücretler bulunduğu konum ve çalışma yılına, Toplu İş Sözleşmesine göre belirlenmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
 Gazete muhabirliği mesleğinde ilerleme bireyin kendisini yetiştirmesine bağlıdır.
Meslek elemanları, spor muhabirliği, polis muhabirliği, ekonomi muhabirliği, magazin
muhabirliği gibi alanlarda uzmanlaşabilirler. Kişi herhangi bir alanda muhabir olarak
çalışabileceği gibi kendini yetiştirmesiyle köşe yazarlığına, genel yayın müdürlüğüne
kadar yükselebilir.
 Başarılı çalışmalar yapan muhabirler daha yüksek tirajlı gazetelere geçebilirler.
Ücretlerinde önemli ölçüde artış olabilir.
 Üniversitelerde akademik kariyerini yükselterek öğretim görevlisi olarak da meslek
yaşantısını sürdürebilir.
BENZER MESLEKLER
 Halkla ilişkiler uzmanı,
 Reklamcı,
 Yazar (metin yazarı, ilan yazarı, kitap yazarı),
 Radyo-Televizyon muhabirliği ve yapımcılığı,
 Eleştirmen.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 5
EK BİLGİLER
Gazetenin bir düzen içinde çıkarılmasını sağlamak için gazeteciler arasında çeşitli görev
dağılımı yapılmıştır.
Bunlar:
Genel Yayın Müdürü: Gazete sahibinin isteği doğrultusunda gazetenin yayın politikasını
tayin eder, bölümler arasında gerekli koordineyi sağlayarak tutarlı ve uyum içinde
gazetenin çıkmasını sağlar.
Sorumlu Müdür: Gazetenin özelliğine göre bir veya birden fazla sorumlu müdür
olabilir. Eğer tek sorumlu müdür varsa gazetede yayınlanan tüm fikir ürünleri ve spor
haberlerinden sorumludur. Birden fazla ise görev dağılımı olabilir.
Yazı İşleri Müdürü: Çeşitli kaynaklardan gelen haberlerin belirli bir düzen ve bütünlük
içinde okuyucuya sunulmasını sağlar. Genel Yayın Müdürünün direktifleri doğrultusunda
görev yapar.
Sekreter: Haberleri, önem, tür ve özelliklerine göre sayfa üzerinde yerleştirir, göze hoş
gelecek şekilde sergilemek görevini yapar.
Haber Müdürü: Yayın Müdürünün direktifi ve Yazı İşleri Müdürünün isteği doğrultusunda
gazetenin büroları, servisleri ve muhabirleriyle ilişki kurup onların verdikleri haberlerin
yeniden elden geçirilerek redakte edilmesini sağlar.
İstihbarat Şefi: Haber akışkanlığını sağlama görevini yerine getirir. Günlük çalışma
programı oluşturarak muhabirler arasında iş bölümü yapar.
Muhabirler ve Foto Muhabirleri: Muhabirler, belirli dallarda veya küçük gazetelerde her
dalda görev yaparak haber toplayan kişilerdir. Foto muhabirleri ise resim çekerek haberin
inandırıcılığını artıran en büyük yardımcıdır.
Başyazar: Gazetenin genel yayın politikasını belirleyerek belirli konularda tutumunu
ortaya koyarak, haftanın belli günleri veya hergün çıkan yazıları kaleme alır.
Makale ve Fıkra Yazarları: Ana ürün olan haberleri çeşitli belge ve kaynaklarla yorum
haline getirir. Böylece fikir gazetelerinde bir görüşün belirlenmesi görevini üstlenirler.
Ressam veya Grafikerler: Anlatımı güç olayların açıklanması veya resimli anlatımın daha
başarılı olması için istatistik konularında resim, grafik ve çizim yaparlar.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
 Oğuzhan KAVAKLI; "Haberleşme, Haberleşme Teknikleri ve Haberleşme Araçları"
Ankara Matbaası, Ekim-1985 İZMİR,
 Oğuzhan KAVAKLI; "Temel Gazetecilik Ders Notları" Ege Üniversitesi Basın Yayın
Yüksek Okulu-1984,
 Ahmet TANIK-Oğuzhan KAVAKLI; "Gazetecinin El Kitabı" Ankara Matbaası-1985
Bornova-İZMİR,
 "Ege Üniversitesi 1992-1993" Ege Üniversitesi Basımevi-1992,
TÜRKİYE İŞ KURUMU 6
 "Türk Meslekler Sözlüğü" İİBK Genel Müdürlüğü Yayın No:190 ANKARA-1986,
 Meslek elemanları,
 2010 ÖSYS Başvuru Kılavuzu,
 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu – 2008,
 ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi – 2000,
 Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans
Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu,
 Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Öğretmen Olarak Atanacakların
Atamalarına Esas Olan Alanlar ile Mezun Oldukları Yüksek Öğretim Programları ve
Aylık Karşılığı Okutacakları Derslere İlişkin Esaslar ile Değişiklik yapılmasına dair
Esaslar ( 31/03/2003 Gün ve 4 Sayılı Kararla Değişik 01/06/2000 Gün ve 340
Sayılı Karar)
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili eğitim kurumları,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
 Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.