_______________________________________________
TANIM
Gazaltı kaynakçısı, mesleğin gerektirdiği özel kaynak-araç gereçleri kullanarak
demir, çelik ve diğer metallerin kesim, dolgu, montaj ve birleştirme işlemlerini
yapan kişidir.
GÖREVLER
Çalışma alanını işe hazırlar,
Koruyucu gaz/plazma gazını cihaza bağlar, kaynak telini temin eder, işle ilgili
rapor tutar,
Gazaltı kaynağı için ön hazırlık yapar (Soğutma sıvı seviyesi, devri daimini ve tel
sürme makaralarını kontrol etmek vb.)
Kaynak teline uygun değişiklikleri yapar (tel sürme makarası, spiral vb) ,
Gazaltı kaynağı yapar, akım üretecini çalıştırıp arkı başlatır, kaynak ark
kararlılığını gözlem altında tutar, kaynak pasolar arası sıcaklığını kontrol eder,
pasolar arasında iş parçasının temizliğini yapar, pasolar arasında torç temizliğini
yapar,
Kaynak dikişini gözle kontrol eder, kaynak dikiş yüksekliğini kontrol eder, kaynak
hatalarını giderir, iş parçasının temizliğini yapar, kaynak avadanlıklarını toplar,
kaynaklanmış iş parçasının bir sonraki istasyona gitmesini sağlar, artan kaynak
telini ambara iade eder, kaynak istasyonunun temizliğini yapar,
Gazaltı kaynak akım üreteci ve kaynak düzeneğinin günlük ve periyodik bakımını
yapar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
AC akım ünitesi, Anahtar takımı, Baret, Bariyer, Basınçlı hava üreteçleri, CO2 gazı
için ısıtıcı, Çadır, Çelik burunlu ayakkabı, DC akım ünitesi, Debi ölçer, Deri önlük,
Eldiven, Emniyet gözlüğü, Gönye İzolasyon battaniyesi, Kaynak birleştirme mastarı,
Kaynak çekici düzeneği (masası), mastarı, kumpası, Keski, Koruyucu gaz tüpleri,
Kulak tıkacı, Maske Ön ısıtma düzeneği, Pense, Pozisyonerler, Spiral taş motoru,
Şerit metre, Tel fırça, Tel sürme düzeneği, Termocupıl, Tornavida, Tozluk, Yan
keski, Akım temas memesi, Çizecek, Isı tebeşirleri, İşaret kalemleri, Kaynak teli,
Koruyucu gaz nozulu (memesi), Seramik halka (fiber), Torç koruyucu sprey/pasta.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Gazaltı kaynakçısı olmak isteyenlerin;
Göz ve ellerini eşgüdümle kullanabilen,
Belli bir noktaya dikkatini yoğunlaştırabilen,
Şekil ilişkilerini görebilen,
Yapılacak işi zihninde canlandırabilen ve tasarımı kağıt üzerine çizebilen,
Mekanik ilişkileri görebilme yeteneğine sahip kimseler olması gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Gazaltı kaynakçıları; fabrika ve atölye gibi kapalı ortamlarda çalışabilecekleri gibi
açık mekânda da çalışırlar. Çalışma ortamı gürültülü ve kirlidir. Ayrıca, kaynak
makinesinden ve kesme lambasından çıkan ışık ve gaz cildi, gözü rahatsız edebilir.
Kaynak işlemi sırasında kullanılan gazın yanıcı ve patlayıcı bir gaz olması nedeniyle
kişinin dikkatli olması gerekir.
Gerekli havalandırma sağlandığında ve koruyucu önlemler alındığında herhangi bir
tehlike söz konusu olmaz. Kaynakçı eğilerek, çömelerek veya ayakta çalışmak
durumundadır ve çalışırken birinci derecede malzeme ve aletlerle ilgilidir. Uzun süre
ve elle yapılan kaynak işlemi bedensel olarak yorucu olabilir. Gazaltı kaynakçılığı,
gerekli önlemler alındığı sürece, diğer kaynak yöntemlerinde görülen iş sağlığı ve iş
güvenliğini tehlikeye atan riskleri taşımamaktadır. Ancak, zaman zaman metal
buharı, açıkta yanmakta olan arkın yaymış olduğu ultraviyole ışınlar ve elektriksel
tehlikeler gibi sebeplerle iş kazaları meydana gelebilmektedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Meslek elemanlarının çalışma alanları küçük ve orta ölçekli işletmelerdir. Kamu ve
özel kuruluşlara ait fabrikalarda ve atölyelerde çalışabilecekleri gibi kendi
işyerlerini de açabilirler.
Metal sanayi işletmelerinde, oto sanayi, gemi, uçak sanayi, kazan ve kapı, pencere
imalathanelerinde çalışırlar.
Meslek eğitimine başlamadan önce öğrenci ilgili işyeri ile çıraklık sözleşmesi
imzaladığından eğitim tamamlandıktan sonra da genellikle aynı işyeri tarafından
istihdam edilmektedir.
Usta unvanını alanlar ise kendi adlarına bağımsız işyeri açabilmektedirler. Hemen
hemen her alanda (oto, inşaat, gemi, uçak sanayi vb.) çalışma imkânı
bulabilmektedirler. Bu nedenle, kaynakçılık mesleğinde istihdam sorunu
bulunmamaktadır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı mesleki eğitim merkezlerinin
kaynakçılık bölümünde ve meslek liselerinin metal teknolojisi bölümlerinde ders
konusu olarak verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Gazaltı kaynakçısı mesleğinin eğitiminde, çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
Bünyesi ve sağlık durumu mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işvereni ile çıraklık
sözleşmesi imzalamak gerekmektedir.
Mesleki eğitim merkezlerinde eğitimi yapılamayan yörelerde geleneksel eğitim şekli
olan usta-çırak usulünde ise kişi bir işyerinde veya atölyede usta nezaretinde
çalışarak mesleği öğrenmeye çalışır.
Meslek liselerinde mesleğin eğitimini görmek için; ilköğretim okulu mezunu olmak ve
meslek liselerine giriş şartlarını taşımak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi; Mesleki eğitim merkezlerinde ilköğretim okulu mezunları
için 2 yıl, lise veya daha üst düzeyde eğitim mezunları için 1 yıl sürelidir. Endüstri
meslek liseleri metal işleri bölümünde eğitim süresi ise 4 yıl sürelidir.
Mesleki Eğitim Merkezlerinde; Pratik eğitim işletmelerde gerçekleştirilmekte olup,
haftada 1 gün teorik eğitim mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir.
Meslek Lisesinde eğitim okulda teorik, atölye ve laboratuvar ortamında ve
işletmelerde uygulamalı olarak yapılmaktadır. Teorik eğitimde Türkçe, Matematik
gibi genel kültür dersleri yanında meslek bilgisi dersi de verilmektedir.
Bu mesleğin teorik eğitiminde öğrenciler;
Kaynak atölyelerinde bulunan; makine, takım, araç ve gereçleri teknolojik kurallara
göre kullanabilmeyi, güvenli ve verimli çalışma alışkanlıklarını kazanırlar, yapılacak
işlere ait takım, makine ve malzeme seçimlerini yapabilmeyi öğrenirler. Ayrıca genel
kültür derslerini mesleki eğitim merkezlerinde almaktadırlar. Pratik eğitiminde ise;
kaynak atölyesini, kullanılan makine ve takımları, işe göre alet seçimini, her aleti
usulüne göre kullanmayı, takım ve makinelerin bakım ve onarımını yapmayı, kaynak
işlemlerini tekniğe uygun ve yeter çabuklukta yapmayı, kaynakçılıkta meydana
gelebilecek kazaların oluş nedenlerini, iş emniyet kurallarına uygun davranmayı
öğrenirler.
MESLEKTE İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda
teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 240 saat olup, bu
eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku,
İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin
yanı sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 1 yılsonunda ustalık sınavlarına
katılabilirler.
Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl
çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SSK veya Bağ-Kur primleri ile belgelemek
şartıyla) ustalık sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim
merkezlerinde 40 saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda
başarılı olduktan sonra "Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız
işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici"
belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim
lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
Meslek liselerinin “Metal İşleri” bölümünden mezun olanlar; Endüstriyel
Kalıpçılık, Enerji, Gemi Makineleri, Gemi Makineleri İşletme, Hasat Sonrası
Teknolojisi, Makine, Makine Yağları ve Yağlama Teknolojisi, Mekatronik,
Mekatronik (Uzaktan Eğitim) Metalografi ve Malzeme Muayenesi, Metalurji
Malzeme, Otomotiv, Oto Boya Karoseri Doğrultma Teknikerliği, Raylı Sistemler
Makine Teknolojisi, Sondajcılık, Tarım Alet ve Makineleri, , Termik Santral
Makineleri, Termik Santrallerde Enerji Üretimi, ön lisans programına sınavsız
geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde
yerleştirilebilirler.
Ayrıca meslek liselerinin metal işleri bölümlerinden mezun olanlar, ÖSYM
tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girip başarılı olmaları ve
“Metal Öğretmenliği” lisans programını tercih etmeleri durumunda yerleştirme
yapılırken ek puan almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara göre
öncelikle yerleştirilmektedir.
Fabrikalarda çalışanlar işyerinin hizmet-içi eğitimine katılarak ustabaşı unvanını
alabilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Meslek eğitimi boyunca mesleki eğitim merkezlerine devam eden öğrenciler,
yaptıkları çıraklık sözleşmesi gereği en az asgari ücretin %30'u oranında aylık ücret
almaktadırlar. Bu miktarın üzerindeki bir ücret ise işveren ve çırak arasında yapılan
sözleşme ile mümkündür. Pratik eğitimleri boyunca iş kazası, iş riski ve meslek
hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır.
Mesleki eğitim tamamlandıktan sonra işçinin deneyime ve işletmenin yapısına göre
asgari ücretin 2–3 katı arasında değişen kazanç elde edilmektedir.
Usta unvanını aldıktan sonra kendi bağımsız işyerini açanların kazanç durumu ise
yapılan işin çokluğu ve kalitesine göre değişmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
Mesleki Eğitim Merkezleri,
İlgili Eğitim Kurumları,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube
Müdürlükleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder