GAZETECİ mesleği

TÜRKİYE İŞ KURUMU 1
GAZETECİ
__________________________________________________
TANIM
Kamuoyunu bilgilendirmek ve aydınlatmak üzere, toplumda meydana gelen olaylarla ilgili
bilgi toplayan, bunları değerlendirerek yorumlayan ve anlaşılır bir şekilde bu bilgileri
iletişim araçları ile yayınlanmaya hazır hale getiren kişidir.
GÖREVLER
 Toplumdaki ekonomik, sosyal, kültürel, siyasal vb. nitelikteki olayları izler,
 Olaylar arasından, araştırmaya değer olanları belirler,
 Araştıracağı olay hakkında kimlerden bilgi alabileceğini belirler,
 Çeşitli kaynaklardan sözlü veya yazılı olarak verilen bilgileri toplar,
 Topladığı bilgileri değerlendirir, doğruluğunu kontrol eder,
 Bilgileri anlaşılır bir dille yazar, önemli noktaları vurgular,
 Fotoğraf ve görüntü alır, bunları düzenler,
 Bilgileri haber merkezine gönderir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
 Bilgisayar,
 Fotoğraf makinesi,
 Teyp,
 Faks,
 Telefon,
 Çeşitli kırtasiye malzemeleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
TÜRKİYE İŞ KURUMU 2
Gazeteci, olmak isteyenlerin;
 Düşüncelerini söz ve yazı ile değerlendirip yorumlayabilen ve bunları başkalarına
düzgün bir şekilde aktarabilen,
 Çevresinde olup bitenlere ilgili, dikkatli,
 Başkaları ile iyi iletişim kurabilen, girişken,
 Okumaya ve çevresini incelemeye meraklı, olayları doğru değerlendirebilen,
 Değişik ortamlarda, gerektiğinde stres altında çalışabilen,
 İnsanları seven,
kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcılık meslekte başarıyı artırıcı bir faktördür.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Gazeteci, haberin yazılması aşamasında büroda görev yapar, olayların araştırılması
aşamasında açık havada, kapalı yerlerde, sıcakta, soğukta, dağda, uçakta vb. ortamlarda
çalışabilir. Çok nadir de olsa çalıştıkları alanlar itibariyle (savaş habercileri ve köşe
yazarları) saldırıya uğrama tehlikesi vardır.( Çalışma saatleri genellikle düzensizdir. Sık sık
seyahat edebilir. Araştırma yaparken değişik insan ve olaylarla karşılaşabilir. Gazeteci
bazen bir röportaj için günlerce bir kişinin peşinden koşmak, evinden uzakta, güç
koşullarda yaşamak, gerektiğinde bir haber için kendini tehlikeye atmak durumunda
kalabilirler.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi aşağıdaki üniversitelerin İletişim Fakültelerinin “Gazetecilik”
bölümlerinde verilmektedir.
 Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Atatürk Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Bahçeşehir Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Erciyes Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü,
 Gazi Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 İstanbul Aydın Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 Kocaeli Üniversitesi, İletişim Fak Gazetecilik bölümü
 Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 Selçuk Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
 Yeditepe Üniversitesi, İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
- Türkçe, Kompozisyon, Sosyal Bilimler, Yabancı Dil
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
 Lise veya dengi okul mezunu olmak,
 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı ’nda (LYS)
“Gazetecilik” lisans programı için yeterli “TS-1” puan almak.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 3
 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda
“Gazetecilik” lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih
etmek gerekmektedir.
 Liselerin Sosyal Bilimler, Edebiyat, Sosyal Bilimler ve Edebiyat, Dil ve Edebiyat,
Genel Kültür, Sınıf Öğretmenliği alanları ile, Öğretmen Okulu ve Köy Enstitüsü
mezunları, bu alanda yüksek öğrenim görmek isterlerse, YGS ve LYS sonuçlarına
göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun
olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle
yerleştirilmektedirler.
 Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden
adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
 Basım ve Yayın Teknolojileri, Basın ve Yayıncılık, Bilgisayar Destekli Yayıncılık,
Fotoğrafçılık, Fotoğrafçılık ve Kameramanlık, İnternet Gazeteciliği ve Yayıncılığı,
Masaüstü Yayıncılık, Matbaacılık, Matbaacılık ve Baskı Teknikleri, Medya ve
İletişim, Radyo ve Televizyon Programcılığı, Radyo ve Televizyon Yayımcılığı / Radyo
ve Televizyon Yayıncılığı, Tasarım ve Basım-Yayımcılık, Televizyon Yapım ve
Yönetimi, Televizyon ve Radyo Programcılığı ön lisans programlarından birini başarı
ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları
taktirde “Gazetecilik” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
Eğitim süresince; Türk Dili, Beden Eğitimi, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
gibi genel bilgi derslerinin yanında Medya ve Siyaset Hukukunun Temel Kavramları, İletişim
Tarihi, Toplum Bilim, Hukuk, Siyaset Bilimi, Sosyal Psikoloji, Haber Toplama ve Yazma,
Sayfa Tasarımı, İstatistik, İşletme, Fotoğrafçılık, Türk Dili, Dünya Edebiyatı, Anayasa,
İktisat, Yönetim ve Organizasyon, Basın Tarihi, Türkiye'nin Yönetim Yapısı, Muhasebe,
Araştırma Yöntemleri, Yazışma Teknikleri, Psikoloji, Bilgisayar Programlama, Gazete
Yayınlama Tekniği, Pazarlama, Halkla İlişkiler, Tiyatro, Sanat Tarihi, Sinema, Reklamcılık,
Uluslararası İlişkiler, Turizm ve Gazete Haberciliği gibi mesleki dersler de
gösterilmektedir.
Ayrıca, İletişim Fakültelerinin gazetecilik bölümlerinde yazılı basında haberin kaynağından
baskı evresine kadar olan işlemleri ile baskı evresinde süreli yayınların baskısına ilişkin
temel bilgi ve uygulamaları konularında eğitim-öğretim verilmektedir. Öğrencilere
araştırmalar yaptırılmaktadır. Meslek yaşantıları boyunca sık sık karşılaşacakları siyasi,
toplumsal, ekonomik olaylar, temel hukuk kavramları, dış politika, halkla ilişkiler,
reklamcılık, iletişim, fotoğrafçılık, sinema vb. konularda da bilgiler verilmektedir.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “Gazetecilik” lisans diploması verilir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 4
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
 Gazetecilik ekonomik koşullardan çok çabuk etkilenen bir sektör olduğundan
mezunların iş bulma şansı ülkenin ekonomisi ve gelişmişliği ile çok sıkı ilişkilidir.
Bununla birlikte, alanında çok iyi yetişmiş bir gazetecinin hiç bir koşulda işsiz
kalmayacağı söylenebilir.Gazeteci toplumların aydınlatılmasında önemli bir görev
üstlenmiştir. Dünyamızın küreselleştiği, iletişim çağına girdiğimiz bugünlere
ulaşmada en büyük katkı basın-yayın organlarından gelmiştir. Gazeteler sayesinde
dünyanın herhangi bir yerindeki olaylardan anında haberdar olabilmekteyiz. Bu
yönüyle teknolojiyi en iyi kullanan meslek olma özelliğini de sürdürmektedir.
Gelecekte bu durumun daha da gelişeceği söylenebilir.
 Gazeteciler, habercilikle ilgili olan bütün basın kuruluşlarında (gazete,dergi)
çalışabilirler. Haberciliğe daha ciddi yaklaşan gazetelerde çalışanlar dünyada olup
bitenlere (ekonomi, borsa, politika, sağlık, eğitim, hukuk) ilişkin olabildiğince fazla ve
doğru bilgi verirler. Magazin gazetelerinde çalışan gazeteciler ise sanat, moda ve
sosyete dünyasında meydana gelen olayları araştırır ve yazarlar.
 Gazeteci çıktığı saate göre sabah gazetesi, akşam gazetesi; ya da yayınlandığı sıklığa
göre günlük gazete, haftalık gazete ayrıca yerel, ulusal ya da uluslararası gibi
çeşitli gazetelerde çalışabilirler. Genel olaylarla ilgili bilgi veren gazetelerin yanı
sıra yalnızca belirli kesimleri ilgilendiren özel bazı konulardaki haber ve makalelerin
bulunduğu gazeteler de vardır. Çok nadirde olsa yabancı dilde yayın yapan
gazetelerde çalışabilir.
 “Gazetecilik” bölümü mezunlarından Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek
Lisans Programını veya Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) işbirliği
ile açılan / açılacak Pedagojik Formasyon Programını başarı ile tamamlayanlar, ilgili
meslek liselerinde Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Öğretmeni olarak da çalışabilirler.
 Gazeteciler kendi içinde spor, parlamento, savaş, iç politika, dış politika, polis-adliye,
magazin gibi farklı uzmanlık alanlarında çalışabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ DURUMU
EĞİTİM SÜRESİNCE
Öğrenciler eğitim süresince Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü ile çeşitli kurum ve
kuruluşlardan karşılıklı veya karşılıksız kredi, burs alabilirler. Yaz aylarında yapılan dörder
haftalık staj döneminde de işveren belli bir ücret verebilir.
EĞİTİM SONRASI
Eğitim sonrası kazanç ise çalışılan gazetenin tirajına, işverenin tutumuna, işyerinde toplu iş
sözleşmesinin yapılıp yapılmamasına göre değişiklikler göstermektedir. Daha sonra ücretler
bulunduğu konum ve çalışma yılına, Toplu İş Sözleşmesine göre belirlenmektedir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 5
MESLEKTE İLERLEME
 Gazetecilik mesleğinde ilerleme bireyin kendisini yetiştirmesine bağlıdır. Kişi
herhangi bir alanda muhabir olarak çalışabileceği gibi kendini yetiştirerek köşe
yazarlığına, genel yayın müdürlüğüne kadar yükselebilir.
 Başarılı çalışmalar yapan muhabirler daha yüksek tirajlı gazetelere geçebilirler.
Ücretlerinde önemli ölçüde artış olabilir.
 Üniversitelerde akademik kariyer yapabilir.
BENZER MESLEKLER
 Yazar (metin yazarı, ilan yazarı, kitap yazarı),
 Radyo-Televizyon muhabirliği ve yapımcılığı,
 Eleştirmen.
EK BİLGİLER
Gazetenin bir düzen içinde çıkarılmasını sağlamak için gazeteciler arasında çeşitli görev
dağılımı yapılmıştır.
Bunlar:
Genel Yayın Müdürü: Gazete sahibinin isteği doğrultusunda gazetenin yayın politikasını
belirler, bölümler arasında gerekli koordineyi sağlayarak tutarlı ve uyum içinde gazetenin
çıkmasını sağlar.
Sorumlu Müdür: Gazetenin özelliğine göre bir veya birden fazla sorumlu müdür olabilir.
Eğer tek sorumlu müdür varsa gazetede yayınlanan tüm fikir ürünleri ve spor
haberlerinden sorumludur.Birden fazla ise görev dağılımı olabilir.
Yazı İşleri Müdürü: Çeşitli kaynaklardan gelen haberlerin belirli bir düzen ve bütünlük
içinde okuyucuya sunulmasını sağlar. Genel Yayın Müdürünün direktifleri doğrultusunda
görev yapar.
Sekreter: Haberleri, önem, tür ve özelliklerine göre sayfa üzerinde yerleştirir, göze hoş
gelecek şekilde sergilenmesini sağlar.
Haber Müdürü: Yayın Müdürünün direktifi ve Yazı İşleri Müdürünün isteği doğrultusunda
gazetenin büroları, servisleri ve muhabirleriyle ilişki kurup onların verdikleri haberlerin
yeniden elden geçirilerek redakte edilmesini sağlar.
İstihbarat Şefi: Haber akışkanlığını sağlama görevini yerine getirir. Günlük çalışma
programı oluşturarak muhabirler arasında iş bölümü yapar.
Muhabirler ve Foto Muhabirleri: Muhabirler, belirli dallarda veya her dalda görev
yaparak haber toplayan kişilerdir. Foto muhabirleri ise resim çekerek haberin
inandırıcılığını pekiştiren en büyük yardımcıdır.
Başyazar: Gazetenin genel yayın politikasını belirleyerek belirli konularda tutumunu ortaya
TÜRKİYE İŞ KURUMU 6
koyarak, haftanın belli günleri veya hergün çıkan yazıları kaleme alır.
Makale ve Fıkra Yazarları: Ana ürün olan haberleri çeşitli belge ve kaynaklarla yorum
haline getirir. Böylece fikir gazetelerinde bir görüşün belirlenmesi görevini üstlenirler.
Ressam veya Grafikerler: Anlatımı güç olayların açıklanması veya resimli anlatımın daha
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
 Meslek elemanları,
 ÖSYS Kılavuzu,
 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu – 2008,
 Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans
Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu,
 Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Öğretmen Olarak Atanacakların
Atamalarına Esas Olan Alanlar ile Mezun Oldukları Yüksek Öğretim Programları ve
Aylık Karşılığı Okutacakları Derslere İlişkin Esaslar ile Değişiklik yapılmasına dair
Esaslar (Değişik 12.5.2006 tarih ve 133 sayılı Talim ve Terbiye Kurulu Kararı)
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili eğitim kurumları,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
 Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.