DİPLOMAT (DIŞ İŞLERİ MESLEK MEMURU) mesleği

TÜRKİYE İŞ KURUMU 1
DİPLOMAT (DIŞ İŞLERİ MESLEK MEMURU)
__________________________________________________
TANIM
Türkiye’nin ve Türk vatandaşlarının haklarına ve çıkarlarına uygun olarak yabancı devletler
ve uluslar arası kuruluşlarla ilişkileri yürütmek üzere Dışişleri Bakanlığınca atanan kişidir.
GÖREVLER
 Hükümetçe belirlenen esaslara uyan dış politikayı uygular ve Türkiye Cumhuriyetinin
yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarla olan ilişkilerini yürütür,
 T.C. uyruklu, gerçek ve tüzel kişilerin yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlar
karşısında hak ve çıkarlarını korur, geliştirir ve bu alanlarda diplomasi ve
konsolosluk korumasını sağlar,
 Türkiye Cumhuriyetinin yabancı devletlerle, bunların temsilcilikleri ve temsilcileri
ile uluslar arası örgüt ve ilgili bakanlıklarla işbirliği yaparak ilişki ve görüşmelerini
yürütür, Bu ilişki ve görüşmeler sonucu gerekiyorsa uluslar arası anlaşmaları yine
diğer bakanlıklarla işbirliği içinde yapar,
 Diğer bakanlık ve kuruluşların dış politikayı etkileyen faaliyet ve ilişkilerinin
Devletin dış politikasına uygunluğunu sağlar, bu kuruluşların uluslar arası kuruluşlar
ve yabancı kamu ve özel kuruluşlarıyla kendi görev alanlarına giren ilişkilerin
eşgüdümünü sağlar ve bunlara katılır,
 Mali, ekonomik ve diğer konularda ilgili kurum ve kuruluşlarca yürütülmesi gereken
dış ilişki ve görüşmelerin dış politikaya uygun olarak yürütülmesini gözetir,
 Türkiye Cumhuriyetini temsil yetkisine sahip olarak geçici görevle görevlendirilen
temsilciler ve temsil heyetlerine Türkiye Cumhuriyetini bağlayacak konularda
hükümetlerin emir ve talimatlarını iletir,
 Yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarda temsil işlerini yetkili makam olarak
yürütür,
 Yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlardaki gelişmeleri ve bunlar arasındaki
ilişkileri izler.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Diplomat (Dış İşleri Meslek Memuru) olmak isteyenlerin;
 Söz ve yazıdaki ayrıntıyı, öz ifadeyi algılayabilen,
 Sosyal bilimlere ilgili ve bu alanda başarılı,
 Başkalarını etkileyebilen, düşüncelerini başkalarına söz ve yazı ile aktarabilen,
 İnsanlarla iyi iletişim kurabilen,
 Yeniliklere açık, yaratıcı, coşkulu,
 Sorumluluk duygusuna sahip, sır saklayabilen,
 Düzgün bir fiziki yapıya sahip ve bedensel özürü bulunmayan,
 İleri derecede İngilizce veya Fransızca ve Almanca bilen
kimseler olmaları gerekmektedir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 2
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
 Diplomatlar (Dış İşleri Meslek Memuru) Dışişleri Bakanlığına bağlı olarak,
Ankara’daki Merkez teşkilatında ve Türkiye’nin yurtdışında bulunan büyükelçilik,
başkonsolosluk ve daimi temsilciliklerde görev yaparlar.
 Yurtdışında kişi, haberleşme ve bina dokunulmazlığı haklarından yararlanırlar.
Ayrıca, gümrük denetiminden de muaftırlar.
 Çalışma saatleri görevli bulunduğu ülkenin çalışma saatlerine bağlıdır. Bunun yanısıra
saat farkı bulunan ülkelerde gerektiğinde kendi ülkesinin çalışma saatlerine göre de
çalışırlar.
 Meslek hayatlarının üçte iki kadarı dış temsilciliklerde geçer. Yurtdışına her tayin
öncesinde tayin yapılacak yurtdışı görev yerleri belirlenir. Tayin kapsamına giren
memurlardan tercihlerini bildirmeleri istenir. Yapılan tayinlerde memurların
tercihleri imkanlar elverdiği ölçüde dikkate alınır. Meslek memurlarının, hizmetin
gerektirdiği istisnalar dışında dış görev süreleri en çok beş yıl, merkez görev
süreleri ise en az iki yıldır.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK ÖN EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Ülkemizde diplomat (dış işleri meslek memuru) yetiştiren herhangi bir fakülte veya bölüm
bulunmamaktadır. Üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültelerinin Uluslar arası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme,
Maliye, Ekonomi bölümleri ile Hukuk Fakülteleri veya bunlara denkliği YÖK tarafından
onaylanmış yabancı öğrenim kurumları bu mesleğin ön eğitim yerleri olarak sayılabilir.
MESLEK ÖN EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Lise veya dengi okul mezunlarının katılabildiği, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı’nda
eşit ağırlık puanına göre öğrenci alan ve eğitim süresi dört yıl olan üniversitelerin Siyasal
Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin Uluslararası İlişkiler, Kamu
Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi bölümleri ile Hukuk
Fakültelerini veya bunlara denkliği YÖK tarafından onaylanmış yabancı öğrenim kurumlarını
kazanmış olmak gerekmektedir. (Uygulamada sınav konularının denkliği bakımından
Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunları daha fazla başarı sağlamaktadırlar.)
MESLEKİ EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
Siyasi Tarih, Anayasa Hukuku, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Siyasal Sistemler ve İnsan
Hakları, Ekonomi, Maliye, İngilizce, Türkçe, Uluslararası Politika, Ululslararası Hukuk,
Devletler Özel Hukuku, Medeni Hukuk, Türkiye Ekonomisi, Uluslar arası Ekonomi, Hukukun
Temel Kavramları.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 3
MESLEĞE GİRİŞ KOŞULLARI
Dışişleri Bakanlığı’nın açmış olduğu, adayların yabancı dil ve okul bilgileri ile akıl yürütme,
kavrayış ve ifade yeteneklerinin ölçüldüğü yazılı ve sözlü meslek memurluğu sınavında
başarılı olmak gerekir. Sınava girebilmek için aranan nitelikler şunlardır:
 Her türlü iklim şartlarına dayanıklı olduğunu tam teşekküllü resmi hastane raporu
ile belgelemek,
 Üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin
dört yıl süreyle eğitim veren Uluslar arası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi,
İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi Bölümleri ile Hukuk Fakültelerinin veya bunlara
denkliği yetkili kurumca (YÖK) onaylanmış yabancı öğrenim kurumunu bitirmiş
bulunmak,
 Yazılı eleme sınavın ilk gününde otuz bir yaşından gün almamış olmak,
 ÖSYM tarafından yapılan KPSS sınavlarından Dış İşleri Bakanlığı aday meslek
memurluğuna giriş için belirlenmiş puan türünden sınav ilanında duyurulacak yeterli
puan almak gerekmektedir.
Sınav Konuları: Yazılı eleme aşamasında, İngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinde
kompozisyon, Türkçe’den yabancı dile çeviri ve yabancı dilden Türkçe’ye çeviri bölümleri
bulunmaktadır. Almanca’dan sınava gireceklerin, İngilizce veya Fransızca dillerinden
birinden de sınava girmeleri gereklidir. Ayrıca, iki dilden birden sınava girmek de
mümkündür.Yazılı aşamasını kazanan adaylar sözlüye çağrılırlar. Sözlü aşamasında
adaylara; Siyasi Tarih, (Osmanlı Siyasi Tarihi, 1789’dan zamanımıza kadar Dünya Siyasi
Tarihi, Türk İnkılap Tarihi); Uluslararası Politika; Anayasa Hukuku, Siyasal Sistemler ve
İnsan Hakları, Türkiye’nin yönetim yapısı; Uluslararası Hukuk, Devletler Özel Hukuku;
Hukukun temel kavramları ve Medeni Hukuk; Türkiye Ekonomisi; Maliye; Uluslar arası
Ekonomi; Genel Kültür konularında sorular yöneltilmektedir. Sözlü ve mülakat şeklinde
yapılan sınavda adaylar, yukarıda belirtilen konuların tümünden bir defada sınava tabi
tutulurlar.
ADAYLIK EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Aday meslek memurlarının eğitim süresi iki yıldır.Sınav sonucunda, Dışişleri Bakanlığına
katılan aday meslek memurları, önce temel eğitime, daha sonra kapsamlı olarak hazırlanan
hazırlayıcı eğitime ve staja tabii tutulurlar. Dışişleri Bakanlığı Eğitim Merkezi Başkanlığı
tarafından düzenlenen bu temel ve hazırlayıcı eğitim bir yıl sürmektedir. Aday memurlar,
temel ve hazırlayıcı eğitimin ardından merkez birimlerinde bir yıl staj yaparak iki yıllık
hizmet içi eğitim süresini tamamlarlar.
ADAYLIK EĞİTİMİ SONUNDA ALINAN UNVAN
Olumlu sicil alan ve adaylıkları tamamlanan meslek memurları Ataşe unvanını alırlar.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 4
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Diplomatlar (Dış İşleri Meslek Memuru), Dış İşleri Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı ile
yabancı ülkelerde Başkonsolosluklar, Daimi Temsilcilikler ve Büyükelçiliklerde çalışırlar.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Temel eğitim süresince durumu uygun olan öğrencilere Kredi ve Yurtlar Kurumunca kredi
ve öğrenim harcı verilmektedir. Karşılıklı veya karşılıksız burs alan öğrenciler de vardır.
Öğrenim süresince eğitim masrafları tamamen öğrenciye aittir.
EĞİTİM SONRASI
 Diplomatlar (Dış İşleri Meslek Memuru) maaş ve özlük hakları bakımından kamu
personeline tanınan haklardan yararlanırlar. Ankara’da Bakanlık merkez teşkilatında
görevli meslek memuruna ayrıca, “Dışişleri Hizmetleri Tazminatı” ödenir. Bu
çerçevede Dış İşleri Bakanlığında göreve yeni başlayan bir meslek memuru asgari
ücretin yaklaşık dört katı tutarında maaş alır.
 Yurtdışı maaşları her ülkenin yaşam koşulları ve pahalılık durumuna göre değişiklik
göstermektedir. Görev yapılan ülkenin hayat şartlarına göre iki ile yedi bin ABD
Doları arasında maaş alırlar. Maaş düzeyleri iki-üç yılda bir Birleşmiş Milletler
Yaşam Standardı esasına göre bulunulan ülkedeki hayat pahalılığı açısından gözden
geçirilir. İlk yurtdışı tayininde, örnek olarak Almanya’ya atanan bekar bir meslek
memuru yaklaşık 3000 Euro maaş alır.
 Evli memurların yurtdışı maaşlarına aile yardımı olarak, eş için %5, iki çocuğa kadar
çocuk başına %2,5 eklenir.
 Yurtdışında görevli memurlara ayrıca, pahalı ülkelerde maaşlarının belli bir oranını
aşmaması koşuluyla, kira katkısı sağlanır.
 Yurtdışına atanan veya merkeze dönen memura ve aile fertlerine uçak biletleri
yanında eşya nakil yolluğu ödenir.
MESLEKTE İLERLEME
 Ataşelik süresi bir yıldır. Ateşelik görevinden sonra 3 yıl 3.katip, arkasından 3 yıl
süre ile 2. Katip olarak görev yaparlar. Ataşelik, 3. Katiplik ve 2. Katiplik
dönemlerinde Muavin Konsolos sıfatını da taşıyarak yurt dışında görevlendirilirler.
2. Katiplik süresinin sonunda yapılan sınav sonucuna göre Başkatip unvanını alırlar ve
Başkatip olanlar Konsolos yeterlik sınavına kabul edilirler.
 Konsolos yeterlilik sınavını kazananlar, Konsolosluk dönemlerindeki başarı
durumlarına göre Şube Müdürü veya Daire Başkan Vekili ile Daire Başkanı
olabilirler. Bu unvanları taşıdıkları süre zarfında aynı zamanda Başkonsolos sıfatı ile
yurtdışında görevlendirilirler.
 Başkonsoloslar daha sonra durumlarına göre Genel Müdür Yardımcısı olabilirler ve
bu süre zarfında aynı zamanda Elçi sıfatını alırlar. Bir süre sınırlaması
bulunmamakla birlikte bu görevde 2 ile 4 yıl arası görev yaparlar. Genel Müdürlüğe
yükselen diplomatlar ise Büyükelçi sıfatı ile yurtdışında görevlendirilirler.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 5
EK BİLGİLER
DIŞ TEŞKİLAT
Büyükelçilikler, nezdinde bulundukları ülke ile Türkiye arasındaki ikili düzeydeki ilişkileri
yürüten diplomatik misyonlardır. Büyükelçi, söz konusu ülkede Türkiye Cumhuriyeti
Devletini ve Cumhurbaşkanını temsil eder ve Cumhurbaşkanının kendisine güven duyduğunu
ifade eden mektubu, nezdine atandığı Devlet Başkanına sunularak göreve başlar.
Büyükelçilikte görevli Büyükelçi dışındaki meslek memurları, kıdemlerine göre sırasıyla
Ataşe, Üçüncü Katip, İkinci Katip, Başkatip, Müsteşar ve Elçi-Müsteşar unvanlarını
taşırlar.
Daimi Temsilcilikler, bir uluslar arası kuruluşta Türkiye’yi temsil eden diplomatik
misyonlardır. Daimi Temsilci, Büyükelçi unvanını taşır. Daimi Temsilci dışındaki meslek
memurları kıdemlerine göre sırasıyla, Ataşe, Üçüncü Katip, İkinci Katip, Başkatip,
Müsteşar ve Daimi Temsil Yardımcısı unvanlarını taşırlar.
Başkonsolosluklar, görev sahalarına giren bölgede Türkiye Cumhuriyeti’nin ekonomik ve
kültürel çıkarlarını korumak ve bölgede yerleşik T.C. vatandaşları üzerinde devletin
himayesini sağlamakla yükümlüdürler. Bir ülkede birden fazla başkonsolosluk bulunabilir.
Başkonsolosluğun amiri Başkonsolos unvanını taşır. Bu misyonlarda görev yapan diğer
meslek memurları kıdemlerine göre sırasıyla, Ataşe, Muavin Konsolos, Konsolos ve
Başkonsolos Yardımcısı unvanlarını taşırlar. Başkonsolosluklar, bulundukları ülkede yerleşik
Büyükelçiliğe bağlıdırlar.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
 Meslek elemanları,
 Dış İşleri Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü,
 Dışişleri Bakanlığı dokümanları,
 Uluslar arası Politika Ders Kitabı (Mehmet GÖNLÜBOL),
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) Üyesi Kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili eğitim kurumları,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
 Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.