TRAMVAY/METRO SÜRÜCÜSÜ (VATMAN) mesleği

TRAMVAY/METRO SÜRÜCÜSÜ (VATMAN)

TANIM

Tramvayı/metroyu şehir içinde güzergâh hattı üzerinde kurallara uygun olarak

kullanarak yolcu taşıma işini yapan kişidir.

GÖREVLER

Tramvayı/metroyu yola çıkarmadan önce gerekli kontrolleri yapar,

Belirlenen hareket çizelgesine uygun olarak, seyir esnasında aracın hızını ve

duraklarda harcanan zamanı ayarlayarak Tramvayı/metroyu kullanır,

Seyir esnasında, yol güzergâhını sürekli gözlemler ve hat üzerindeki uyarı ve

işaretlere uyar, yaylara ve karayolu araçlarına dikkat eder,

Tramvaya biniş esnasında yolcuların bilet atmalarını kontrol eder,

Arızalarda ve kazalarda gerekli müdahaleyi yaparak, kaza raporu tutulmasını

sağlar (emniyet ve hareket amirliği tarafından), kendisine iletilen talimatları

yerine getirir ve gereken tedbirleri alır,

Tramvayın/metronun bakım kartlarını tutar,

Yolcuları gerektiğinde bilgilendirir ve yönlendirir,

Yolcuların dilek ve şikâyetlerini amirlerine bildirir.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Tramvay/metro sürücü belgesi,

Tramvay/metro matris ve römorkları,

Hatlardaki makaslar,

Katener hattı ,

Bakım kanalları,

Bilet okuma makineleri,

Elektronik biletler ve elektronik sürücü kartları.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Vatman olmak isteyenlerin;

Bedensel ve zihinsel açıdan herhangi bir özrü olmayan,

Göz-el-ayak ve işitme organlarını eşgüdüm içinde kullanabilen,

Görme ve işitme duyuları keskin,

Renkleri ayırt edebilen,

Sorumluluk sahibi, dikkatli,

Sabırlı, hoşgörülü, soğukkanlı, refleksleri güçlü,

Kimseler olmaları gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Vatman şehir içi tramvay/metro hattı güzergâhı üzerinde gidiş-geliş yapan aracı

kullanır. İş oturarak araç içerisinde yapılır. Tam gün çalışma, gece çalışması,

vardiyalı çalışma, hafta sonu çalışması ve nöbet tutma durumu söz konusudur.

Meslektaşlarıyla, müşteriler ve yolcularla (öğrenciler-gençler, çocuklar, yaşlılar,

hastalar-özürlüler) iletişim içinde bulunurlar. Çalışma ortama sıcak, soğuk ve

gürültülü olabilir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Ülkemizde Belediyeler bünyesinde vatman çalıştıran tramvay/metro/raylı sistem

işletmeleri Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, Kayseri ve Konya illerinde

hizmet vermektedirler.

Bu meslek yaygın ve her yerde icra edilebilir bir meslek değildir. Farklı illerdeki

tramvay/metro/raylı sistem işletmelerinde gerekli ek eğitim alındıktan sonra iş

bulabilme imkânı vardır.

Raylı sisteme yönelik toplu taşıma uygulamasının diğer illere de yaygınlaştırılması

durumunda bu meslekte iş bulma olanağı daha da artacaktır.

Meslekte bayanlarda çalışabilmektedir.

Ayrıca işsiz kalınma durumunda E sınıfı ehliyeti bulunan vatmanlar isterlerse kamu

ve özel kuruluşlarda Otobüs Şoförlüğü de yapabilirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Bu mesleğinin eğitimi, tramvayın/metronun kullanıldığı illerde belediyeler tarafından

düzenlenen mesleki eğitim kurslarında verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

En az lise veya dengi okul mezunu olmak,

Askerliğini yapmış olmak,

35 yaşından büyük olmamak,

Bedensel ve zihinsel özrü bulunmamak,

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Belediye başkanlığının vatman ihtiyacı üzerine, belediye bünyesinde çalışmakta olup

vatmanlığa geçmek isteyen kadrolu personel ile dışarıdan müracaat eden adaylara;

belediyelerde 2–3 aylık teorik ve pratik bir eğitim verilmektedir. Kurs süresi

sonunda Belediyeler tarafından oluşturulan komisyonca, yazılı sınav yapılarak,

başarılı görülen adaylar vatman olarak göreve başlatılmaktadırlar.

2–3 aylık kurs süresi içinde vatman adaylarına;

Raylı sistem teknolojisi ile ilgili genel bilgi,

Çalışma kuralları ve emniyet düzenlemeleri,

Araç bilgisi,

Sinyalizasyon, makas sistemi, kataner sistemi, tramvay kontrol sistemleri, telsiz

sistemleri,

Acil durum ve normal dışı durum,

Sürücü prosedürleri, tramvay/metro servis talimatnamesi,

Trafikle ilgili bilgiler,

Bölgesel şartlar ve güzergâhlar,

Halkla ilişkiler (yolcuya karşı davranışlar)

Bilgileri kazandırılmaktadır.

İlk eğitim sonrasında adaylar, tecrübeli bir vatman nezaretinde 15 gün süreli

deneme sürüşleri yapar.

MESLEKTE İLERLEME

Periyodik aralıklarla Belediyeler bünyesinde hizmet içi eğitimler verilmektedir.

Bu kapsamda gerek İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Şube Müdürlüğü gerekse

işletme bünyesinde vatmanları motive edici eğitimler verilmektedir.

Mesleğinde başarılı olanlar, trafik kontrolörü, eğitmen, hareket şefi veya

işletme şefi olabilirler.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

EĞİTİM SÜRESİNCE

Kurs eğitimi süresince dışarıdan vatman olmak üzere müracaat eden adaylara

herhangi bir kazanç söz konusu değildir. Belediyede kadrolu olarak görev yapmakta

iken vatmanlığa geçmek isteyen aday personelde ise önceden almakta oldukları

ücretlerden herhangi bir kesinti yapılmamaktadır.

EĞİTİM SONRASI

Belediyelerde kadrolu olarak ve toplu sözleşmeye dayalı olarak çalışanlar asgari

ücretin 3–4 katı ücret alır, taşeron firma personeli olarak vatmanlık yapanlar ise

asgari ücretin yaklaşık 2 misli civarında ücret alırlar.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,

Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube

Müdürlükleri,

Metro ve Tramvay bulunan Büyükşehir Belediye başkanlıkları.