TİPO BASKICI mesleği

TİPO BASKICI

TANIM

Kalıpta, görüntüyü yansıtacak (basacak) yerlerin yüksek, basılmayacak yerlerin

çukurda olduğu baskı makinesinde, el ve makine dizgi bölümünden gelen metin ve

cetvel kalıpları ile klişe bölümünden gelen resim kalıplarının baskısını yapan kişidir.

GÖREVLER

İşin nasıl yapılacağını planlar, işin ve basılacak materyalin özelliğine göre baskıda

kullanılacak malzemeyi hesaplar ve hazırlar,

Tipo baskı makinesinin mürekkep haznesini ve silindirlerini siler, makinenin baskı

öncesi genel bakımını yapar, hazneye boya verir ve ayarlar,

Basılacak işten daha iyi netice alabilmek için düzenleme çalışmaları yapar,

Olabilecek hataları baskıya geçmeden evvel görüp, gerekli düzeltmelerin

yapılabilmesi için prova baskısı yapar,

Baskı örneğini daima el altında bulundurur, baskı esnasında belirli aralıklarla

örnekler alarak renk, görüntü, yerleştirme ve baskı hataları olup olmadığını

kontrol eder, istenilen işi orijinaline uygun olarak basar,

Basılan işte kesim yapılacaksa, özel bıçakçı tarafından hazırlanan çelik bıçakların

kalıbını makineye takar ve kesim işlemi yapar,

Özellikle fatura, makbuz, bilet gibi işlerde numaratör kullanarak istenilen basım

işlemini gerçekleştirir,

Tipo baskı makinelerinin haftalık bakımını yaparak mekanik bölümlerini ve

yağlanacak yerlerini sökerek makineyi yağlar ve temizler,

İş kazalarına karşı gerekli önlemleri alır.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

El Aletleri:

Çeşitli boyda tornavidalar, metal ve takozlu çekiçler, çeşitli boyda boya ezme

taşları, çeşitli boyda ıspatula, keskin ağızlı keskiler, espas, düz ağızlı zımbalar.

Ölçü Aletleri:

Tipometre, higrometre (nem ölçen alet), mikrometre (kalınlık ölçen alet), cetvel,

kumpas (yazı dizmek için),

Diğer Aletler:

Yağdanlıklar, çemberler, muhtelif boyda galeler (dizilen kalıpların bağlanmak ve

taşımak üzere yerleştirildiği tabla), çeşitli numaratörler, çeşitli ebatta çelik bıçak

ve bıçak kalıpları.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

El ve gözü eşgüdümle kullanabilen,

Şekiller arasındaki ilişkileri görebilen,

Parmaklarını ustalıkla kullanabilme yeteneklerine sahip,

Malzeme ve makinelerle uğraşmaktan,

Başkaları ile işbirliği halinde çalışmaktan hoşlanan,

Dikkatli kimseler olmaları gerekir.

Ayrıca, kişide renk körlüğü ve ileri derecede görme bozukluğu bulunmamalı,

bedensel olarak uzun süre ayakta durabilecek yeterliliğe sahip olmalıdır.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Tipo baskıcılar matbaalarda, değerli evrak basan yerlerde (darphane) ve kâğıt para

basan yerlerde (banknot matbaası) görev yaparlar. Çalışma ortamı kirli (mürekkep,

yağ), kimyasal maddelerin bulunduğu, gürültülü ortamlardır. Tipo baskıcılar ayakta

çalışırlar, çalışırken malzeme ve makinelerle ilgilenirler.

Çalışmaları sürekli olarak vardiya usulü olup haftanın 1 günü izinlidirler.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Bu bölümden mezun olan öğrenciler için, ülkemizde geniş iş alanı mevcuttur.

Matbaalar, gazete, kitap, dergi basımevleri, darphane ve banknot matbaaları gibi

yerlerde çalışma imkânına sahiptirler. Mesleğe kadınların da ilgisi vardır. Mesleki

eğitim veren okullara, kız öğrenciler de devam etmektedirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim

merkezlerinde “Matbaa Teknolojisi” alanı “Baskıcı” dalında verilmektedir. Ayrıca,

meslek liselerinin “Matbaa” alanında da mesleğin eğitimi verilmektedir.

(Bakınız: Tifdruk Baskı Makineleri Operatörü Meslek Bilgi Dosyası)

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;

En az ilköğretim okulu mezunu olmak,

14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak

Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun

olmak,

Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi

imzalamak gereklidir.

Meslek lisesinde mesleğin eğitimini görmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve

meslek liselerine giriş şartlarını taşımak gerekmektedir.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Tipo baskı mesleğinin eğitim süresi ilköğretimden sonra 2 yıl, lise ve daha üst

düzeyde genel eğitimden sonra ise 1 yıldır. Meslek liselerinde ise 4 yıldır.

Mesleki eğitim merkezinde öğrenciler, haftanın 5 günü işletmede uygulama yaparlar,

1 gün de okulda teorik eğitim görürler.

Eğitim süresince; Türkçe, Matematik, Tarih, Yabancı Dil gibi genel kültür

derslerinin yanında, Teknik Resim, Genel Matbaa, İşletme Bilgisi, İş güvenliği,

Meslek Teknolojisi ve Atölye meslek derslerini alırlar.

Genel kültür derslerinin yanında, Genel Matbaa, Renk Bilgisi, Pikaj, Montaj, Meslek

Teknolojisi ve Atölye dersleri ile haftanın 3 günü işletmelerde uygulamalı eğitim

yapmaktadırlar.

Grafik, Maliyet, Elektrik, Elektronik Bilgisi, Atölye ve Meslek Teknolojisi meslek

dersleriyle birlikte, haftanın 3 günü işletmelerde eğitim yapılmaktadır.

MESLEKTE İLERLEME

Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim

merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda

teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu

eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku,

İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin yanı

sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 1 yılsonunda ustalık sınavlarına

katılabilirler.

Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl

çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık

sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40

saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra

"Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.

Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız

işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici"

belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.

İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim

lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.

Meslek lisesi mezunları doğrudan ustalık sınavına girebilmektedirler.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

Meslek eğitimi sırasında çıraklık eğitimi alan öğrenciler, asgari ücretin %30'undan

az olmamak üzere ücret almaktadırlar. Ayrıca, sigortaları da Milli Eğitim Bakanlığı

bünyesinde oluşturulan bir fondan karşılanmaktadır.

Eğitim bittikten sonra, kendini yetiştirme ve tecrübeye göre değişmek üzere, asgari

ücret ile asgari ücretin 4 katı arasında değişen oranlarda kazanç elde

edilebilmektedir.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

İlgili Eğitim Kurumları,

Meslek Elemanları,

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,

Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube

Müdürlükleri.