TARIMSAL KOOPERATİFÇİLİK MESLEK ELEMANI

TÜRKİYE İŞ KURUMU 1
TARIMSAL KOOPERATİFÇİLİK MESLEK ELEMANI
________________________________________________________
TANIM
Tarım ürünleri üreten kişilerin kurdukları kooperatiflerin; halkla, kamu ve özel
kuruluşlarla ilişkilerini, kooperatifin amacı doğrultusunda, düzenleyen ve yürüten
kişidir.
GÖREVLER
 Kooperatif kurulması aşamasında yasal çalışmaları yürütür,
 Görev yaptığı kooperatifte ilgili kayıtların kanun ve sözleşmeye uygun olarak
tutulmasını sağlar,
 Üyelere kooperatifin para durumu, taşınmaz malları gibi konularda bilgi verir,
 Kooperatif yöneticilerinin talimatı ile genel kurulu olağan veya olağanüstü
toplantıya çağırır,
 Genel Kurul toplantısından önce: çalışma raporu, bilanço, gelir-gider cetvelini
ve bütçe tekliflerini hazırlayıp denetçilere verir ve genel kurul toplantısından
önce de ortakların incelemesine sunar,
 Genel kuruldan alınan yetkiyle işlerin görülmesi için gerektiğinde ortakları
görevlendirir,
 Genel kurulun kararları doğrultusunda köy hizmetleri teşkilatıyla da teknik
seviyede işbirliği yaparak kooperatif işlerini yürütür,
 Kooperatifin muhasebe işlemlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlar,
 Denetçilerin seçimlerini, görevden alınmalarını ve kooperatifi temsile yetkili
şahısları ticaret siciline kayıt ve ilan ettirir,
 Kooperatifin amacına uygun taşınmaz malların alımlarında tapu devri gibi
işlerin takibini yapar,
 Gerektiğinde kooperatifin sona erdirilmesi işlemlerini yürütür.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Kanun, tüzük ve yönetmelikler,
Çağdaş iletişim araçları (bilgisayar, faks, telex),
Büro malzemeleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Tarımsal kooperatifçilik meslek elemanı olmak isteyenlerin;
 Sayısal yeteneğe sahip,
 Sosyal bilimlere özellikle ekonomi ve sosyolojiye ilgili,
 İnsanlarla iletişimi kurabilen, başkalarını etkileyebilen,
 Girişimci,
 Sabırlı ve dinamik
TÜRKİYE İŞ KURUMU 2
kimseler olmaları gerekir.
Düzenli Çalışabilmek, Sorumluluk sahibi ve yaratıcı olmak meslekte başarıyı
artırır.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Meslek elemanları genellikle büro ortamında çalışırlar. Birinci derecede verilerle
ilgilenmekle birlikte, insanlarla da etkileşim halindedirler. İşleri gereği zaman
zaman bulundukları ilin dışına iş seyahatleri yapabilir. Gereğinde tarım ürünlerinin
bulunduğu ambarlarda incelemelerde bulunabilirler.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi, aşağıdaki meslek yüksekokullarının “Tarımsal Kooperatifçilik”
bölümünde verilmekte iken, bu bölüm adının “Kooperatifçilik” olarak değişmesi
nedeniyle, “Tarımsal Kooperatifçilik” adıyla artık öğrenci alınmamaktadır. Bu
nedenle D- Meslek Eğitimi bölümünde bulunan bilgiler “Tarımsal
Kooperatifçilik” bölümü eğitiminin verildiği zamandaki araştırılan bilgileri
kapsamaktadır.
Mesleğin eğitimi;
 Celâl Bayar Üniversitesi (Manisa) Alaşehir Meslek Yüksekokulu “Tarımsal
Kooperatifçilik” bölümünde verilmektedir.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
Matematik,
Sosyal Bilimler.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerinin; A-Grubu (Ticaret Lisesi Fen), Bankacılık, Bilgisayarlı
Muhasebe, Borsa Hizmetleri, Deniz ve Liman İşletme, Dış Ticaret, Emlak
Komisyonculuğu, Genel Hizmetler (Demiryolu), İşletme, İşletmecilik (Demiryolu),
Muhasebe, Muhasebe ve Finansman, Pazarlama, Pazarlama ve Perakende, Satış
Yönetimi ve Reklamcılık, Sigortacılık, Sigortacılık ve Risk Yönetimi, Tesis
İşletmeciliği, Ticaret, Ticaret Liselerini Alan Ayrımı olmadığı dönemde bitirenler,
Ulaştırma Hizmetleri, Kooperatifçilik bölümlerinden mezun olanlar “Tarımsal
Kooperatifçilik ” ön lisans programına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken
koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
Meslek liselerinin sınavsız geçiş için belirlenen bölümleri dışındaki bölümlerden ya
da liselerden mezun olanlar/olacaklar ise sınavsız yerleştirme sonunda kontenjan
TÜRKİYE İŞ KURUMU 3
kalırsa ek yerleştirme ile açık olan programlara isteklerine ve ÖSS puanlarına
göre yerleştirilebileceklerdir. Bunun için bu kişilerin ÖSYM Başkanlığınca yapılan
Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girmeleri ve yeterli “Eşit Ağırlıklı (EA-1)” puanı
almaları gerekir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 2 yıldır.
Mesleki eğitim sırasında okutulan ders isimleri aşağıdadır. Derslerin içerikleri ile
ilgili ayrıntılı bilgiler “H- Ek Bilgiler” bölümünde yer almaktadır.
1. Yıl: Matematik ve İstatistik, Genel Ekonomi, Türkiye Ekonomisi, Ticari
Ortaklıklar, Maliye, Tarım Ekonomisi, Ticari Sınai işletmecilik, Çalışma
Ekonomisine Giriş, Genel Muhasebe, Genel Pazarlama, Genel Kooperatifçilik.
2. Yıl: Kooperatif Hukuku, Dünyada ve Türkiye’de Kooperatifçilik Tarihi,
Tarımsal Kooperatifçilik I, Küçük Sanatkarlar ve Esnaf Kooperatifçiliği,
Kooperatif Muhasebesi, Tarımsal Kooperatifçilik II, Kooperatif İşletmelerin
Yönetimi, Kooperatifçilikte Kullanılan Araştırma Yöntemleri.
EĞİTİMİN SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Tarımsal Kooperatifçilik programını bitirenlere “Tarımsal Kooperatifçilik Ön
Lisans Diploması” ve “Tarımsal Kooperatifçilik Meslek Elemanı” unvanı verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Tarımsal Kooperatifçilik bölümünü bitirenler tarım kredi, tarım satış, tarım
kalkınma kooperatiflerinde, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığına bağlı kurum ve
kuruluşlarda, ayrıca Tariş, su ürünleri kooperatifleri, tarımsal kooperatifler ve
köy kooperatiflerinde çalışabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Bu alanda öğrenim sırasında herhangi bir maddi imkan sağlanmamaktadır. İsteyen
ve durumu uygun olan öğrenciler Kredi ve Yurtlar Kurumunun her yıl belirlenen
kredilerinden faydalanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Öğrenim bittikten sonra çalışma hayatına atılanlar asgari ücretin yaklaşık iki katı
ücretle işe başlamaktadırlar.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 4
MESLEKTE İLERLEME
“Tarımsal Kooperatifçilik” “Kooperatifçilik” ön lisans programını bitirenler ÖSYM
tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavında (DGS) başarılı oldukları taktirde
“İşletme, İşletme-Ekonomi, Lojistik Yönetimi, Tarım Ekonomisi, Tarım
İşletmeciliği” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
Meslek eğitiminden sonra kişiler çalıştıkları birimlerde hizmet içi eğitime
katılabilirler.
Kooperatifçilik alanında uzmanlaşmış kişiler genellikle kooperatiflerin Yönetim
Kurullarında görev alırlar, kooperatifin yönetiminden sorumlu olabilirler.
BENZER MESLEKLER
Kooperatifçi,
Mahalli idareler meslek elemanı.
EK BİLGİLER
Ticari ve Sınai İşletmecilik: Bu derste önce, teknik bakımdan bütünlük arz eden
ekonomik üretim birimleri olan işletmelerin ekonomik ve hukuki açıdan ne şekilde
kuruldukları ortaya konmaktadır. Daha sonra, bir işletmenin başarısızlığına neden
olan sebepler tartışılarak önceden gerekli tedbirler alınması hususuna önem
verilmektedir. Son olarak da; bir işletmede yerine getirilen ana fonksiyonlar
(sevk ve idare, tedarik, üretim, pazarlama, finansman, kontrol-araştırmageliştirme)
inceleme konusu yapılmaktadır.
Çalışma Ekonomisine Giriş: Ders notu olarak hazırlanmış olan "Çalışma
Ekonomisine Giriş" adlı yayın; öğrencilere çalışma ekonomisinin konusunu
oluşturan; iş piyasasının tanımı, iş piyasası tipleri, Türkiye'de iş piyasasının etüdü,
emeğin akışkanlığı, İş ve İşçi Bulma Kurumunun çalışma prensipleri, sosyal
politikanın tarihi gelişimi, tam çalışmanın anlam ve koşulları, işsizlik kavramı,
sebepleri, ücret sistemleri ve politikaları konularını kapsamakta ve yardımcı
olmaktadır.
Genel Muhasebe: Dersin tanıtılmasına ilişkin giriş mahiyetinde bilgiler,
muhasebenin kısa tarihçesi ve muhasebe sistemleri, envanter çıkarma, değerleme
ve amortisman yöntemleri, gelir, hasıla, gider-masraf kavramları maliyet ve kar
kavramları, üretim maiyeti hesaplama şekli, finansal işlemlerin defterlere işlenişi,
bilanço ve kar-zarar hesaplarını düzenleme, bütçe kavramı, bütçe düzenleme.
Genel Pazarlama: Pazarlama, tarımsal pazarlama, tarımsal pazarlamada etkili
faktörler, tarımsal pazarlama hizmetleri.
Genel Kooperatifçilik: Bu derste kooperatifçiliğin genel teorisi ve uygulamaları
ile ilgili bilgiler verilmektedir. İşlenen konular; tarihsel gelişim, kooperatiflerin
zamanda ve mekanda yayılımı, kooperatiflerin toplumsal ve ekonomik katılımı,
kooperatif ilkeleri, kooperatiflerin sınıflandırılması, kooperatiflerin finansmanı,
TÜRKİYE İŞ KURUMU 5
üst örgütlenme.
Kooperatif Hukuku: Hukukun anlamı ve önemi, hukukun kaynakları, kanun,
kanunların nitelikleri, töre hukuku, töre hukukunun öğeleri, anayasa ve medeni
hukukta (yurttaşlar hukukunda) tarım ve kooperatifçilikle ilgili hükümler,
kooperatiflerle ilgili kanunlarımız; tarım satış kooperatifleri ve birlikleri kanunu,
tarım kredi kooperatifleri ve birlikleri kanunu, 1163 sayılı kooperatifler kanunu
ve bu kanunlar uyarınca çıkarılan ana sözleşmeler, sular hukuku, orman hukuku,
çalışma (iş) hukuku, çevre ve çevre koruma ile ilgili hukuki statü.
Dünyada ve Türkiye' de Kooperatifçilik Tarihi: Ekonomik kooperatiflerin
doğuşu, eski çağlarda ortaklaşa davranışlar, modern ekonomilerden önceki
dönemlerde kooperatif benzeri kuruluşlar, İngiltere'de kooperatif öncüleri,
Almanya'da kooperatif öncüleri diğer ülkelerde kooperatif öncüleri Türkiye'de
kooperatif öncüleri ve kooperatif hareketinin gelişimi.
Tarımsal Kooperatifçilik I: Bu derste genellikle tarımda kooperatiflerin rolü
işlenecektir. Başlıca konular, tarımın genel özellikleri, tarımsal gelişmede
kooperatiflerin rolü, tarımsal kooperatif girişim teorisi ve ilkeleri, tarımsal
kooperatif girişimin teorik analizi, tarımsal kooperatiflerin sayısal gelişimini
etkileyen faktörler, tarımsal kooperatif tipleri ve faaliyet alanları, tarımsal
kooperatiflerin fonksiyonları, tarımsal kooperatif sektörünün büyümesi ve
gelişmeleri, kooperatiflerin ekonomideki etkinliği vb..
Küçük Sanatkarlar ve Esnaf Kooperatifçiliği: Başlangıçta, esnaf-tacir,
sanatkar-sanayici deyimleri, işletme büyüklüklerine göre ortaya konulmakta ve
karşılaştırılmaktadır. Tarihsel süreç içinde, dünyada, Osmanlı döneminde ve
cumhuriyette, esnaf ve sanatkarların durumları ortaya konulmaktadır. Derste,
esnaf ve sanatkarların, yasal durumları ve örgütlenmelerine ilişkin konular yer
almaktadır. Ayrıca, kredi sistemi içinde, esnaf ve sanatkar bankası olarak,
Türkiye Halk Bankası gelişimi ve bugünkü işlevi ile tanıtılmaktadır. İkinci bölüm,
esnaf ve sanatkar kooperatiflerine ayrılmaktadır.
Kooperatif Muhasebesi: Kooperatifin amacına uygun muhasebe uygulamalarının
düzenlenmesi ve hesap kalemlerinin dökümü, kooperatifin günlük işlerinin
denetimi ile ilgili belgeler ve muhasebe servisiyle ilişkilendirilmesi, haftalık
durumları ortaya koyacak hesap düzenlemeleri, aylık durumların belirlenmesi,
maliyet muhasebesi, çalışmanın basitleştirilmesi ile ilgili düzenlemeler ve
muhasebe, kooperatifin gelir-gider tablosunun, bilançosunun çıkarılması vb..
Tarımsal Kooperatifçilik II: Bu derste genelde çeşitli ülkelerde tarımsal
kooperatiflerin durumu ve ekonomiye katkıları, özelde, Türkiye'de tarımsal
kooperatifler incelenecektir. Başlıca konular: Dünya'da tarımsal kooperatiflerin
durumu ve ekonomiye katkıları (ABD, Fransa, İngiltere, Almanya, Danimarka,
Hollanda, İtalya, Yunanistan, Belçika, İspanya, Portekiz vb.) Türkiye'de tarımsal
kooperatifçilik uygulamaları.
Kooperatif İşletmelerin Yönetimi: Kooperatif işletmeciliğindeki gelişmeler,
kooperatif girişimlerinin kendine özgü özellikleri ve organizasyonu,
kooperatiflerin yönetim ilkeleri, kooperatiflerin organları ve başlıca işlevleri, bir
kooperatifte çalışmanın ve yönetim organizasyonunun ilkeleri, kooperatif
müdürlerinin görevleri ve çalışma yöntemleri, bir kooperatifin karşılaşabileceği
ekonomik sorunlar ve kooperatif planlaması, muhasebe işlemleri, bir kooperatif
TÜRKİYE İŞ KURUMU 6
işletmenin analizi, kooperatif faaliyetlerinin denetimi.
Kooperatifçilikte Kullanılan Araştırma Yöntemleri: Araştırma tanımı, ülkemizde
ve dünyada araştırmaya ayrılan kaynaklar, kullanışları, araştırma kuruluşları,
araştırmanın önemi, araştırma yöntemleri, deney, gözlem, kitaplık veya masa
başı araştırma saha veya alan araştırması alanlarını sınırlandırılması, standart
resim çizim ve araç gereçlerinin tanıtılması, standart resim yaprakları, standart
yazı, standart çizgiler, çizgi çizme teknikleri, geometrik çizimler, izdüşüm
teorisi, tasarı geometri, teknik resim kuralları, görünüş tamamlamak, kesit
görünüşleri.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
 Meslek elemanları,
 Üniversiteler, Yüksek Öğretim programları ve Meslekler Rehberi 2000 (Prof.
Dr. Yıldız Kuzgun)
 ÖSYM ÖSYS Sınav Kılavuzu 2010,
 ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Yükseköğretim Programları ve
Kontenjanları Kılavuzu-2008,
 Meslek Yüksekokulları ile Açık öğretim Önlisans Programları Mezunlarının
Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu,
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
- Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
- Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.