_______________________________________________
TANIM
Çeşitli gıda ve sanayi ürünlerinin uygun ortamlarda özelliklerini yitirmeden
saklanması amacıyla kullanılan soğutma sistemleri ile binalardaki ısıtma ve soğutma
sistemlerinin üretim montaj, bakım ve onarımını yapan kişidir.
GÖREVLER
Soğutma ve iklimlendirme amacıyla kullanılan araç, cihaz, teçhizat ve makineleri
hazırlanmış projeye uygun, verimli ve ekonomik yöntemler kullanarak kurar,
kontrol ve ayarlarını yaparak devreye sokar ve kullanıma hazır durumda teslim
eder,
Kurulmuş soğutma ve havalandırma cihaz ve tesisatlarının düzenli bakımını yapar,
Soğutma ve havalandırma cihaz ve tesisattaki bozukluğu saptar, giderilmesi için
arızalı parçaları tamir eder ya da yerine yenisini takarak gerekli onarımı
gerçekleştirir,
Soğutma ve havalandırma cihazlarının gaz verme basıncını ayarlar, uygun
vakumlama işlemlerini, izolasyonunu, kaçak testlerini ve diğer kontrollerini yapar,
Soğutma ve havalandırma sistemleriyle ilgili komple montaj resimlerini ve
şemalarını inceler, doğru olarak okur ve çizebilir, uygulama alanlarına aktarabilir,
Makine ve teçhizatı bakımlı ve düzenli kullanır ve devamlı kullanıma hazır
durumda bulundurur.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Kompresör, kondanser, evaparetör, expention valf, kılcal boru, drayer, reziver,
yağ seperatörü gibi soğutma devresi elemanları,
Gözetleme camı, yüksek ve alçak basınç manometreleri, termostat, yüksek ve
alçak basınç anahtarı, filtre, termometre, ağırlık valfi, selonoit valf gibi
aksesuar ve kontrol elemanları,
Vakum pompası, şarj silindiri, manifolt, soğutucu tüpleri, servis lokma takımı,
boru bükme aparatı ve yayları vb. takımlar,
Oksi-asetilen, elektrik ark, gümüş kaynağı gibi kaynak setleri,
İzolasyon malzemeleri, bakır borular ve bağlantı elemanları.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Bedence güçlü,
Göz ve ellerini eşgüdümle kullanabilen,
Dikkatli, tedbirli ve sorumluluk sahibi,
Makine parçaları arasındaki ilişkiyi görebilen ve şekil ilişkilerini algılayabilen,
İşbirliğine ve ekip çalışmasına yatkın kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Soğutmacı ve havalandırmacılar görevlerini;
Atölyelerde ve sistemin kurulacağı binalarda, marketlerde, soğuk hava
depolarında, evlerde ve işyerlerinde vb. değişik mekânlarda yürütürler.
Çalışılan ortam çoğu zaman kapalı, sıcak veya soğuktur. Yüksek ve tehlikeli
yerlere çıkmaları gerekebilir.
Genellikle ayakta çalışırlar.
Çalışırken ağır cihazları kaldırma, taşıma, çekme, itme, yerine koyma veya
yerinden çıkarma gibi bedensel güç harcarlar.
El aletleri ile çalışırken incinme, burkulma, çizik, kesik ve çeşitli basit yanık gibi
yaralanmalarla karşılaşabilirler.
Bu meslekte çalışanlar işveren, usta, müşteri ve diğer meslek elemanları ile
iletişim halindedirler.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Meslek elemanları;
Soğutma ve havalandırma sistemlerini imal eden işletmelerde,
Çeşitli markalara ait soğutma ve havalandırma cihazlarının satış ve montajını
birlikte yapan bayiliklerde,
Soğutma ve havalandırma sistemlerinin montaj, bakım ve onarım yetkili
servislerinde,
Çeşitli büyük işyerleri, fabrika, kapalı alış veriş merkezleri vb. yerlerde kurulu
bulunan ilgili sistemlerin bakım, onarım işlerinde çalışabilirler.
Ustalık eğitimini tamamlayarak ustalık belgesi alanlar gerekli sermayeye sahip
olurlarsa kendi işyerlerini de açabilirler.
Ülkemizin iklim yönünden farklılıklar göstermesi nedeniyle hem ısıtma hem de
soğutma sistemlerine, tarım ülkesi olması nedeniyle de soğuk hava depolarına ihtiyaç
her geçen gün daha da artmaktadır. Teknolojik gelişmeler sonucu çok çeşitli
markalarda yerli ve yabancı iklimlendirme ve soğutma sistemlerinin piyasada
yaygınlaşmasıyla birlikte bu alanda çalışacak meslek elemanlarına gereksinim
süreklilik arz edecektir.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim
merkezlerinde “Soğutma ve İklimlendirme” alanı “Soğutma ve İklimlendirme”
dalında verilmektedir.
Ayrıca, meslek liselerinin “Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme” alanı kapsamında
yer alan “Soğutma Sistemleri, Klima Sistemleri, Merkezi İklimlendirme Sistemleri”
meslek dallarında da mesleğe ilişkin dersler verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak,
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun
olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi
imzalamak gereklidir.
Meslek lisesinde mesleğin eğitimini görmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve
meslek liselerine giriş şartlarını taşımak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Soğutma ve havalandırma mesleğinin eğitim süresi mesleki eğitim merkezlerinde
ilköğretimden sonra 3 yıl, lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra ise 1,5
yıldır. Meslek liselerinde ise eğitim süresi 4 yıldır.
Çıraklık eğitimi okulda ve işyerinde olmak üzere ikili bir meslek eğitim sistemidir.
Teorik eğitim haftada bir gün mesleki eğitim merkezinde, pratik eğitim de haftanın
5 günü işyerinde iş başında ustaların gözetiminde gerçekleştirilir.
Çırak öğrenciler teorik eğitim diliminde; Türkçe, Matematik, Meslek Matematiği,
İşletme Bilgisi ve Kooperatifçilik, Toplam Kalite Yönetimi gibi genel bilgi dersleri ile
Teknik Resim, İş Güvenliği, Meslek Resmi, Meslek Bilgisi, Elektrik Bilgisi gibi meslek
dersleri alırlar.
Pratik eğitim diliminde;
Alet ve takımları, ölçme ve kontrol cihazlarını uygun kullanmayı, korumayı ve
bakımını yapmayı,
Çalışmalarda kaliteyi ön plana çıkarmayı ve standartlara uymayı,
Sıcaklık ve basınç ölçme, vakumlama, gaz verme, izolasyon, markalama, kaynak,
lehimleme ve perçin işlemlerinin yapılışını,
Soğutmacılıkta kullanılan akışkan gazlarını uygun şekilde ve şartlarda kullanmayı,
Ev tipi soğutucuların, su soğutucuların, iklimlendirme cihazlarının montaj, kontrol,
ayar ve onarımının yapılışını,
Karşılaşılan arızaların tespit ve gerekli onarımlarının yapılmasını,
Güvenlik tedbirlerine uygun olarak çalışmayı öğrenirler.
MESLEKTE İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda
teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu
eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku,
İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin
yanı sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 2 yılsonunda ustalık sınavlarına
katılabilirler.
Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl
çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık
sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40
saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra
"Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız
işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici"
belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açıköğretim
lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Çıraklık eğitimi süresince çırak öğrenciler, asgari ücretin % 30’ndan az olmamak
üzere aylık ücret alırlar. Bazı işverenler bu miktarın üzerinde ücret ödemesi
yapabilmektedir. İş kazası, hastalık ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri
devletçe karşılanır. Çırak öğrenci sözleşme yaptığı işyerinin yemek, servis vb. sosyal
haklarından da yararlanır.
Meslek eğitimi sonrası ilk işe girişte asgari ücretle çalışırlar.
Mesleğinde yetişmiş bir ustanın aylık ücreti asgari ücretin 3–3,5 katı civarında
olmaktadır.
Ustalık belgesi aldıktan sonra gerekli koşuları yerine getirerek (teminat, referans
vb.) kendi adına bakım-onarım-montaj servisi açanların kazançları aldığı işle orantılı
değişmekle birlikte ortalama asgari ücretin 5–6 katı kadardır.
Kamu ya da sendikalı büyük işyerlerinde ise ücret toplu sözleşme hükümlerine göre
belirlenir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili Eğitim Kurumları,
Meslek Elemanları,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi Bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube
Müdürlükleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder