______________________________________________
TANIM
Lokantalarda, otel ve diğer hizmet yerlerinde yiyecek ve içecek vb. servis
hizmetlerini müşteriye belirli kurallar dâhilinde uygun araçlarla sunan kişidir.
GÖREVLER
Yemek masalarının düzenli, temiz ve eşyalarının eksiksiz olmasını sağlar,
Müşteriyi karşılar, oturacağı masayı tavsiye eder ve masaya kadar müşteriye
refakat eder,
Yemek listesini (mönü) müşteriye verir, mönüyle ilgili olarak müşterilerin yemek
ve içecek tercihi yapmasında yardımcı olur,
Kurallara uygun olarak servisi yapar,
Hesabı alır,
Müşteriyi uğurlar,
Salonda yemek servisi öncesi ve sonrası gerekli düzenlemeleri yapar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Çelik malzemeler (çatal, bıçak, kaşık vb.),
Porselen malzemeler (tabak, fincan, vb.),
Cam malzemeler (bardaklar),
Kumaş malzemeler (örtü, peçete, kapak vb.),
Diğer malzemeler (masa, sandalye, servis arabası vb.).
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Servis Elemanı (Garson) olmak isteyenlerin:
Uzun süre ayakta çalışabilecek kadar bedence sağlam ve dayanıklı,
Dışa dönük, insanlarla iyi iletişim kurabilen, insanların istek ve duygularını
anlayabilen,
Güler yüzlü, saygılı,
Başkalarını ikna edebilen, sabırlı,
Görgü ve protokol kurallarını bilen,
Dikkatli, temiz, titiz ve düzenli kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Servis Elemanları (Garson) yiyecek ve içecek servisi yapılan mekânlarda görev
yaparlar. Çalışma ortamı temiz ve düzenli, zaman zaman gürültülü ve kalabalıktır.
Servis Elemanları çalışırken birinci derecede insanlarla ilişki halindedir. Çalışma
zamanı genellikle vardiya usulü olup, kişi haftanın bir günü izinlidir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Günümüzde servis personelleri değişik kurum ve kuruluşlarda görev
yapabilmektedirler.
Buna göre çalışma alanları;
I- Otellerdeki servis bölümleri;
a) Restaurant
b) Kahvaltı salonu
c) Teras
d) Oda servisi
e) Ziyafet salonu
f) Toplantı (seminer) salonu
g) Lobby
h) Havuz servisi
i) ı) Gece kulübü
j) Diskotek
k) Bar
Amerikan bar
Servis bar
Snack bar
Vitamin bar
Dans bar
Roof bar
Restaurant bar gibi
II- Lokantalar (restaurantlar)
III- Pansiyonlar
IV- Misafirhaneler (konukevleri)
V- Moteller
VI- Campingler
VII- Tatil köyleri,
VIII- Yatlardır.
Kendi bilgi ve becerileri yeterli olduğu sürece özellikle turizm sektörünün
gelişmesine paralel olarak bu meslek elemanlarına ihtiyaç vardır.
Bu meslekte yetişmiş, nitelikli, yabancı dil bilen elemanların iş bulma sorunları hemen
hemen hiç yoktur. Yiyecek içecek sunumunda, otomasyona gidilemediği için,
garsonluk geçerliliğini korumakta ve bu meslekte eleman ihtiyacı her zaman
olmaktadır. Ancak, iş bulma durumu mevsimlik değişim göstermektedir. Yaz
aylarında bu meslek elemanlarına olan ihtiyaç artarken kış aylarında azalmaktadır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi meslek liseleri, teknik liseler, Anadolu meslek liseleri, Anadolu
teknik liseleri ile mesleki eğitim merkezlerinin Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı
Servis Elemanlığı (Garson) dalında ve pratik kız sanat okulları ile kız teknik
olgunlaşma enstitülerinde verilmektedir.
Ayrıca, Turizm Bakanlığı'na bağlı turizm eğitim merkezlerinde (TUREM), özel
turizm meslek kurslarında, Türkiye İş Kurumu'nun işgücü yetiştirme kurslarında ve
mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir.
Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezleri (TUREM); Arapsuyu/Antalya,
Kemer/Antalya, Burdur, Balçova/İzmir, Selçuk/İzmir, Çeşme/İzmir,
Ürgüp/Nevşehir, Vakfıkebir/Trabzon, Kastamonu ve Burdur'da bulunmaktadır.
Türkiye İş Kurumu'nun işgücü yetiştirme kursları turizm elemanına ihtiyaç olduğu
saptanan illerde açılmaktadır.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerine girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
Anadolu meslek ve anadolu kız meslek liselerine girebilmek için ise ilköğretim
okullarının 6–7–8. sınıflarında yapılacak olan “Seviye Belirleme Sınavlarının”
(SBS) sonucuna, yılsonu ders ortalamaları ile belirlenen Yıl Sonu Başarı Puanının
(YBP) eklenmesi ile elde edilecek olan yeterli Genel Orta Öğretim Yerleştirme
Puanına (G-OYP) sahip olmak gerekmektedir.
Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavları
sonucuna göre 10 uncu sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar
teknik lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek
isteyen öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum
müdürlüğünce onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının
bitimini izleyen beş iş günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan
alana kayıt yapılan programlar dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim
kurumlarında;
a) 10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren
ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarının bitimini izleyen onuncu iş günü
çalışma saati bitimine kadar öğrenim görmek istediği meslek alanının bulunduğu
kurum müdürlüğüne başvururlar.
b) Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci
Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana
yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar.
Alana yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu
puanlara göre yapılacak sıralama ile kontenjan kadar öğrencinin asıl ve yedek
olmak üzere listeleri düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabulleri,
ağustos ayının üçüncü haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde
planlanır ve yıllık çalışma takviminde gösterilir.
Pratik kız sanat okullarına girebilmek için ilköğretim çağı dışında olmak
gerekmektedir. Kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerine girebilmek için ise
ilköğretim okulu mezunu olmak gerekmektedir.
Turizm Bakanlığı’na bağlı Turizm Eğitim Merkezlerine (TUREM) alınacak
kursiyer adaylarında aranan şartlar:
1. Yiyecek ve içecek servisi ve yiyecek üretimi bölümlerine ise en az ilköğretim
(ortaokul) mezunu olmak,
2. Giriş sınavlarının yapıldığı yıl itibariyle 21 yaşından gün almamış olmak,
3. Ön büro bölümüne başvuran adaylar için, bir yabancı dil bilmek,
4. Evli olmamak.
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak,
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun
olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi
imzalamak gereklidir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitimi;
Meslek liselerinde 4 yıl, kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde ise 2 yıldır.
Anadolu kız meslek/anadolu meslek liseleri ile kız meslek/meslek liseleri ve çok
programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanında öğrenim gören
Öğrenciler; genel kültür derslerinin yanı sıra, temel sanat eğitimi, insan ilişkileri ve
iletişim, araştırma teknikleri, girişimcilik, bilgisayar, ilkyardım, temel beslenme,
toplumsal sağlık, turizm, ağırlama ve gıda teknolojisi hizmet alanları, mesleki kimya,
proje geliştirme, mesleki yabancı dil, yiyecek üretimi, servis gibi meslek dersleri
alırlar.
Turizm Bakanlığı'na bağlı turizm eğitim merkezlerinde 7 ay,
Özel turizm meslek kurslarında 5–6 ay,
Türkiye İş Kurumu'nun işgücü yetiştirme kurslarında en fazla 6 ay,
Mesleki eğitim merkezlerinde ise 2 yıl sürelidir.
Meslek liselerinin eğitimleri Ekim-Mart ayları arasında okulda teorik, Nisan-Eylül
ayları arasında işletmelerde uygulamalı olarak gerçekleşmektedir.
Eğitim, teorik ve uygulamalı (otellerde, tatil köylerinde, restoranlarda, barlarda vb.
yerlerde) verilir. Genelde teorik ve uygulamalı eğitim süreleri eşittir.
Eğitimde:
Görgü kuralları ve genel kültür,
Turizm tanımı ve çeşitleri, turizm eğitimi, öğretimi,
Konaklama endüstrisi, otel işletmelerinin sınıflandırılması,
Yeme, içme ve konaklama yerlerinin çeşitleri,
Türkiye turizm coğrafyası,
Mesleki ingilizce,
Mutfak ve beslenme bilgisi,
Genel servis bilgisi (hizmetin kapsamı, servis personelinin görev ve
sorumlulukları, sağlık kuralları, çalışma güvenliği vb.),
Servis bölümünde kullanılan malzemeler,
Salon hazırlığı,
Mönü (çeşitleri, içkiler, mönüye göre içki seçimi, kokteyllerin yapılması ve
servisi),
Servis teknikleri,
Mönüdeki yiyecek grupları ve bunların servisi,
Müşteriye servis,
Oda servisi,
Özellik isteyen yemeklerin servisi öğrenilir.
MESLEKTE İLERLEME
Meslekte ilerleme ve yükselme, çalışarak ve deneyimle gerçekleşebilmektedir.
Kişisel gayret ve başarıyla şef garsonluğa kadar yükselebilir,
Bar, ziyafet, yiyecek-içecek servisi, cost (maliyet) kontrol konularında
uzmanlaşma olabilir,
Bir servis elemanı, yiyecek-içecek müdürlüğüne kadar yükselebilir.
Daha önceki yıllarda meslek liselerinin Servis, Servis Hizmetleri bölümünden
mezun olanlar istedikleri takdirde, Aşçılık, Hazır Yemek ve Aşçılık, Gastronomi
ve Mutfak Sanatları, Turizm ve Otel İşletmeciliği, Turizm ve Otel İşletmeciliği
(Açıköğretim), Turizm ve Seyahat İşletmeciliği önlisans programlarına; şu anki
uygulamaya göre ise Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı Servis Elemanı (Garson)
dalından mezun olanlar istedikleri takdirde Aşçılık, Hazır Yemek ve Aşçılık,
Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Turizm ve Otel İşletmeciliği, Turizm ve Otel
İşletmeciliği (Açıköğretim), Turizm ve Seyahat İşletmeciliği, Host ve Hosteslik
(Otobüs), Otobüs İşletmeciliği, Otobüs Şoförlüğü (Kaptanlık), Turizm Rehberliği,
önlisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip
oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
Ayrıca mezunlar ÖSYM tarafından yapılan ÖSS’ye girip başarılı olmaları ve
üniversitelerin Aile Ekonomisi ve Beslenme Öğretmenliği, Aile ve Tüketici
Bilimleri Öğretmenliği, Gastronomi (Turizm İşletmeciliği ve Bilişim Bilimleri
Y.O.), Konaklama İşletmeciliği Öğretmenliği, Konaklama İşletmeciliği (Turizm
İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O.), Konaklama İşletmeciliği (Turizm ve Otelcilik
Y.O), Seyahat İşletmeciliği (Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O.), Seyahat
İşletmeciliği (Turizm ve Otelcilik Y.O.), Seyahat İşletmeciliği ve Turizm
Rehberliği (Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O.), Turist Rehberliği (Turizm
İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O.), Turist Rehberliği (Turizm ve Otelcilik Y.O.),
Turizm İşletmeciliği (Turizm İşl. Ve Bilişim Bilimleri Y.O.), Turizm İşletmeciliği
(Uygulamalı Bilimler Y.O.), Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik (Uygulamalı Bilimler
Y.O), Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O., Turizm ve Otel İşletmeciliği
(Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Y.O), Turizm ve Otel İşletmeciliği (Turizm
İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O), Turizm ve Otel İşletmeciliği (Turizm ve Otel
İşletmeciliği Y.O.), Turizm ve Otel İşletmeciliği Y.O., Turizm ve Otel
İşletmeciliği (Turizm ve Otelcilik Y.O.), Turizm ve Otelcilik (Uygulamalı Bilimler
Y.O.), Yiyecek-İçecek İşl. (Turizm İşl. Ve Otel. Y.O.) lisans programlarını tercih
etmeleri durumunda ek puan almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara
göre öncelikle yerleştirilmektedir.
BURS, KREDİ VE ÜCRETLER
Anadolu otelcilik ve turizm meslek liseleri ile Anadolu meslek liselerinin
bünyesinde pansiyon bulunanları kazanan öğrenciler sınavda aldıkları puana göre
yapılacak sıralama ile parasız yatılılık şartlarını taşımaları ve pansiyonlarda boş
kontenjan bulunması halinde parasız yatılılık haklarından yararlanabilirler.
Ayrıca, staj süresince asgari ücretin %60'ından az olmamak üzere ücret alırlar.
Hastalık, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigorta edilirler, sigorta
primleri devlet tarafından ödenir. Eğitimleri süresince muayene ve tedavi
giderleri Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanır.
Anadolu kız meslek liselerinde öğrenciler işletmelerde pratik eğitimleri sırasında
asgari ücretin % 30'undan az olmamak üzere ücret alırlar.
Turizm eğitim merkezlerinde (Turizm Bakanlığı'na bağlı) öğrencilere ücretsiz
öğle yemeği verilir. Ayrıca, ücretsiz olarak yatılı kalma olanağı vardır. Yatılı
öğrencilerin sabah, öğle ve akşam yemekleri de ücretsizdir. Uygulamalı eğitim
süresince, çok olmamakla birlikte ücret alırlar, ancak işletme için ücret ödeme
zorunluluğu yoktur.
Özel turizm meslek kurslarındaki staj süresince de durum hemen hemen aynıdır.
Ancak bu kurslara öğrenci ücret ödemek zorundadır.
Türkiye İş Kurumu işgücü yetiştirme kurslarında eğitim ücretsizdir. Ayrıca,
kursiyerlere kurs süresince zorunlu giderlerini karşılamaları için, her fiili kurs
günü için her yıl yeniden belirlenen miktarda günlük maddi yardım sağlanır.
Kursun ortaklaşa açıldığı firma kursiyere ücret ödeme zorunluluğunda olmayıp,
ödeyecekse bunu kendisi belirler, bir rakam vermek mümkün değildir.
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu gereğince uygulamalı eğitim sırasında
işletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler asgari ücretin %30'undan az
olmamak üzere ücret alır. Hastalık, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı
sigorta edilir. Primler devlet tarafından ödenir. Eğitim süresince muayene ve
tedavi masrafları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır. Ayrıca,
işletmenin diğer sosyal yardımlarından yararlanır. (Yemek, servis vb.)
Servis Elemanı (Garson) olarak çalışan kişilerin çalıştıkları sektörün özelliğine
göre aldıkları ücret değişken olabilmektedir.
Kamu kuruluşlarının sosyal tesislerinde (İller Bankası, öğretmenevi gibi) işçi
statüsünde çalışan garsonlar işe ilk girişte asgari ücret düzeyinde maaş
alırlarken, bir-iki ay sonra toplu sözleşme hükümlerine göre maaşları asgari
ücretin 2–3 katına kadar çıkabilmektedir.
Özel işyerlerinde (otel, motel, lokanta vb.) servis elemanı olarak çalışanların
aldıkları ücretler için kesin rakamlar vermek güçtür. İşyerinin büyüklüğü de
ücretleri farklılaştırmaktadır. Kişinin mesleğinde gösterdiği performans da bu
ücretleri yükseltebilmektedir. Ayrıca, bahşişlerden gelen kazanç, yerine göre
azımsanamayacak kadar yüklü olabilmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili eğitim kurumları,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu il ve şube
müdürlükleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder