SAYACI mesleği

SAYACI
TANIM
Doğal ya da suni deriler ile tekstil ürünlerinden kesilmiş parçaları makinelerle
işleyerek ayakkabı modeline uygun hale getiren kişidir.
GÖREVLER
Ayakkabının üst bölümüne saya denir. Sayacı, kişilerin ayakkabı ihtiyacına cevap
verebilmek için estetik özellikleri de göz önünde bulundurarak aşağıdaki görevleri
yerine getirir:
Modele uygun biçimde saya tıraş bıçağı ya da tıraş makinesi ile inceltilmesi
gereken yerleri tıraşlar,
Tıraşlanan yerlere boya ve yakma işlemini uygular,
Kıvırma yapılacak yerleri elde ya da makinede yapıştırıcı sürerek kıvırır,
Mermer üzerinde sayaya astra yapıştırıcı sürüp, sayacı çekici yardımıyla regola
yapar (parçaları birleştirir),
Regola yapılmış saya parçalarını çeşitli saya makineleri yardımıyla modele uygun
olarak diker.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Saya tıraş bıçağı,
Masat,
Eğe
Biley taşı,
Makaslar,
Çekiç,
Mermer,
Pergel,
Saya tıraş makinesi,
Yapıştırıcı sürme makinesi,
Kıvırma makinesi,
Zımba makineleri,
Kapsül, pim ve aksesuar takma makinesi,
Saya dikme makinesi (tek iğne, çift iğne, kollu)
Çeşitli yapıştırıcılar, iplikler vb.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Parçalar arasındaki ilişkileri görebilen, bütünü göz önünde canlandırabilen,
Göz, el ve ayaklarını aynı anda, dikkatli bir şekilde ve uyumlu olarak kullanabilen,
Çizim yeteneği olan,
Ayrıntıları algılayabilen,
Nesnelerle, aletlerle ve makinelerle çalışmaktan hoşlanan kimseler olmaları
gerekir.
Ayrıca, yaratıcılık meslekte ilerlemeyi kolaylaştıran bir özelliktir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Sayacı, ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde çalışır. Çalışma ortamı, kimyasal
madde ve rahatsız edici koku içerir; ayrıca kapalı, havasız ve kısmen gürültülüdür.
Kullanılan kimyasal maddeler, sağlığı bozucu durumlara neden olabilir. Çalışırken
elektrik çarpması, makine kazası, kesilme gibi iş tehlikeleriyle karşılaşabilir. Sayacı
çalışırken nesnelerle ilgilidir. İş genellikle haftada 6 gün çalışmayı gerektirir. Sayacı
bazen oturarak bazen de ayakta çalışır. Çalışırken müşterilerle ve diğer çalışanlarla
iletişime girmesi gerekebilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
İnsanların giyim ihtiyaçlarına cevap verdiğinden sayacılık geniş bir çalışma alanına
sahiptir. Kişiler belli bir oranda sermaye ile kendi işyerlerini kurabilecekleri gibi
küçük atölyelerde ve seri üretim yapan fabrikalarda da iş bulabilirler. Bayanların bu
alanda çalışma oranları giderek artış göstermektedir. Sayacılık insan zekâsı ve emek
gücünün yoğun olduğu bir meslektir. Saya ayakkabının üst bölümü olduğundan
tüketicinin zevkine hitap etmekte, dolayısı ile modayı yakından ilgilendirmektedir.
Önceleri tamamıyla el emeğine dayalı olan sayacılık, son yıllarda ayakkabı sanayiinin
dış piyasalara açılmasıyla önemli gelişmeler kaydetmiştir. Küçük atölyeler yavaş
yavaş yok olarak yerini bant usulü çalışan büyük atölyelere, fabrikalara
bırakmaktadır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim
merkezlerinde “Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi” alanı “Sayacılık” dalında
verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun
olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi
imzalamak gereklidir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Sayacılık mesleğinin eğitim süresi ilköğretimden sonra 3 yıl, lise ve daha üst
düzeyde genel eğitimden sonra ise 1,5 yıldır.
Pratik eğitim atölye ve işletmelerde gerçekleştirilmekte olup, haftanın bir günü ise
teorik eğitim mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir.
Teorik eğitimde; her çıraklık eğitimi programında ortak olarak alınan genel bilgi
derslerinin yanı sıra Meslek Sağlık Bilgisi, Malzeme Bilgisi, Modelcilik ve Istampa
Çıkarma derslerini öğrenir.
Pratik eğitimde ise;
Saya makinelerini ve el aletlerini kullanmayı,
Saya hazırlamayı,
İşaret ve payları sayaya uygulamayı,
Dikiş alıştırmaları yapmayı,
Tezgâh işlerini,
Model çizimini,
Kesim, tıraşlama, yapıştırma ve regola yapmayı,
Kıyılık ve tulum dikmeyi,
Zımba deliklerini açmayı,
Yüz dikişlerini öğrenir.
MESLEKTE İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda
teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu
eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku,
İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin yanı
sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 1 yılsonunda ustalık sınavlarına
katılabilirler.
Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl
çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık
sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40
saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra
"Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız
işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici"
belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açıköğretim
lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Mesleki eğitim merkezine devam eden öğrencilere pratik eğitimleri boyunca
işverenleri tarafından asgari ücretin %30’undan az olmamak kaydıyla aylık ücret
ödenir.
Öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı sigorta primleri devletçe
karşılanır.
Bütün öğrenci haklarından yararlanırlar. Eğitim görülen işletmenin sağladığı sosyal
olanaklardan faydalanırlar.
Sayacı olarak işe başlayanlar; işe ilk girişte asgari ücret, daha sonra kademeli olarak
artışlarla birlikte asgari ücretin 2 katı tutarında ücret alırlar.
Kendi işyerini açanlar işyerinin kapasitesi ya da kaliteli üretim oranında değişik
miktarda kazanç elde ederler.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili Eğitim Kurumları,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube
Müdürlükleri.