OTOBÜS KAPTANI (ŞOFÖRÜ) mesleği

TÜRKİYE İŞ KURUMU
OTOBÜS KAPTANI (ŞOFÖRÜ)
_______________________________________________________
TANIM
Ülke içinde ve dışında otobüsle seyahat etmek isteyen insanları rahat ve güvenli bir
şekilde istedikleri yere götüren kişidir.
GÖREVLER
 Otobüs hareket etmeden önce firma yetkililerinden yolcuların listesini
alır,
 Listedeki yolcuların yerlerini alıp almadıklarını kontrol eder ve ettirir,
 Otobüsü trafik kurallarına uyarak sürer,
 Belirli yerlerde yolcuların ve eşyaların indirilmesini sağlar,
 - Otobüsün bakımını düzenli olarak yapar ve yaptırır,
 Otobüste görev yapan diğer kişilerin çalışmalarını denetler, aralarında
 eşgüdümü sağlar,
 Gerektiğinde ilkyardım hizmeti verir.
KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER
 - Sürücü belgesi (E sınıfı),
 Ticari taşıt kullanma belgesi (T4),
 Çeşitli modellerde otobüs,
 Araba için gerekli teknik donanım,
 Yolcu listesi, çalışma çizelgesi.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
 Otobüs şoförü olmak isteyenlerin;
 Bedence sağlam ve dayanıklı,
 Göz, el ve ayaklarını eşgüdümle kullanabilen,
 Görme ve işitme duyuları keskin,
 Belli bir anda birçok şeyi algılayabilen,
 Uyarıcılara hemen tepki verebilen, soğukkanlı, refleksleri güçlü,
 Renkleri ayırt edebilen,
 Sorumluluk sahibi, dikkatli,
 Gece yolculuk yapabilen, uyku düzensizliğine ve uykusuzluğa dayanıklı,
kimseler olmaları gerekir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Otobüs Kaptaı (Şoför) sürekli oturarak ve her uyarıcıya dikkat ederek çalışmak
zorundadırlar. Görevlerini yaparken hiçbir şekilde başkaları ile konuşmamaları gerekir.
Devamlı seyahat eden otobüs şoförlerinin düzenli yaşamları olmadığı söylenebilir.
Ülkemizde yolların bakımsız ve trafik işaretlerinin yetersiz olması dolayısıyla trafik
kazalarının fazlalığı bu mesleği, bir ölçüde, tehlikeli hale getirmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi aşağıda yer alan üniversitelere bağlı meslek yüksek okullarının"
Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) bölümünde verilmektedir.
Bozok Üniversitesi(Yozgat)Akdağmadeni MYO.
Dumlupınar Üniversitesi (Kütahya)Kütahya MYO.
meslek yüksekokullarının Otobüs Şoförlüğü (Kaptanlık), bölümlerinde verilmektedir.
MEB’ ye bağlı, illerde ve ilçelerde bulunan bazı sürücü kurslarında,
507 Sayılı kanun gereğince kurulmuş bulunan, şoförler ve otomobilciler, dolmuş veya
otobüsçüler ihtisas odalarınca düzenlenen ticari taşıt kullanma eğitimi kurslarında,
Kocaeli Üniversitesi, Ali Rıza Veziroğlu Meslek Yüksekokulu, Dumlupınar Üniversitesi,
Kütahya MYO, (Otobüs Şoförlüğü Bölümü), Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas),
Akdağmadeni Meslek Yüksekokulu, “Otobüs Şoförlüğü (Kaptanlık)” programlarında
verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerinin Animatörlük, Eğlence Hizmetleri, Host ve Hosteslik,
Konaklama, Konaklama ve Seyahat Hizmetleri, Seyahat Acentacılığı/Seyahat
Acenteciliği, Seyahat İşletmeciliği, Tur Operatörlüğü, Turizm, Ulaştırma Hizmetleri,
Yiyecek İçecek Hizmetleri bölümlerinden mezun olanlar “Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü)
ön lisans programına sınavsız olarak girebilirler.
Özel sürücü kurslarında meslek eğitimi alabilmek için; (E Sınıfı Ehliyet İçin) en az ilkokul
mezunu olmak ve 23 yaşından gün almış olmak gerekmektedir.
Ticari taşıt kullanma belgesi (T4) alabilmek için 507 Sayılı kanuna tabi ilgili ihtisas
odasının üyesi ya da 5590 Sayılı kanuna tabi sanayi ve ticaret odalarının üyesi olmak veya
üyelerin yanında çalışıyor olmak gerekmektedir."Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) ve
Karayolu Ulaşımı ve Trafik” ön lisans programlarına girebilmek için, Lise veya dengi okul
mezunu olmak,
ÖSYM tarafından yapılan Yükseköğretime Geçiş Sınavına (YGS) girmeleri ve yeterli
“YGS-1“ puanı almaları halinde sınavsız yerleştirme sonunda kontenjan kalırsa ek
yerleştirme ile açık olan programlara istedikleri takdirde yerleştirilebileceklerdir.
Ayrıca: Erkek ve TC vatandaşı olmak, Boyu en az 1,65 m’den kısa olmamak , boy
uzunluğunun cm olarak ifade edilen değerin son iki rakamından en çok 5 fazla , 15 noksan
TÜRKİYE İŞ KURUMU
kilo ağırlıkta olmak, Dilinde kekemelik, pelteklik, tutukluk olmamak, Sürücü belgesi
almaya engel sağlık sorunu olmadığını, sağlık raporu ile kanıtlamak, Kayıt tarihinde 20
yaşını tamamlamış olmak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ
Yüksek öğretim programında mesleğin eğitim süresi 2 yıldır. Eğitim süresince; Beden
Eğitimi, Türk Dili, Yabancı Dil, Matematik, Fizik gibi genel dersler ile Genel Trafik
Bilgisi, İlk Yardım ve Sağlık Bilgisi, Davranış Bilimleri, İleri Sürücülük Teknikleri,
Meteoroloji, Sigorta ve Taşımacılık Hukuku, Uygulamalı Sürücü Eğitimi, Sürüş Psikolojisi
dersleri okutulmaktadır. Özel sürücü kurslarında meslek eğitiminin süresi 2 aydır. Bu
sürenin yaklaşık 5 haftalık kısmında Trafik, Motor, İlk Yardım dersleri teorik olarak
öğretilmekte, kalan 3 haftada ise uygulamalı olarak otobüs kullanılması öğretilmektedir.
Ticari taşıt kullanma eğitiminin süresi 50 saattir. Bu süre içinde Trafik mevzuatı ve
kuralları, ilkyardım, çevre, taşıt bakımı ve işletme bilgisi, halkla ilişkiler gibi dersler
verilmektedir.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlar " Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) ön lisans diploması"
ve " Kaptan " unvanı verilir.
Özel sürücü kurslarında meslek eğitimi alanlar; MEB'nin yaptığı test sınavı ve uygulamalı
direksiyon sınavlarına katılırlar. Başarılı olanlar “E Sınıfı Sürücü Belgesi” almaya hak
kazanırlar ve “Meslek Elemanı” unvanını alırlar.
Ticari taşıt kullanma eğitimini başarı ile tamamlayanlara (T4) ticari taşıt belgesi verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Otobüs şoförleri;
Ülkelerarası veya şehirlerarası otobüs işleten firmalarda, kamu
sektöründe(servis araçları,belediye otobüsleri) ve turizm
işletmelerinde ücret karşılığı,
- Kendi otobüsleri ile, bir otobüs işletmesine bağlı olarak çalışabilirler.
Yüksekokul mezunu şoförler, bu alanda yetişmiş ilk elemanlar olacaklarından, iş bulma
konusunda zorluk çekmeyecekleri söylenebilir. Turizm geliştikçe, başarılı otobüs
şoförlerine duyulan ihtiyaç da artmaktadır.
Meslek elemanları ayrıca;
- Özel sürücü kurslarında eğitici olarak görev yapabilir,
Servis taşımacılığı şirketi kurabilir veya bu şirketlerde şoför olarak görev yapabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
TÜRKİYE İŞ KURUMU
EĞİTİM SÜRESİNCE
Özel sürücü ve ticari taşıt kullanma belgesi eğitimi kurslarında, meslek eğitimi süresince
bir kazanç olmayıp, kurs ücret karşılığı verilmektedir. otobüs şoförlüğü (kaptan)
programında okuyan öğrenciler eğitim süresince, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar
Kurumu'nun; öğrenim kredisi, harç kredisi ve yurt imkanlarından yararlanabilir, ayrıca
kamu ve özel, kurum ve kuruluşların, burs ve yurt imkanlarından yararlanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Otobüs şoförlerinin kazançları bağlı oldukları firmanın büyüklüğüne, seferlerin
yurtiçinde veya yurtdışında olmasına göre değişmektedir. Başlangıç ücret asgari ücret
düzeyinden başlayabilmekte, şoförün başarısına, yabancı dil bilgisine ve yurtdışında uzak
yollarda görev yapabilmesine bağlı olarak yükselmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Kişi başarısını kanıtladıkça daha büyük firmalarda görev alabilirler. Ayrıca ileri derecede
sürüş teknikleri uzmanı olarak eğitim faaliyetlerine katılabilir.
" Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM
tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde, Seyahat
İşletmeciliği, lisans programlarına ve Açıköğretim lisans proğramlarından İktisatİşletme
bölümüne de dikey geçiş yapabilirler.
BENZER MESLEKLER
 Diğer şoförlükler (otomobil, minibüs, kamyon şoförlükleri),
 Gemi kaptanlığı,
 Pilotluk.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
 Meslek elemanları,
 Özel sürücü kursları,
 -ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Yükseköğretim
Programları ve Kontenjanları Kılavuzu-2008,
 2010 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi ÖSYS Kılavuzu,
 Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları
 Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı Kılavuzu 2010,
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
TÜRKİYE İŞ KURUMU
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili Eğitim Kurumları,
 Özel Sürücü Kursları,
 -Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezi,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
.