_______________________________________________
TANIM
Basılarak çoğaltılmak üzere matbaaya gelen bir orijinalin (kitap, broşür, fatura,
amblem, duvar kâğıdı vb.) ofset baskı (düz baskı tekniği) tekniğinden yararlanarak
basılmasını sağlayan kişidir.
GÖREVLER
Ofset (Düz) Baskı: Bu baskı ve mürekkep ile çalışma esasına dayanan bir baskıdır.
Son yıllarda hızla gelişen bu teknikle ticari amaçlı ambalaj kâğıdı, etiket, broşür,
kartpostal, kitap ve benzerinin basıldığı baskı tekniğidir.
Orijinaline göre basımı yapılacak bir materyalin filmini çeker,
Filmin renkli ve siyah beyaz olarak montajını yapar. Montajı yapılan filmler çinko
kalıbın üzerine pozlandırma yöntemi ile pozlandırır,
Pozlandırılan kalıp üzerinde rötuş yaparak baskı kalıbını hazır hale getirir,
Makinenin kalıp altı besleme kâğıdını kontrol eder, gerekiyorsa değiştirir,
Pozlandırılan baskı kalıbını makineye bağlar,
Baskı hangi renk ile yapılacaksa boya haznesini hazırlar ve makinenin, mürekkep
alıcı ve mürekkep verici merdaneleri ayarlar,
Makinenin su merdanelerini ayarlar, su seviyesini kontrol eder,
Ofset kauçuğunu hazırlar,
Baskı yapılacak kâğıtları havalandırılarak, kâğıt asansörüne düzgün bir şekilde
yerleştirir ve makineyi ayarlar,
Prova baskısı yapar. Prova baskısını kontrol ederek ayarsızlık yoksa baskıya devam
eder,
Baskı esnasında baskıyı sürekli kontrol eder, baskıda bir ayarsızlık varsa düzeltir,
Baskısı biten baskı kalıbını zamlayarak, tekrar kullanılmak üzere muhafaza eder,
Baskı sonunda makineyi temizler, bir sonraki baskıya hazır hale getirir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Film montaj ve rötuş malzemeleri (bant, lastik eldiven, rötuş boyası, fırça),
Baskı kalıpları, Lüp (baskı kontrol merceği), barkod okuyucu,
Baskı Makineleri ve ekipmanları
Zamk hazne suyu (alkollü-alkolsüz),
Rapido, densitometre (renk ölçüm cihazı),
Milimetrik kâğıt, pantone kataloğu (uluslararası standart renkler),
Kopya şasesi,
Çeşitli renkte mürekkepler,
Baskı kontrol masası,
Çeşitli ebatta ve cinste baskı kâğıtları.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ofset Baskı Operatörü olmak isteyenlerin;
El, göz ve parmaklarını eşgüdümlü kullanabilen,
Renkler ve şekiller arasındaki ilişkileri algılayabilen,
Dikkatli, sorumlu,
Ekip çalışmasına yatkın,
Makine ve malzeme ile çalışmaktan hoşlanan,
Bir işi planlayabilme ve uygulamaya koyabilme özelliğine sahip,
Yeniliklere açık, teknolojiyi yakından izleyen
İleri derecede görme kusuru (6 diyoptrinin üzerinde miyop) olmayan, bedenen
sağlıklı
Kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Çalışma ortamı kapalı olup, özellikle makine dairesinin olduğu kısımlar gürültülüdür. Bu
meslekte çoğunlukla ayakta çalışılmakta olup, çalışırken eğilme, uzanma, malzeme
kaldırma gibi fiziksel faaliyetlerde bulunulmaktadır. Ürünün basılabilmesi için hazırlık
ve basım aşamalarında sürekli kullanılan boya, mürekkep, benzin, yağ ve asit içerikli
maddeler ofset baskı makinelerinin keskin bir koku yaymasına neden olmaktadır.
İşyerinin ölçeğine ve iş hacmine göre değişmekle birlikte, geç saatlere kadar çalışma,
basımevi statüsündeki işyerlerinde ise vardiyalı çalışma söz konusu olabilmektedir.
Makinelerle olduğu kadar insanlarla da (malzeme satıcıları, müşteriler, diğer çalışanlar
vb.) çalışma söz konusudur.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Eğitimini tamamlayanlar isterlerse eğitim gördükleri (pratik eğitim) işyerlerinde
çalışmaya devam ederler, isterlerse başka matbaa veya basımevlerinde çalışabilirler.
Ambalaj üreten büyük işletmelerin bünyesindeki matbaa atölyelerinde de çalışma
olanakları vardır. Basımevleri matbaalara nazaran daha büyük ölçekli işyerleri olup,
daha gelişmiş teknoloji ile üretim yapmaktadırlar. Son yıllarda hayatın her alanına
giren bilgisayarların matbaacılık alanına da büyük katkıları olmaktadır. Birçok işlem
ekranda yapılır olmuş ve gün geçtikçe elle yapılan işlemlere ihtiyaç kalmayacak duruma
gelinmiştir. Dolayısıyla bilgisayarlı ve otomatik makineleri kullanmasını bilen işgücüne
gereksinim duyulmaya başlanılmıştır. Matbaacılık ve basım işlemleri günümüzde olduğu
gibi gelecekte de her zaman var olacak bir alan olduğu için matbaacılık mesleğinin alt
branşlarından olan ofset baskıcıya istihdam açısından her zaman ihtiyaç
duyulmaktadır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi meslek liseleri, anadolu meslek liseleri ve anadolu teknik liseleri ile
mesleki eğitim merkezlerinin Matbaa alanı Ofset Baskı dalında verilmektedir.
Ayrıca üniversitelerin veya özel kuruluşların açtığı kurslarda bu mesleğin eğitimi
verilmektedir.
Yaygın meslekî ve teknik eğitim programları yoluyla da bu alan/dalda eğitim almak
isteyenlere örgün eğitime denk mesleki eğitim verilebilmektedir
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerine girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
Anadolu meslek ve anadolu teknik liselerine girebilmek için ise ilköğretim okullarının
6–7–8. sınıflarında yapılacak olan “Seviye Belirleme Sınavlarının” (SBS) sonucuna,
yılsonu ders ortalamaları ile belirlenen Yıl Sonu Başarı Puanının (YBP) eklenmesi ile
elde edilecek olan yeterli Genel Orta Öğretim Yerleştirme Puanına (G-OYP) sahip
olmak gerekmektedir.
Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavları
sonucuna göre 10 uncu sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar teknik
lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek isteyen
öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum müdürlüğünce
onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının bitimini izleyen beş iş
günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan alana kayıt yapılan programlar
dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında;
a) 10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren ortalama
yükseltme ve sorumluluk sınavlarının bitimini izleyen onuncu iş günü çalışma saati
bitimine kadar öğrenim görmek istediği meslek alanının bulunduğu kurum müdürlüğüne
başvururlar.
b) Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci
Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana
yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar. Alana
yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu puanlara göre
yapılacak sıralama ile kontenjan kadar öğrencinin asıl ve yedek olmak üzere listeleri
düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabulleri, ağustos ayının üçüncü
haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde planlanır ve yıllık çalışma
takviminde gösterilir.
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak,
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun
olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır. Ortak 9.sınıfın sonunda meslek lisesine geçiş yapan
öğrencinin alanı belirlenir. Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri
kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. sınıfta verilmektedir. 11. ve 12. sınıfta
diplomaya götüren dala ait yeterlikleri içeren dersler yer almaktadır. 10. sınıfın
sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî
kapasitesi ile öğrencilerin mesleki yeterlikleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılır.
Eğitim süresince;
Ortak Dersler: Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih,
T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Coğrafya, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji,
Sağlık Bilgisi, Felsefe, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Millî Güvenlik Bilgisi, Trafik ve İlk
Yardım, Tanıtım ve Yönlendirme.
Alan Ortak Dersleri: Baskı Öncesi, Baskı Sonrası, Baskı Kalıpları, Matematik,
Mesleki Gelişim, Teknik Resim.
Dal Dersleri: İşletmelerde Beceri Eğitimi, Ofset Baskı, Ofset Baskı Kalıpları,
Ofsette Özel Baskılar derslerini alırlar.
Mesleki Eğitim Merkezlerinde; Eğitimin süresi 2 yıl olup, haftada bir gün teorik
eğitim mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Teorik eğitimde Türkçe,
Matematik, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi gibi genel kültür dersleri yanında meslek
bilgisi dersi de verilmektedir. Bu eğitim süresince çırak adaylarının;
Baskıda kullanılan malzeme, alet ve makineleri tanıması ve bunları doğru şekilde
kullanmayı öğrenmesi,
Çeşitli orijinaller hakkında genel bilgi kazanması gerekmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Meslek liselerinin Matbaa Teknolojisi alanı Ofset Baskı dalından mezun olanlar
istedikleri takdirde, Açıkhava Reklâm Ürünleri ve Serigrafi, Fotoğrafçılık,
Fotoğrafçılık ve Kameramanlık, Matbaacılık, Serigrafi, Tasarım ve Basım-Yayımcılık
önlisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip
oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
Ayrıca; mezunlar ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavına girip başarılı
olmaları ve Matbaa Öğretmenliği lisans programını tercih etmeleri durumunda ek puan
almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara göre öncelikle
yerleştirilmektedir.
Mesleki eğitim merkezlerinde kalfalık belgesini alanlar, Milli Eğitim Bakanlığı’nın
mesleklerin özelliklerine göre belirlediği sürelerde ustalık eğitimi kurslarına devam
edip, başarılı olmaları durumunda ustalık belgesini alırlar.
Ayrıca, en az üç yıl süreli mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarından diploma almış
veya çıraklık eğitimini başarı ile bitirmiş ve Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen süre
kadar mesleğinde çalışmış ya da en az beş yıl kalfa olarak çalıştığını belgelemek şartı
ile ustalık sınavına doğrudan katılarak, başarı göstermeleri durumunda ustalık
belgesini alırlar.
Ustalık belgesini kendi işyerlerini açabilirler. Kendi işyerini kuranlar girişimci olarak
da ilerleme kaydedebilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de mesleki
eğitim merkezlerinde düzenlenen İş Pedagojisi kursuna katılıp, başarılı olmaları
durumda Usta Öğreticilik belgesine sahip olurlar.
Endüstri meslek liseleri ve matbaa meslek liselerinden mezun olanlar, girmiş oldukları
matbaalarda zamanla ustabaşı hatta teknik müdürlüğe kadar yükselebilmektedirler.
Matbaa lise mezunları da doğrudan ustalık sınavına girebilmektedirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
3308 Sayılı Meslek Eğitimi Kanunu gereğince işletmelerde uygulamalı eğitim gören
öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin %30’undan az olmamak üzere bir ücret
ödenmektedir.
Eğitim gören adayların iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri
devletçe karşılanmaktadır.
İşletmelerin sağladığı diğer sosyal imkânlardan faydalanırlar.
Kalfa ve teknisyen olarak ilk işe girişte, genellikle asgari ücret alınmakta ancak
işyerinin büyüklüğüne ve çalışanın bilgi ve becerisine bağlı olarak bu ücret artmakta,
asgari ücretin 2 –4 katı arasında değişmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili eğitim kurumları,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu il ve şube
Müdürlükleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder