İSTATİSTİKÇİ meslekleri

TÜRKİYE İŞ KURUMU
1
İSTATİSTİKÇİ
__________________________________________________
TANIM
Toplumsal, ekonomik, kültürel, bilimsel olgu ve olaylarla ilgili bilgileri derleyen ve derlemiş
olduğu bilgileri istatistik tekniklerini kullanarak yorumlayan ve sayısal olarak ifade
eden, karar vericiye öneriler sunan kişidir.
GÖREVLER
 Hangi alanda ve hangi konuda bilgi toplayacağını belirleyerek konuyla ilgili deney
düzenini ve örnekleme planını hazırlar,
 İstenen bilgiyi almayı sağlayacak soru listesi (anket) hazırlar,
 Anketin uygulanacağı grubun niteliklerini ve sayısını belirler,
 Anketi uygulayacak kişileri eğitir,
 Toplanan bilgilerin uygun yöntemlerle bilgisayara yüklenmesini sağlar,
 Bilgileri sınıflandırır, aralarındaki ilişkiyi belirler,
 Küçük bir gruptan elde edilen bilgilerin daha geniş gruplarda ne derece geçerli olduğu
konusunda tahminlerde bulunur, testler yapar,
 Bilgileri tablolara işler, etkili bir biçimde sunumu için grafikler hazırlar,
 Değişik bilgi toplama yöntemleri önerir ve geliştir.
 İstatistikçiler mevcut ve başkaları tarafından toplanan bilgilerin işlenmesi
(sınıflandırılması, çözümlenmesi, yorumlanması gibi) aşamasında da görev yaparlar.
KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER
 Bilgisayar, istatistiksel paket programları,
 Hesap makinesi,
 İstatistik tablo ve cetveller.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
İstatistikçi olmak isteyenlerin;
 Matematiksel kavramlarla düşünebilme ve problem çözebilme, soyut düşünme yeteneğine
sahip,
 Derinliğine araştırmaya meraklı,
 Dikkatli, sabırlı,
 Ayrıntılarla uğraşmaktan sıkılmayan, kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
İstatistikçiler genellikle büroda bilgisayar başında çalışırlar. Bilgi toplama aşamasında
TÜRKİYE İŞ KURUMU
2
zaman zaman alan çalışması yaparlar. Çalışma saatleri düzenlidir, ancak işin niteliği ve
koşullarına göre değişkenlik gösterebilir. Çalışırken birinci derecede verilerle, özel anlamı
olan sayı ve sembollerle uğraşırlar.
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi çeşitli üniversitelere bağlı “Fen” ve “Fen-Edebiyat” fakültelerinin
“İstatistik” bölümlerinde verilmektedir.
Meslek eğitiminin yapıldığı üniversiteler:
 Afyonkocatepe Üniversitesi Fen Fakültesi
 Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi
 Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi
 Çukurova Üniversitesi Fen – Edebiyat Fakültesi,
 Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Ege Üniversitesi Fen Fakültesi
 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Fakültesi
 Fırat Üniversitesi(Elazığ) Fen Edebiyat Fakültesi,
 Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Giresun Üniversitesi Fen Fakültesi
 Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi
 İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Fakültesi
 İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen – Edebiyat Fakültesi,
 Kırıkkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Muğla Üniversitesi, Fen – Edebiyat Fakültesi
 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sinop Fen-Edebiyat Fakültesi
 Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Osman Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
 Sinop Üniversitesi Fen Fakültesi
 Ufuk Üniversitesi Fen Fakültesi
 Yaşar Üniversitesi Fen Fakültesi
 Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER
 Matematik.
MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
TÜRKİYE İŞ KURUMU
3
 Lise veya dengi okul mezunu olmak,
 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı ’nda (LYS) “İstatistik
lisans programı için yeterli “MF-1” puan almak.
 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda
“İstatistik”, lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek
gerekmektedir.
MESLEK EĞİTİMİ
Bu yüksek öğretim programlarında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen
Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, YGS ve LYS
sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme sonucunda diğer alanlardan mezun
olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle
yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden
adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
Bilgi Güvenliği Teknolojisi,Bilgi Teknolojileri, Bilgisayar, Bilgisayar Donanımı, Bilgisayar
Operatörlüğü, Bilgisayar Operatörlüğü ve Teknikerliği, Bilgisayar Programcılığı,Bilgisayar
Teknolojisi, Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama, Bilgisayar ve Enformasyon Sistemleri,
Bilişim ve İletişim Teknolojisi, Kalite Kontrol ön lisans programlarını başarı ile bitirenler
ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde “İstatistik”
lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ
 Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
 Eğitim süresince;
 İstatistiğin işlevleri temel kavramları, değişkenler, yüzdeler ve oranlar,
 Fonksiyonlar, limit, süreklilik, türev, eğitim çizimleri integraller, çok değişkenli
fonksiyonlar,
 Vektör ve uzaylar, matrisler ve matris uzaylar, permütasyonlar ve determinantlar,
 Matrisler, determinantın özellikleri, hesaplaması, ilgili programlar,
 Diferansiyel denklemlerle ilgili bilgiler ve uygulamalar,
 Olasılık tanımı, örnek uzay kavramı, koşullu olasılık, değişken kavramı, yoğunluluk
fonksiyonu yardımıyla mod, medyan, aritmetik ortalama ve varyasyon hesaplaması,
tesadüfi değişken kavramı, kesikli ve sürekli dağılımlar, bileşik dağılımlar,
 Tesadüfi değişkenlerin toplamları ve dağılımı, merkez limit teorisi, basit tesadüfi
örnekleme,
 Ortalamalar ile ilgili uygulamalar, basit düzeyde regrasyon analizi uygulamaları, zaman
serileri, çoklu regrasyon analizi ve parametrik olmayan tekniklerle ilgili uygulamalar,
 Tahmin ve tahmin yöntemleri, güven aralıkları, hipotez testleri, regrasyon ve
korelasyon, varyans analizi,
 Örnekleme ve tamsayılar, örnekleme kuramının temel öğeleri, örnekleme tekniklerinin
irdelenmesi,
TÜRKİYE İŞ KURUMU
4
 Simetri ve başlıklı ölçüler, normal dağılım işlevi, olasılıklı örnekleme dağılımları,
kestirim, istatistiksel sınama,
MESLEK EĞİTİMİ
 Araştırma çeşitleri, araştırmanın aşamaları, problem seçimi, kaynak tarama, veri
toplama, analiz, sonuç, soru cetveli hazırlanması, anket tekniği, görüşme, anket
değerlendirme,
 Bilgisayarın tanımı, sınıflandırılması, programlama olgusu, yazılım ve ürünleri, paket
programı, akış şeması, basic programlama dili, kodlama giriş/çıkış komutları,
fonksiyonlar, matrisler üzerinde işlemler, programlama elemanlarının istatistik
uygulamalarda kullanımı, istatistikte kütük kullanımı ve uygulamaları,
 Cobol programlama dili özellikleri, program denetimi, giriş çıkış işlemleri, pascal
programlama dili ve kullanımı,
 Çok değişkenli istatistik teknikleri ve testleri,
 Karar ve karar alma ortamları, istatistik karar alma kurumlarında karar alma
yöntemleri,
 Zaman serisi tanımı, unsurlar, unsurların belirlenmesi,
 Karar kavramı ve istatistiksel karar alma ile ilgili bilgiler ve deney düzenleme,
 Ekonometri ile ilgili kapsamlı bilgiler, kalite, kalite kontrol, toplam kalite kontrolün
tarihçesi, kontrol grafikleri, kabul planları, güvenilirlik,
 Kararlar ve modeller, doğrusal programlama ve model ile ilgili varsayımlar ve tanımlar,
çözüm teknikleri, optimizasyon ile ilgili kavramlar ve optimizasyonun işletmelerde
uygulanması, şebeke analizi, oyun teorisi, tamsayılı programlama,
 Bilimsel yöntem ve istatistiğin yeri, deney tasarım ilişkileri,
 Proje kavramı ve çalışmaları, proje değerlendirme yöntemleri projenin ulusal ekonomi
açısından değerlendirilmesi ve yöntem organizasyon açısından değerlendirilmesi,
 Halkla ilişkiler kavramı, tarihsel gelişimi, halkla ilişkiler ve reklam, iletişim kavramları,
kitle iletişim araçları, halkla ilişkilerde istatistiğin önemi, halkla ilişkiler
kampanyalarından örnekler,
 Yönetime giriş, işletmenin yapısı, işletmelerde karar verme süreci, kararlarda maliyet
giderleri ve talep çözümlemesi, kararlarda rekabet ve kar yaklaşımı,
 İktisat, iktisat teorisi ve politikası, değer ve fiyat teorisi, faktör fiyatlarının oluşumu,
milli muhasebe ve milli hasıla, para teorisi ve para politikası, uluslararası ekonomi,
iktisadi gelişme,
 Demografinin tanımı, demografinin tarihsel gelişimi, nüfus teorileri, nüfus politikaları,
demografik bilgi kaynakları,
 Statik demografi, dinamik demografi, Türkiye'deki demografik bilgi kaynakları, hayat
tabloları konularında eğitim alırlar.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “İstatistik” lisans diploması ve "İstatistikçi" unvanı
verilir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU
5
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
 İstatistikçiler; hastanelerin istatistik bürolarında, Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE),
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu
(TÜBİTAK), Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ),
Bankalar, Emniyet Teşkilatı (özellikle trafik alanında) gibi kamu kuruluşlarının
araştırma ve bilgisayar birimlerinde çalışırlar. Üniversitelerin, istatistik bölümlerinde
öğretim elemanı olarak, ayrıca piyasa ve kamuoyu araştırma şirketlerinde görev
yapabilirler.
 İstatistik mesleği günlük yaşantı ve birçok bilim dalı ile iç içedir. Teknolojik gelişme ile
birlikte biyoloji, işletmecilik, demografi, ekonomi, mühendislik, sağlık, sigortacılık,
pazarlama ve tüketim araştırması, tıp, yöneylem araştırması, psikoloji, sosyal bilimler
ve kalite kontrol alanlarında istatistik bilgisine ve istatistikçiye duyulan gereksinim
daha da artmaktadır.
 Antropoloji, arkeoloji, kütüphanecilik, hukuk ve politikada hali hazırda bilgisayar
sistemlerinin bileşenlerinin ve programların geliştirilmesinde istatistikçiler rollerini
genişletmektedirler.
 Meslekle ilgili eğitimlerinde teorik istatistik bilgisi yanında, uygulamalı istatistik ve
bilgisayar programlama dersleri almaları nedeniyle istatistikçilerin çalışma alanları çok
geniştir. Bilgisayar programcısı olarak çalışabilecekleri gibi analizler yapan planlama
ünitelerinde, kalite kontrol birimlerinde, üretim kontrolü aşamalarında, teknolojik
gelişme aşamasında veya tarımla ilgili sektörlerde deney düzenleyici olarak görev
alabilirler.
 Gelecekte yasal değişiklikler sonucu kamu kurumları dışında istatistiki bilgi toplayan ve
değerlendiren özel şirket ve danışmanlık bürolarının açılmasına izin verilmesi gündeme
gelebilir.
 Çalışmalarda bilgisayar kullanımının yaygınlaştırılması ve fonksiyonlarının artması
meslekte kullanılan yöntemlerde değişikliğe neden olabilir.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Meslek eğitimi sırasında, herhangi bir kazanç söz konusu değildir. Ancak, öğrenciler
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun sağlamış olduğu kredi ve yurt hizmetlerinden
yararlanabilmektedirler. Çeşitli kurum ve kuruluşlarca başarılı öğrencilere karşılıksız veya
mecburi hizmet karşılığı verilen burs olanağı da vardır.
EĞİTİM SONRASI
TÜRKİYE İŞ KURUMU
6
Eğitimin tamamlanmasından sonra kamu kurum ve kuruluşlarında teknik hizmetler sınıfında
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre ilk defa göreve başlayanlar teknik eleman
olarak 8. derecenin 1. kademesinden maaş alırlar.
Özel kuruluşlarda ise çok daha yüksek ücretle çalışma olanağına sahiptirler.
MESLEKTE İLERLEME
Mesleki eğitimini tamamlayan istatistikçiler kamu sektöründe görev alırlarsa, çeşitli
kademelere yükselebilirler (şef, müdür yrd., müdür vb).
Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve
akademik kariyer yapabilirler.
İstatistikçiler matematiksel ve uygulamalı istatistik, yöneylem araştırması, bilgi
sistemleri, aktüerya ve sigortacılık alanında uzmanlaşabilirler.
BENZER MESLEKLER
 Matematikçi,
 Sistem Analisti.
EK BİLGİLER
Matematiksel İstatistikçi: İstatistik biliminin matematiksel bazında araştırmaları
yürütür, istatistiki çalışmaların metodunu tayin eder, ileriye dönük ekonomik ve istatistiki
matematiksel hesaplamaları yapar.
Herhangi bir konu üzerinde meydana gelmiş veya gelmesi muhtemel problemlerin çözümü
için araştırma tekliflerini değerlendirir; olayları etüt eder, sebep sonuç ilişkilerini ortaya
koyarak ortalama eğilimler üzerinde çalışır; olasılık, sonuç, varyans ve diğer matematiksel
teorileri ispatlar, yeni istatistiksel metodolojiyi test eder ve düzenlemede bulunur;
derlediği bilgiler ışığında metot tespiti yapar; bilgileri genelleştirir, teknik esaslara
bağlar; anket ve analiz çalışmalarında kullanılacak formların dizayn çalışmalarını yapar; çok
amaçlı sorular hazırlar; yapılacak çalışmaların mali yükünü hesaplar; çalışmalarda
kullanılacak adam-saati tespit eder.
Uygulamalı İstatistikçi: Çeşitli konularda yorumlar yapmak için istatistiksel araştırmaları
planlar ve yürütür, geliştirir, elde edilen istatistiki veriyi değerlendirir.
Araştırma yapacağı konuyu ve amacını belirler, örnek araştırmaları ve diğer istatistiki
araştırmaları yönetir, konunun nesnel şartlarını inceler, çeşitli dönem ve ortamdaki
değişken, sabit veriler ve göstergeleri tespit eder, tespit ettiği verilere dayanarak anket
formu düzenler, yapılan anketlerden ve çeşitli kaynaklardan sağladığı bilgileri tablolara
döker, veriyi analiz eder, çözümler, grafik, şema, rapor ve kullanıcılarca bilinen diğer
uygun biçimlerde hazırlayarak kullanıma sunar.
TÜRKİYE İŞ KURUMU
7
Veri toplama, işleme, değerlendirme ve analizinde; biyoloji, tarım, demografi, sağlık,
eğitim, fizik bilimi, mühendislik, ekonomi ve maliye gibi alanlardaki istatistiksel
uygulamalarda uzmanlaşabilir.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
 2010 ÖSYS Başvuru Kılavuzu,
 2008 Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
 Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans
Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu,
 ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000
 Meslek Danışma komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili eğitim kurumları,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
 Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.