_______________________________________________
TANIM
Çeşitli ebatlarda ve şekillerde üretilmiş cam mamul üzerine çeşitli teknikleri
kullanarak, gerekli kesme, düzeltme, şekil verme ve dekoratif süsleme işlemini
yapan kişidir.
GÖREVLER
Plakalar halinde gelen camı istenilen ebatlarda elmasla keser,
Cama çeşitli miktarlarda delik açılması gerekiyorsa makine ile delik açar,
Cam kenarının inceltilmesini sağlar,
Çeşitli şekillerde ve kalınlıklarda kanal desenleri yapmak amacıyla camı istenilen
ölçülerde işaretleyerek camda otomatik makineler yardımıyla kanal açar,
Camın dış yüzeyine çeşitli ölçülerde kıvrım vermek için kalıplara yerleştirerek
fırınlar,
Camın kenarlarına yuvarlaklık veya ovallik verir,
Daha sonra camı temizler, parlatır ve pürüzlerini alır,
Cama kumlu desen verilmesi için tazyikli kum püskürtme tabancasıyla istenilen
renkte cama zımpara kumu püskürterek desen oluşturur.
Cam mamule ince dekoratif desenler çizme işlemi:
Gravür işlemi:
Kalemle cam mamul üzerine belirlenmiş deseni çizer ve belirli genişlik ve çaptaki
bakır veya taş diski makineye takarak cam eşya üzerine çizilmiş desen çizgilerini
taş veya bakır diske deydirerek deseni belirginleştirir.
Oyma işlemi:
Cam yüzeyini balmumuyla kaplar ve desen çizer. Camı hazırladığı asite veya asit
buharına tutar. Balmumuyla kaplı olmayan yüzeyin oyulmasını sağladıktan sonra
soğuk ve sıcak suda yıkama işlemini yaparak asit ve balmumunun temizlenmesini
sağlar.
Kum püskürtme işlemi:
Yapışkan bir bandın dış yüzüne yapılacak deseni çizer ve cam eşya üzerine bandı
yapıştırır. Desenin çizgilerini bıçakla keserek belirginleştirir. Tazyikli kum
püskürtülerek açıkta kalan desenin belirginleştirilmesi sağlanır.
Elle desen oluşturma:
Cam üzerine fırça yardımıyla elle veya örnek desenler çizer, boyar ve renklerin
cama kaynaması için fırınlar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Bilgisayarlı otomatik tezgâhlar. Yarı otomatik veya otomatik olmayan tezgâhlar,
Bileme aparatı, markalama diski (taş-bakır disk) Metal cam kalıpları, kum
püskürtme kompresörü,
Cam pişirme ve soğutma fırınları,
Kum, su, balmumu, çeşitli renklerde cam boyası, çeşitli kimyasal maddeler (Asit,
tiner, vb.),
Elmas ve diğer kesici aletler,
Çeşitli inceliklerde fırça, pergel, işaretleme kalemi.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Cam mamul işlemecisi olmak isteyenlerin:
Şekilleri ve renkleri algılama yeteneğine sahip,
El ve parmak becerisine sahip,
Göz ve ellerini uyum içinde kullanabilen,
Yaptığı işe uzun süre dikkatini verebilen ve ayrıntıları algılayabilen,
Tedbirli ve sabırlı kimseler olmaları gerekir.
Mesleğin Yapılmasını Engelleyen Durumlar
El ve parmak noksanlıkları ve uzun süre ayakta durmasını engelleyen
rahatsızlıklar.
Akciğer rahatsızlıkları mesleği kişi için olanaksız kılan özelliklerdir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Cam işlemecileri, cam işleme atölyelerinde çalışırlar. Birinci derecede malzemelerle
ve makinelerle ilgilidirler. Cam kesme, parlatma vb işlemleri ayakta yapılmaktadır.
Ancak elle desen yapanlar oturarak çalışmaktadır. Çalışma ortamı sıcak, tozlu,
kokulu, gürültülü ve kirlidir. Özellikle kesici aletlerle çalışıldığından dikkatli olmak
gereklidir. Kum püskürtülmesi işleminde aşırı kum tozuna maruz kalmaktadır. Asit,
tiner boya, kum gibi maddelerle çalışılmaktadır. Bu maddeler çeşitli akciğer
rahatsızlıklarına sebebiyet verebilmektedir. Ancak koruyucu malzeme (filtreli toz
maskesi) kullandırılmak suretiyle risk minimum seviyeye indirgenmektedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Ülkemizde, cam işlemeciliği küçük ve orta büyüklükteki atölye ve işletmelerde
yapılır. Özellikle büyük cam işletmelerinde üretilen plaka veya cam eşya olarak gelen
ürünün işlenmesi bu atölyelerde gerçekleşmektedir. İşletmeler siparişe göre
çalışmaktadırlar. Cam işlemeciliğinin sadece süsleme alanında bayan çalışmakta,
kesme, düzeltme işlemlerinde erkekler çalışmaktadır. Cam işlemeciliğinde işletmeler
bazen bütün işleme tekniğini bir arada bazen de sadece birinin yâda birkaçının
yapıldığını görmekteyiz. Özellikle yurt dışından gelen bilgisayarlı ve otomatik
makinelerini bilen elemanlar meslekte önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle mahalle
arasında kurulmuş küçük cam işleme atölyelerine rastlamak mümkündür. Büyük
işletmeler cam işleme işlemlerini terk ederek bu tür atölyelere yaptırmaktadırlar.
Meslekte iş bulma imkânı bulunmaktadır.
Cam sektöründe, kişilerin küçük atölyeler kurarak kendi işlerini kurdukları da
görülmektedir.
Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim
merkezlerinde “Cam Teknolojisi” alanı “Cam Ürün İşlemeciliği” dalında
verilmektedir.
Ayrıca, meslek liselerinin “Seramik ve Cam Teknolojisi” alanı “Cam Şekillendirme”
dalında da bu mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak,
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun
olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi
imzalamak gereklidir.
Meslek lisesinde mesleğin eğitimini görmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve
meslek liselerine giriş şartlarını taşımak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
“Cam Mamul İşlemeciliği (Finisaj)” mesleğinin eğitim süresi; mesleki eğitim
merkezlerinde ilköğretimden sonra 3 yıl, lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden
sonra 1,5 yıldır. Meslek liselerinde ise eğitimin süresi 4 yıldır. Mesleki Eğitim
Merkezlerinde haftada 1 gün teorik eğitim, işyerinde 5 gün pratik eğitim
verilmektedir.
Bu programda; her çıraklık eğitim programında ortak olarak alınan genel bilgi
derslerinin yanı sıra, 3 yıl süren "Meslek Bilgisi" dersleri verilmektedir.
Pratik eğitim işyerinde olup, öğrencilerin Cam Mamul İşlemecisi (Finisaj) Meslek
dalında yeterlilikleri bir bütünlük içinde kazanmaları amaçlanmaktadır.
MEB’ nın kararı gereğince; yeni müfredat programı 1. ve 2. sınıf için ortak 3. yıl
“Cam İşlemeciliği (Finisaj)-Cam İmalatçılığı” olarak ayrılmaktadır.
Teorik eğitimde; Türkçe, Meslek Matematiği, Din Kültürü ve Meslek Ahlakı, Sosyal
Bilgiler gibi genel bilgi dersleri okutulmaktadır. Cam İşlemeciliği ile ortak okutulan
programda öğrenciler;
Eğitimin 1. Yılında: Teknik resim bilgisi, basit parçaların yeterli görünüşlerini
çizmek ve okumak, camın tanım ve tarihçesi, kullanılan hammadde ve özellikleri,
hazırlanması, genel malzeme ve teknik bilgiler,
2. Yılında: Dekorun tanımı, el imalatı, imalat hataları, dekor işlemlerinde kullanılan
makine, alet ve malzemeler,
3. Yılında: Dekorun kademeleri, kalite kontrol, asit banyosu, lastik parlatma, vitray,
derslerinin yanı sıra, malzeme alet ve aparatların kullanım ve bakımı gibi meslek
bilgisi dersleri verilmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda
teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu
eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku,
İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin
yanı sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 3 yılsonunda ustalık sınavlarına
katılabilirler.
Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl
çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık
sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40
saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra
"Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız
işyeri açabilirler. Ayrıca" işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici"
belgesinin alınması zorunludur.
İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim
lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
Bu sektörde ilerleme ve yükselme imkânı, kişinin yaptığı işte gösterdiği kapasite
doğrultusundadır. Eğer işi çabuk kavrıyor ise çok kısa sürede yükselebilmektedir.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Mesleki eğitim merkezlerinde eğitim gören öğrencilere, asgari ücretin %30'ndan
az olmamak üzere (Çoğu zaman asgari ücret düzeyinde) işveren tarafından ücret
ödenmektedir.
Eğitim gören adayların iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta
primleri devletçe karşılanmaktadır.
Usta-çırak şeklindeki geleneksel yöntemle meslek öğrenenler işteki
pozisyonlarına göre, ücretini haftalık veya parça başına göre (akord sistemi)
alabilmektedir. Ayrıca, kimi işyerlerinde ücret aylık olarak da verilebilmektedir.
Mesleki eğitim sonrasında veya işe ilk başlayan kişiler en az asgari ücret
düzeyinde ücret alabilmektedir.
Meslekte çalışma süresine ve tecrübeye göre veya kendi adına iş sahibi olma
durumuna göre ve gösterdiği başarıya göre ücret değişmektedir. Büyük
işyerlerinde tecrübeye göre uzmanlaşan ve yükselen bir cam işçisinin ücreti,
asgari ücretin yaklaşık 2 ila 3 katıdır. Ayrıca çalışanlara gıda, yardımı, yol parası
gibi bir takım sosyal yardımlar da sunulabilmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili Eğitim Kurumları,
Meslek Elemanları,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi Bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube
Müdürlükleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder