_______________________________________________
TANIM
Önceden tasarlanmış cam mamulün modeline göre belirlenmiş üretim tekniği
doğrultusunda, ergimiş haldeki sıcak cam hamuruna bir takım aletler ve makineler
yardımıyla ve elde şekil vererek değişik formlarda cam eşya meydana getiren
kişidir.
GÖREVLER
Cam hammaddelerinin, istenilen ölçüde karışımını yaparak 1475 derecelik cam
eritme fırınlarına verilmesini sağlar,
Cam üfleme borusunun ucuna, şekillendirilecek eşyaya yetecek kadar cam
fırınından aldığı bir top cam madenini üfleyerek, çekerek veya direk otomatik
veya otomatik olmayan araçlar yardımıyla şekil verir,
Modele göre hazırlanmış metal cam kalıplarına veya diğer otomatik kalıp
tezgâhlarına camı yerleştirerek bir müddet bekler ve kalıpları fırına vererek
camın kalıbın şeklini almasını sağlar,
Kalıplardan çıkardığı cam mamulü, ısının kademe kademe düştüğü soğutma
fırınlarına bırakır,
Soğuması gerçekleşen cam mamulü, zımparalayarak otomatik taşlama makinesine
bırakarak pürüzlü yüzeylerin düzeltilmesini sağlar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Cam hammaddeleri (kuvars, soda, kalsit, vb.),
Bilgisayarlı otomatik tezgâhlar, yarı otomatik veya otomatik olmayan tezgâhlar
(baskı tezgâhı, şiller tezgâhı, kalıp tezgâhı vb.),
Metal cam kalıpları,
Cam kepçesi,
Cam eritme, çalışma ve soğutma fırınları,
Camın kesilmesini sağlayan makas,
Cam maşası,
Delikli üfleme çubukları,
Bileme aletleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Şekilleri algılama yeteneğine sahip,
Ellerini ustalıkla kullanabilen,
Ağırlıkları tahmin edebilen,
Göz ve ellerini eşgüdümle kullanabilen,
Rutin işlerde uzun süre çalışabilen,
Yaptığı işe uzun süre dikkatini verebilen,
Sıcak ortamlarda çalışabilecek kadar bedence sağlıklı, solunum sorunu olmayan,
Tedbirli ve dikkatli kimseler olmaları gerekir.
Mesleğin Yapılmasını Engelleyen Durumlar
El ve ayak noksanlıkları ve uzun süre ayakta durulmasını engelleyen
rahatsızlıklar.
Akciğer rahatsızlıkları mesleği kişi için olanaksız kılan özelliklerdir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Cam imalatçıları, cam fabrikaları ve cam atölyelerinde ekip halinde çalışırlar. Birinci
derecede malzemelerle ve makinelerle ilgilidirler. Çalışma esnasında sürekli ayakta
durulması gerekmektedir. Çalışma ortamı sıcak, gürültülü ve biraz kirlidir. Ergitilmiş
haldeki sıcak malzeme ile çalışıldığından işin yapılması sırasında yanma tehlikesine
karşı dikkatli olmak gerekir. Cam hammaddesi karıştırılırken hammadde tozu gerekli
koruyucu malzemeler kullandırılmazsa çeşitli akciğer rahatsızlıklarına sebebiyet
verebilmektedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Ülkemizde, cam imalatçılığına yönelik belli başlı büyük fabrikalar bulunmasının yanı
sıra irili ufaklı cam atölyeleri de mevcuttur. Çoğu büyük fabrikalar, yabancı
şirketler tarafından satın alınmış veya ortaklık kurulmuştur. Büyük fabrikalarda
yapılan cam mamul üretimi ağır iş kollarından olup, çıraklık kapsamındaki yaş
gruplarının cam imalatı yapan fabrikalarda çalıştırılmadığı görülmektedir. Meslekte
erkekler çalıştırılmakta ve bayanlar cam sanayinin sadece paketleme ve cam
süslemeciliği bölümünde çalıştırılmaktadır.
Çalışma koşullarının küçük yaştaki çocukları fiziksel ve psikolojik yönden etkilediği
yönünde işverenler hem fikirdir. Cam sektörünün faaliyet alanları: Muhtelif eşya
yapımı, ısı cam imalatı, tıbbi cam ampul ve enjeksiyon, laboratuar deney tüpleri,
zücaciye cam eşya, avize camı, gözlük optik camı, oto camı, fırın camı, pencere camı,
çift cam, mika ve bombeli cam, ayna, levha ve plaka düz cam üretimidir. İnşaat,
mobilya, ilaç, tıp gibi birçok sektörde cam ürünleri kullanılmaktadır.
Dolayısıyla vasıflı cam imalatı işçisine de her zaman ihtiyaç duyulmaktadır. Sektörde
iş bulma imkânı kişinin kazandığı unvana göre değişmektedir. Cam ustası aşamasına
gelmiş bir kişinin, iş bulma imkânı her zaman mevcuttur. Kişiler cam sektöründe
uzmanlaştıkları işlere göre iş aramakta, işverenler de uzmanlık alanlarına göre
eleman aramaktadırlar (fıskacı, kalıpçı vb.). Ayrıca, işverenler bu sektörde
yetiştirilmek üzere vasıfsız eleman ihtiyacını da her zaman duymaktadırlar. Cam
sektöründe, kişilerin küçük atölyeler kurarak kendi işlerini kurdukları da
görülmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim
merkezlerinde “Cam Teknolojisi” alanı “Cam Ürün Üretimi” dalında verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak,
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun
olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi
imzalamak gereklidir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Cam mamul imalatçılığı mesleğinin eğitim süresi ilköğretimden sonra 3 yıl, lise ve
daha üst düzeyde genel eğitimden sonra ise 1,5 yıldır. Mesleki Eğitim Merkezlerinde
haftada 1 gün teorik eğitim, işyerinde 5 gün pratik eğitim verilmektedir.
Bu programda; her çıraklık eğitim programında ortak olarak alınan genel bilgi
derslerinin yanı sıra, 3 yıl süren "Meslek Bilgisi" dersleri verilmektedir.
Pratik eğitim işyerinde olup, öğrencilerin Cam Mamul İmalatçısı Meslek dalında
yeterlilikleri bir bütünlük içinde kazanmaları amaçlanmaktadır.
Teorik eğitimde; Türkçe, Meslek Matematiği, Din Kültürü ve Meslek Ahlakı, Sosyal
Bilgiler gibi genel bilgi dersleri okutulmaktadır. Cam işlemeciliği ile ortak okutulan
programda öğrenciler;
Eğitimde: Teknik resim bilgisi, basit parçaların yeterli görünüşlerini çizmek ve
okumak, camın tanım ve tarihçesi, kullanılan hammadde ve özellikleri, hazırlanması,
genel malzeme ve teknik bilgiler, cam biçimlendirme yöntemleri, el imalatı ve üfleme
grupları, otomatik ve yarı otomatik imalat türleri, kalite kontrol, cam biçimlendirme
ilkelerinin yanı sıra, malzeme alet ve aparatların kullanım ve bakımı, fırından cam
alma ve madene ön şekil verme, kalıba girme ve üfleme teknikleri, özel kalıpların
üfleme teknikleri gibi meslek bilgisi dersleri verilmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda
teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu
eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku,
İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin
yanı sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 2 yılsonunda ustalık sınavlarına
katılabilirler.
Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl
çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık
sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40
saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra
"Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız
işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici"
belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim
lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
Cam imalatçılığı eğitimini tamamlayanlar cam sektöründe şu aşamalarda ki
unvanlardan geçerek yükselebilirler. (dikey yükselme)
Çubukçu-Taşımacı (işe yeni başlayanlar)
Madenci – Kalıpçı (çubukçu-taşımacı olarak çalıştıktan sonra ki uzmanlık alanı)
Fıskacı (Madenci-kalıpçılıktan sonraki uzmanlık alanı)
Kalfa (fıskacı olarak çalıştıktan sonraki uzmanlık alanı)
Usta (kişinin yükseldiği son pozisyondur.)
Sektörde ilerleme ve yükselme imkânı, kişinin işinde gösterdiği kapasite
doğrultusundadır. Eğer işi çabuk kavrıyor ise çok kısa sürede yükselebilmektedir.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
3308 sayılı yasa gereği, mesleki eğitim merkezlerinde eğitim gören öğrencilere,
asgari ücretin %30'ndan az olmamak üzere çoğu zaman asgari ücret düzeyinde
işveren tarafından ücret ödenmektedir.
Eğitim gören öğrencilerin iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta
primleri devletçe karşılanmaktadır.
Usta-çırak şeklindeki geleneksel yöntemle meslek öğrenenler işteki
pozisyonlarına göre ücretini haftalık veya parça başına göre (akord sistemi)
alabilmektedirler. Ayrıca, kimi işyerlerinde ücret aylık olarak da
verilebilmektedir.
Meslekte çalışma süresine, tecrübeye ve meslekte gösterdiği başarıya göre
ücret değişmektedir. Büyük işyerlerinde tecrübeye göre uzmanlaşan ve yükselen
bir cam işçisinin ücreti asgari ücretin yaklaşık 3–3,5 katıdır. Ayrıca çalışanlara
gıda yardımı, yol parası gibi bir takım sosyal yardımlar da sunulabilmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
Mesleki Eğitim Merkezleri,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube
Müdürlükleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder