VİTRAYCI (CAM SÜSLEMECİ) mesleği

VİTRAYCI (CAM SÜSLEMECİ)

TANIM

Çeşitli cam süsleme tekniklerini kullanarak renkli ve renksiz camlardan eserler yapan

kişidir.

GÖREVLER

Alıştırma için düz cam seçimi yapar,

Cam kesme alıştırmaları (düz kesimler, yuvarlak, oval kesimler vb.) yapar,

Yapılacak ürüne karar verir,

Elde ya da bilgisayarda vitray deseni hazırlayarak deseni ölçülendirir ve

renklendirir,

Deseni masaya sabitleştirir,

Desene göre renkli camları keser,

Kesilen camları taşlama makinesi ile düzeltir,

Camları temizler, folyo ile kenarlarını sarar,

Folyoların üzerinden lehimlenmesini yapar,

Camı boyar, vitray yapar, kumlama yapar,

Bizote-alıştırma yapar, kaplama yapar,

İstenirse patina (karartıcı) sürerek çalışmayı tamamlar,

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Cam çeşitleri,

Cam kesme elması, cam kalemi,

Transparan ve siyah cam vitray boyası, fırça, siyah kontur,

Vernik, tiner, macun, slikon, kurşun, pamuk

Folyo,

Grinder (aşındırıcı),

Gazyağı,

Vitray pensesi,

Taşlama makinesi,

Lehim, lehim suyu (pasta),

Lehimleme için havya vb. aletler,

Patina (karartıcı).

Bilgisayar, çizim programı

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Vitraycı (Cam Süslemeci) olmak isteyenlerin;

Sanata ilgili, yetenekli ve yaratıcı,

Şekilleri ve renkleri algılama yeteneğine sahip,

El ve parmak becerisine sahip,

Göz ve ellerini uyum içinde kullanabilen,

Yaptığı işe uzun süre dikkatini verebilen ve ayrıntıları algılayabilen,

Tedbirli ve sabırlı

Kimseler olmaları gerekir.

Mesleğin Yapılmasını Engelleyen Durumlar

El ve parmak noksanlıkları ve uzun süre ayakta durmasını engelleyen

rahatsızlıklar.

Akciğer rahatsızlıkları mesleği kişi için olanaksız kılan özelliklerdir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Atölyelerde çalışırlar. Birinci derecede malzemelerle ve makinelerle ilgilidirler.

Çalışma ortamı kapalı, sıcak, tozlu, zaman zaman gürültülü ve kirlidir. Devamlı cam

kesme işi ile uğraşıldığı için elde ve vücutta kesilmeler olabilmektedir. Genellikle

ayakta çalışılır. Çalışırken de meslektaşlarıyla, iç mimarlarla, teknik ressamlarla,

grafikerlerle, müşterilerle iletişim halindedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Vitray;

Konutlarda; pencerelerde, bina aydınlıklarında, oda bölmelerinde, paravanlarda,

duvar panolarında, abajurlarda ve kapılarda.

Fabrikalarda; hizmet binalarında, dinlenme-eğlenme tesislerinde, yemek-oyun

salonlarında, yönetici odalarında.

Otellerde; dış mekân ve aydınlatma panolarında, giriş kapılarında, lobilerde,

banyo, yemek, eğlence salonlarında, odaların aydınlatma elemanlarında,

paravanlarda,

Ayrıca cami, eğlence yerleri, spor salonları, devlet kurum ve dairelerinde,

okullarda, sanat galerilerinde istasyon bekleme salonları gibi yerlerde kullanılır.

Vitraycılar bu alanlarda çalışma imkânına sahiptirler. Ayrıca; kendi işlerini

kurabilme imkânları bulunmaktadır.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi; meslek liseleri, teknik liseler, anadolu meslek liseleri, anadolu

teknik liseleri ve mesleki eğitim merkezlerinde Seramik ve Cam Teknolojisi alanı,

Vitray dalında verilmektedir.

Ayrıca; kurs olarak da (halk eğitim merkezleri, meslek liseleri, olgunlaşma

enstitüleri ve üniversitelerde) mesleğin eğitimi verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Meslek liselerine giriş için en az ilköğretim okulu mezunu olmak,

Anadolu meslek ve anadolu teknik liselerine girebilmek için ise ilköğretim

okullarının 6–7–8. sınıflarında yapılacak olan “Seviye Belirleme Sınavlarının”

(SBS) sonucuna, yılsonu ders ortalamaları ile belirlenen Yıl Sonu Başarı Puanının

(YBP) eklenmesi ile elde edilecek olan yeterli Genel Orta Öğretim Yerleştirme

Puanına (G-OYP) sahip olmak gerekmektedir.

Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavları

sonucuna göre 10 uncu sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar

teknik lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek

isteyen öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum

müdürlüğünce onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının

bitimini izleyen beş iş günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan

alana kayıt yapılan programlar dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim

kurumlarında;

a) 10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren ortalama

yükseltme ve sorumluluk sınavlarının bitimini izleyen onuncu iş günü çalışma saati

bitimine kadar öğrenim görmek istediği meslek alanının bulunduğu kurum

müdürlüğüne başvururlar.

b) Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci

Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana

yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar. Alana

yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu puanlara göre

yapılacak sıralama ile kontenjan kadar öğrencinin asıl ve yedek olmak üzere listeleri

düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabulleri, ağustos ayının üçüncü

haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde planlanır ve yıllık çalışma

takviminde gösterilir.

Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;

En az ilköğretim okulu mezunu olmak, 14 yaşını doldurmuş olmak, bünyesi ve sağlık

durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak, eğitim görmek

istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.

EĞİTİM SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Mesleğin eğitim süresi;

Meslek liselerinde 4 yıldır. 9. sınıfın dersleri tüm genel, mesleki ve teknik

ortaöğretim kurumlarında ortaktır. 9. sınıfın sonunda öğrenci ilgi duyduğu alanı

belirler ve 10. sınıfta bu alanda eğitim-öğretime başlar. 9. ve 10. sınıflarda ortak

dersler ile alan ortak dersleri, 11. ve 12. sınıflarda ise dallara özel dersler

okutulmaktadır. Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran

dersler ağırlıklı olarak 10. ve 11. sınıfta verilmektedir. 12. sınıfta diplomaya götüren

dala ait yeterlikleri içeren dersler yer almaktadır. 10. sınıfın sonunda, bölgesel ve

sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi ile öğrencilerin

mesleki yeterlikleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılır.

Bu eğitim süresince;

Ortak Dersler; Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih,

T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Coğrafya, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji,

Sağlık Bilgisi, Felsefe, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Millî Güvenlik Bilgisi, Trafik ve İlk

Yardım, Tanıtım ve Yönlendirme.

Ortak Alan Dersleri: Bilgi ve İletişim Teknolojisi, Mesleki Gelişim, Matematik,

Temel Sanat Eğitimi, Temel Teknik Resim, Temel Desen, Temel Seramik ve Cam.

Dal Dersleri: Vitray Uygulamaları, Cam Üretim Planlaması dal dersleridir. Ayrıca

seçmeli dal derslerini alırlar.

Uygulama eğitimi:12. sınıfta yıl boyunca haftanın 3 günü işletmelerde uygulama

eğitimi (staj) yapılmaktadır.

Çıraklık eğitiminde ise;

Genel Bilgi Dersleri: Türkçe, Matematik ve Meslek Matematiği, İşletme Bilgisi ve

Toplam Kalite Yönetimi, Din Kültürü ve Meslek Ahlakı, Mesleki Bilgisayar.

Alan Ortak Meslek Dersleri: Ortak Beceri, Teknik Resim, Temel Sanat Eğitimi,

Temel Desen, Temel Cam.

Dal Meslek Dersleri: İşletmelerde Meslek Eğitimi, Vitray Uygulamaları, Türk

Motifleri, Motif Desen, Bilgisayarlı Desen Çizimi, Desen, Cam Teknolojisi,

Geleneksel Artistik Desen, Cam El Dekoru, Cam Süsleme, Cam Boya Kimyası, Cam

Şekillendirme

Dersleri verilmektedir.

MESLEKTE İLERLEME

Meslek liselerinin Seramik ve Cam Teknolojisi alanından mezun olanlar “Cam-

Seramik, Çini İşlemeciliği, Endüstriyel Seramik, Mimari Dekoratif Sanatlar,

Seramik” önlisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken

koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler. Mezunlar ayrıca alanlarında

ustalık sınavına girerek başarılı olurlarsa “Ustalık Belgesi” ve “İşyeri Açma Belgesi”

alarak kendi işyerlerini açmaya hak kazanırlar.

Meslek eğitim merkezlerinde eğitimini tamamlayanlar ise; usta ve usta öğretici

unvanlarına yükselebilirler. Bunun için bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik

eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu eğitimde İnsan

Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku, İşletme Bilgisi,

Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin yanı sıra İleri Meslek

Bilgisi derslerini alırlar. 2 yılsonunda ustalık sınavlarına katılabilirler.

Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl

çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SSK veya Bağ-Kur primleri ile belgelemek şartıyla)

ustalık sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde

40 saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra

"Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler. Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları

işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak

çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.

İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik Açıköğretim

lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

İşletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin

%30’undan az olmamak üzere ücret verilmektedir.

Eğitim gören adayların iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta

primleri devletçe karşılanır. Eğitim görülen işletmenin sosyal imkânlarından ve

bütün öğrenci haklarından yararlanır.

Ücret çalışılan işyerine, yapılan üretime ve kişinin yeteneğine göre değişiklik

göstermektedir. Genellikle mesleğe ilk girişte asgari ücretle başlanmakta, daha

sonra meslek elemanı performansına göre asgari ücretin 3–5 katı oranında ücret

alabilmektedirler.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

İlgili eğitim kurumları,

Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü,

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,

Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu il ve şube

müdürlükleri.