VARGEL VE PLANYACI mesleği

VARGEL VE PLANYACI

TANIM

Çeşitli büyüklükte makine parçalarının yüzeylerini kaba ve orta incelikte talaş

kaldırarak işleyen kişidir. (Planya, tablanın ileri-geri hareketi ile vargel ise

bıçakların ileri-geri hareketi ile talaş kaldırma işlemini yapar.)

GÖREVLER

Yüzeyi işlenecek makine parçalarının teknik resimlerini okuyup inceler,

İş için gerekli malzemeyi belirler ve sağlar,

Teknik resim veya örneğe göre yüzey işlemlerini yapar.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Vargel ve planya tezgâhları ve kalemleri,

Tezgâh mengenesi, zımpara tezgâhı, matkap tezgâhı,

Çeşitli eğe ve katerler, markalama aletleri,

Kesme hızı ve ilerleme cetveli, testere makinesi,

Ölçme ve kontrol aletleri (metre, kumpas, mikrometre, komparatör vb.),

İş bağlama araçları (civata, mengene) gibi araç ve gereçleri kullanır.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Göz ve elleri ustalıkla kullanabilme,

Uzun süre ayakta durabilme,

Eğilip bükülme, ağırlık kaldırabilme,

Şekil ilişkilerini görebilme yeteneklerine,

Güçlü bir görsel belleğe, süregelen işlerden sıkılmayan bir yapıya sahip ve

dikkatli kimseler olmaları gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Meslek; toz, yağ ve gürültünün yoğun olduğu ortamlarda tam gün çalışmayı

gerektirir. Çalışma yeri atölye, fabrika gibi kapalı ortamlardır. Çalışma genellikle

ayakta ve yalnız sürdürülür. Zaman zaman çalışma arkadaşlarıyla iletişim halindedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Meslek ile ilgili işyerleri Metal-İş kolunun yoğun olduğu illerde bulunur. Ancak

bunlar sayıca çok fazla olmadığından bu meslekte iş olanağı sınırlıdır.

Meslekte genellikle erkekler çalışmaktadır.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi, yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim

merkezlerinde “Makine Teknolojisi” alanı “Vargel ve Planyacılık” dalında

verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;

En az ilköğretim okulu mezunu olmak,

14 yaşını doldurmuş olmak,

Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun

olmak,

Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işveren ile çıraklık

sözleşmesi imzalamak gerekmektedir.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Vargel planyacılık mesleğinin eğitim süresi ilköğretimden sonra 2 yıl, lise ve daha üst

düzeyde genel eğitimden sonra ise 1 yıldır.

Eğitim süresince öğrenciler,

Vargel ve planyacılıkta kullanılan alet ve makinelerin kullanımları, fonksiyonları ve

temizliğini,

Teknik resim araç ve gereçleri ile çizim tekniklerini, ölçülerin okunmasını,

Yapım ve montaj resimleri çizimini, kroki çizmeyi,

Parçaların yapımını ve perspektif resimlerini çizmeyi, teknik resimle ifade edilen

makine parçalarını kafasında canlandırabilmeyi,

Tezgâhları kullanmayı, kanal açmayı, set ve kademe yapmayı öğrenirler.

Meslek eğitiminde meslek dersleri dışında adaylar Türkçe, Matematik, Meslek

Matematiği, İşletme Bilgisi ve Kooperatifçilik, Toplam Kalite Yönetimi gibi genel

bilgi dersleri de alırlar.

MESLEKTE İLERLEME

Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim

merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda

teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu

eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku,

İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin yanı

sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 1 yılsonunda ustalık sınavlarına

katılabilirler.

Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl

çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık

sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40

saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra

"Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.

Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız

işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici"

belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.

İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim

lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.

Başkası hesabına usta olarak çalışanlar, çalışılan işyerinin kapasite ve iş hacmine

göre ustabaşı ve şef olabilirler.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

Mesleki eğitim merkezlerine devam eden meslek adaylarına, pratik eğitimleri

süresince işverenlerce asgari ücretin brüt tutarının %30'undan az olmamak kaydı

ile ücret ödenir. Eğitim görenlerin iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili

sigorta primleri devletçe karşılanır. Eğitim gören kişi ile sözleşme yaptığı işveren

arasında bu ücretin üzerinde bir ücret için anlaşma olabilir.

Usta-çırak ilişkisi çerçevesindeki meslek öğreniminde meslek adaylarına ödenen

ücretler genelde çok düşük olup haftalık olarak ödenir.

Eğitim sonrası ustalık seviyesine ulaşan kişiler genellikle asgari ücretin 1,5–2 katı

dolaylarında gelir elde ederler. Mesleki başarı ve deneyimler ile piyasa

koşullarının durumu elde edilen gelir ile doğru orantılıdır.

Bir işverene bağlı olmaksızın kendi işyerini açanların gelirleri aldıklar siparişe

göre değişir.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

İlgili Eğitim Kurumları,

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,

Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube

Müdürlükleri.