TÜRKİYE İŞ KURUMU 1 BİLGİSAYARLI MAKİNE İMALATI TEKNİSYENİ mesleği

TÜRKİYE İŞ KURUMU 1
BİLGİSAYARLI MAKİNE İMALATI TEKNİSYENİ
TANIM
Klasik ve bilgisayar kontrollü talaşlı imalat tezgâhlarını çalıştırıp sayısal kod
üreterek kullanabilen, makine parçalarını işleyebilen, bu makinelerin her türlü ayar
ve kontrollerini yapabilen, makinelerin üzerindeki tüm sistemlerin bakım ve
onarımını yapabilen nitelikli kişidir.
GÖREVLER
 Yapılacak olan üretim ile ilgili olarak ortaya koyacağı-üreteceği ürünün tasarımını ve
çizimini yapar,
 Verilen resme göre kalıp elemanlarını imal eder.
 Komple resme göre, kalıp montajını yapar.
 Bilgisayar kontrollü makinelerde kullanılan programlar ve program kodları hakkında
gerekli güncellemeleri ve yenilemeleri yapar,
 CAD programları bilir ve kullanır.
 CAM programları bilir ve kullanır.
 CNC torna ve CNC frezeyi kullanmayı bilir.
 CNC torna ve CNC frezeye ait takımların kullanımı ve kullanım yerleri hakkında bilgi
sahibi olur ve kullanır.
 Bilgisayar kontrollü makinelerden gelecek olan uyarı mesajlarını anlar ve tezgâhın
sorunlarını giderir,
 Tezgâhın basit bakım ve onarımlarını yapar,
 Üniversal tezgâhları kullanır,
 Ölçü ve kontrol aletlerini bilir ve kullanır,
 Çalışılan materyale bağlı olarak tasarım işlemi yapar, gerekli görürse tasarımı
yeniden yapar,
 Kullanılan malzemenin özellikleri hakkında gerekli bilgilere sahip olur ve malzeme
özellik denemeleri yapar.
 İş güvenliği kurallarını bilir ve uygular
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
 Bilgisayar Kontrollü (CNC) Torna,
 Bilgisayar Kontrollü (CNC) Freze,
 Bilgisayar Kontrollü Makinelere ait alet takımları ve avadanlıklar (Alyen anahtar
takımı, Phlips anahtar takımı vb.)
 Operasyonlara ait uygun takım tutucular ve kesici takımları,
 Ölçü ve kontrol aletleri (kumpas, dijital kumpas, mikro metre, komparatör saati)
 CAD – CAM Programları,
TÜRKİYE İŞ KURUMU 2
 Bilgisayar ekipman ve donanımları,
 Makine genel temizliği için temizleme aletleri (Temizleyici köpük, temizleme
fırçaları, temizleme kompresörü, temizleyici sıvı ve sprey vb.)
 Üniversal takım tezgâhları (Torna, Freze, Matkap, Taşlama vb.) ayrıca bu
tezgâhlarda kullanılan takımlar ve avadanlılar,
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Bilgisayarlı Makine İmalatı Teknisyeni olmak isteyenlerin;
 Soyut düşünebilen,
 El göz ve kulak koordinasyonunu sağlayan,
 Bir nesneyi tasarlama ve çizim yeteneği olan,
 Üç boyutlu düşünebilen,
 Şekil yeteneği bulunan,
 Araştırmacı, sabırlı ve ekip çalışmasına yatkın olan
 Dikkatli, tertipli,
 Ayrıntıyı algılayabilen,
 Hesaplama ve yorum yapabilme yeteneğine
 Teknik resim, bilgisayar, makine imalatı, malzeme konularına ilgi, duyan,
 Talimatlar ile yazılı direktifleri çok yönlü algılama yetisine sahip,
 Çizim yeteneği olan,
 Tercihen 1.60 cm den kısa olmamak ve 1.90 cm den uzun olmamak makine kullanımı
açısından gereklidir.
 Yabancı dil ilgisi ve bilgisi olan,
 Teknik bilgisini sürekli geliştiren ve düzenli
kimseler olması gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI:
Bilgisayarlı Makine İmalatı Teknisyeni, metal, ağaç, plastik, mermer, cam gibi pek çok
farklı materyalin kullanıldığı ve üretim yapılan, genelde geniş, ferah ve ışıklı (yapay
ve/veya doğal) atölyelerde çalışır.
Çalışma ortamı nemli, yağlı ve makine parçaları ve sıvıları ile kirlenmiş, +20oC civarında
ve kokulu olabilir.
İş güvenliği bakımından çalışma ortamının, tezgâh ve diğer materyallerin belirli bir
düzen ve tertiple hazırlanması gerekmektedir.
Bireysel ve ortaklaşa çalışmalar yapabilir. Tasarımını yaptığı işleri farklı mekan ve
atölyelerde ön hazırlıklarını yapıp son işlemleri makine ile sonlandırabilir. Farklı
materyaller ile çalışması gerekebilir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 3
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Bilgisayarlı Makine İmalatı Teknisyeninin eğitimi, endüstri meslek liselerinde, teknik
liseler ile Anadolu meslek liseleri ve Anadolu teknik liselerinde Makine Teknolojisi
alanı “Bilgisayarlı Makine İmalatı” dalında verilmektedir.
Ayrıca, yaygın mesleki ve teknik eğitim programları yoluyla da bu alan/dalda eğitim
almak isteyenlere örgün eğitime denk mesleki eğitim verilebilmektedir.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
 Resim,
 Matematik,
 Fizik,
 Teknoloji ve Tasarım.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
 Mesleğin eğitimine girebilmek için;
 Endüstri Meslek Liselerine, ilköğretim okulu mezunu, 19 yaşını doldurmamış, başarı
ve sağlık durumu girmek istediği mesleğe uygun öğrenciler ilköğretim diploma
notuna göre sıralanarak kontenjan sayısı kadar kayıt yaptırabilirler,
 Anadolu Meslek/ Anadolu Teknik Liselerine girebilmek için ise ilköğretim
okullarının 6-7-8. sınıflarında yapılan “Seviye Belirleme Sınavının” (SBS) sonucu
belirlenen Ortaöğretime Yerleştirme Puanı (OYP) ile yerleştirilmesi
gerekmektedir.
 Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavlarının
sonucuna göre, 10. sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar teknik
lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek isteyen
öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum müdürlüğünce
onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının bitimini izleyen beş iş
günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan alana kayıt yapılan
programlar dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında;
 10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren ortalama
yükseltme ve sorumluluk sınavlarının bitimini izleyen onuncu iş günü çalışma saati
bitimine kadar öğrenim görmek istedikleri meslek alanının bulunduğu kurum
müdürlüğüne başvururlar.
 Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci
Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana
yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar. Alana
yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu puanlara göre
yapılacak sıralama ile kontenjan kadar öğrencinin asıl ve yedek olmak üzere listeleri
düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabul tarihleri, ağustos ayının
TÜRKİYE İŞ KURUMU 4
üçüncü haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde planlanır ve yıllık
çalışma takviminde gösterilir.
EĞİTİM SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin ortaöğretimde eğitim süresi 4 yıldır. Öğrenciler teorik eğitimlerini okulda,
pratik eğitimlerini işletmelerde görürler. 9. sınıfın (lise 1) dersleri genel liseler ve
meslek liselerinde ortaktır. 9. sınıfın sonunda öğrenci, alanını belirler. 10. sınıflarda
ortak dersler ile alan ortak dersleri, 11 ve 12. sınıflarda ise dallara özel dersler
öncelikli olarak okutulmaktadır. Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri
kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10 ve 11. sınıflarda verilmektedir. 12. sınıfta
diplomaya götüren dala ait yeterlikleri içeren dersler yer almaktadır. 10. sınıfın
sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi
ile öğrencilerin mesleki yeterlikleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılır.
Eğitim süresince verilecek dersler:
Ortak Dersler: Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih, TC.
İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Coğrafya, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, Sağlık
Bilgisi, Felsefe, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Millî Güvenlik Bilgisi, Trafik ve İlk Yardım,
Alan Ortak Dersleri: Matematik, Mesleki Gelişim, Teknik Resim ve Çizim
Teknolojileri, Temel İmalat İşlemleri,
Dal Dersleri: Bilgisayarlı Kontrollü Tezgâhlarla Üretim(CNC), Bilgisayar Destekli
Tasarım ve Üretim(CAM),Meslek Resmi, İmalat İşlemleri, Hidrolik-Pnömatik, Bakım
Onarımı uygulamaları, Teknik Yabancı Dil gibi uygulamalı meslek derslerinden ve
Mekanik, İşletme Bilgisi,İş Güvenliği gibi seçmeli derslerden oluşur.
Bu meslek derslerinde öğrencilere; talaşlı imalat teknikleri, bilgisayarlı makine imalatı
teknikleri, bunların programlama yöntemleri, tasarlama, planlama ve bakım onarım ile
yardımcı ekipmanların kullanımı becerisi ile değişik şekillerdeki mekanik işlerin çizimini
yapabilme ve imal etme yeterliği; atölye ve işyerinde düzen ile ilgili temel ve ileri
mesleki yeterlilikler kazandırılmaktadır.
Staj çalışmasının 10. sınıfın sonundan itibaren yapılması esastır.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
 Mezun olunan Mesleki ve Teknik Ortaöğretim programına ait diploma ve
“Bilgisayarlı Makine İmalatı Teknisyeni” unvanı verilir.
 Ustalık belgesinin yetki ve sorumluluklarını taşıyanlara mesleklerinde bağımsız
“İşyeri Açma Belgesi” verilir.
 Mezunlar istedikleri takdirde “Ustalık Belgesi” de alabilirler.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 5
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bilgisayarlı Makine İmalatı Teknisyeni, kamu sektörüne ait bilgisayarlı makine imalatı
yapılan bütün kuruluşlarda çalışabildiği gibi, özel sektörde makine imalatı yapılan özel
şirketlerin ilgili bölümlerinde de iş bulabilirler.
Kendi adlarına iş yeri açabilirler. CNC tezgâhı ve benzeri tam/yarı otomatik üretim
gerçekleştiren makine imalat tezgâhlarının satış, bakım onarım ve destek hizmetlerini
sağlayan firmalarda teknik servis elemanı olarak görev alabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
 3308 sayılı “Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu” gereğince işletmelerde beceri
eğitim gören meslek lisesi son sınıf öğrencilerine asgari ücretin %30’undan az
olmamak üzere ücret ödenmektedir.
 Eğitim gören adayların iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri
devletçe karşılanmaktadır.
 Öğrenciler döner sermayesi olan okulların üretim çalışmalarındaki faaliyetlerinden
de ücret alabilmektedirler.
EĞİTİM SONRASI
Eğitim sonunda; kamu sektöründe çalışanlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
hükümlerine göre ve/veya 4856 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabi olarak kamu işçisi
statüsü ile aylık alırlar. Ücretler kıdeme göre ve yıllık belirlenen oranlarda artış
göstermektedir.
Özel şirketlerde çalışıldığında ücretler anlaşmalara göre belirlenmektedir. Genellikle
ilk işe başlayışta asgari ücret ya da bunun 1,5 katı civarında ücret alınmaktadır.
Deneyimi olanlarda kazanç asgari ücretin 3 katına kadar ulaşabilmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Bilgisayarlı Makine İmalatı Teknisyenleri çalıştıkları kurum, kuruluş ve işletmelerde
ustabaşı, şef vb. olabilirler.
Makine Teknolojileri alanı Bilgisayarlı Makine İmalatı dalından mezun olan öğrenciler,
istedikleri takdirde,
Bunlar Meslek Yüksek Okullarının;
 Makine,
 Makine, Resim ve Konstrüksiyon,
TÜRKİYE İŞ KURUMU 6
 Otomotiv Teknolojisi,
 Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi,
 Elektrik Enerjisi Üretim, İletim ve Dağıtımı,
 Endüstriyel Kalıpçılık,
 Gemi Makineleri İşletme,
 Grafik Tasarımı,
 Makine,
 Mekatronik,
 Metalurji,
 Otomotiv Teknolojisi,
 Oto Boya ve Karoseri,
 Raylı Sistemler Makine Teknolojisi,
 Sondaj Teknolojisi,
 Tarım Makineleri,
 Tarımsal Ürünler Muhafaza ve Depolama Teknolojisi,
 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği,
 Sivil Savunma ve İtfaiyecilik.
Önlisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Orta öğretim başarı
puanları, okul türleri, Mesleki ve Teknik Eğitim Bölge’leri (METEB) ve mezuniyet
yılları dikkate alınarak kontenjan dahilinde yerleşebilirler
Önlisans eğitimini tamamlayanlar ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş sınavına (DGS)
girip başarılı oldukları takdirde programların kontenjan dahilinde eğitimlerini lisans
düzeyine çıkarabilirler.
BENZER MESLEKLER
 Makine Bakım Onarımı,
 Tornacılık,
 Frezecilik,
 Bilgisayar Destekli Endüstriyel Modelleme,
 Bilgisayar Destekli Makine Ressamlığı
 Endüstriyel Kalıpçılık,
 Mermer İşleme.
EK BİLGİLER
-
YARARLANILAN KAYNAKLAR
 Denizli Atatürk Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi öğretmenleri, (2009)
 Şehit Öğretmen Yusuf Batur EML Bölüm Öğretmenleri (2009)
 Vali Necati Bilican Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi (2009)
 2009 yılı Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS) Yüksek Öğretim
Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
 2010 ÖSYS Başvuru Kılavuzu,
TÜRKİYE İŞ KURUMU 7
 Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans
Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu,
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili eğitim kurumları,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
 Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.