FİLM YAPIM TEKNİKERİ mesleği

TÜRKİYE İŞ KURUMU 1
FİLM YAPIM TEKNİKERİ
___________________________________________________
TANIM
Film yapımında kameraman, montajcı, ışıkçı, ses, görüntü yönetmeni ve film yapımcısına
asistanlık edebilme yeterliliğine sahip kişidir.
GÖREVLER
 Film veya manyetik kayıt yapan cihazlarla görüntü-ses kaydı ve çekimi yapar,
 Yönetmenin kontrolünde, yönetmen yardımcısı ve diğer çekim ekibi arasında
koordinasyonu sağlar,
 Yapılan çekimlerin ses kaydını yapar,
 Stüdyo ses ve ışık mühendislerinin kontrolünde çekimle ilgili ses ve ışık sistemini
düzenler,
 Kullanılan malzemeyi çekime hazırlar,
 Çekim öncesi ve sonrası kullanılan malzemenin koruyucu bakımını yapar,
 Çekim sırasında ses kaydını kontrol eder,
 Çekim sırasında gerekli ışık düzenlemelerini yapar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
 Bilgisayar,
 Kamera ve kamera aparatları,
 Projeksiyon alet ve makineleri,
 Sahne ve dekor malzemeleri,
 Film , bantlar,
 Her türlü elektrik ve elektronik malzemeler vb ( tripot, dolly, spider (örümcek), a/b
roll edit ünitesi (betacam, svhs), monitör, video, reji masası, ses mikseri, cd deck,
kaset deck md, vcd player, mikrofon (kablolu, telsiz, yaka mikrofonları), mikrofon
mikseri, bilgisayar animasyon ve kurgu programları, fotoğraf makinesi, audio (ses),
video (görüntü) kabloları, çeşitli adaptörler (jack, BNC, XLR vb.), amplifikatör,
hoparlör, ışık seti.)
TÜRKİYE İŞ KURUMU 2
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Film yapım teknikeri olmak isteyenlerin;
 Yönergeleri anlayıp uygulayabilen,
 İnsanlarla iyi iletişim kurabilme ve insanları ikna edebilme yeteneğine sahip,
 Gözü ve elini eşgüdümlü kullanabilen,
 Girişken,
 Titiz, düzenli ve disiplinli,
 Görsel sanatlara ilgili,
 Sanat ve estetik yönü gelişmiş,
 Ekip çalışmasına yatkın ve uyumlu,
 Yaratıcı, hayal gücü zengin,
 Dikkatini yoğunlaştırabilen ve ayrıntıları görebilen,
 Renk ve şekil algısı yüksek,
 Teknik işlere yatkın,
kimseler olması gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Meslek elemanları çalışmalarını, işin niteliğine göre hem kapalı mekanlarda (stüdyolarda ve
çok değişken iç mekanlarda çalışmaları söz konusu olabilmektedir) hem de açık havada
kalabalık,soğuk ,sıcak, yağışlı hava koşullarında yürütürler. Film yapım teknikeri görevini diğer
çalışanlarla etkileşimde bulunarak eşgüdüm halinde yürütmek durumundadır. İş hem aletlerle,
hem de insanlarla ilgilenmeyi gerektirmektedir. Hareketli bir hayattan ve değişiklikten
hoşlanan kişiler bu meslekte mutlu olabilirler. Çalışma saatleri düzenli değildir.Sabahın çok
erken saatlerinde veya gece yarısı çalışma söz konusudur.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi, aşağıdaki meslek yüksekokullarının ”Film Yapım Teknikleri” bölümünde
verilmekte iken, bu bölüm adının “Radyo ve Televizyon Programcılığı”olarak değişmesi
nedeniyle, ” Film Yapım Teknikleri” adıyla artık öğrenci alınmamaktadır. Bu nedenle DMeslek
Eğitimi bölümünde bulunan bilgiler ” Film Yapım Teknikleri” bölümü eğitiminin
verildiği zamandaki araştırılan bilgileri kapsamaktadır.
Meslek eğitimi;
TÜRKİYE İŞ KURUMU 3
Maltepe Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Film Yapım Teknikleri(İstanbul) önlisans
programında verilmektedir.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
 Türkçe,
 Matematik,
 Fen Bilgisi.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek eğitimine başlayabilmek için;
 Lise veya dengi okul mezunu olmak,
 Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) Film Yapım Teknikleri önlisans programı için yeterli
Eşit Ağırlık I (EA- I) puanı almak,
 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih bildirim Formunda Film yapım
teknikleri programını tercih etmek gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Meslek eğitim süresi 2 yıl olup; Eğitim süresince; Film Yönetim Teknikleri, Film
Sektöründe Makyaj Teknikleri, Bilgisayarda Yaratıcı Çalışmalar, Güzel Sanatlar,
Sinemada Senaryo Yazım ve Uygulamaları, Belgesel Yapım, Sinemada Oyunculuk, Türk
Sinema Tarihi, Güzel Sanatlar, Film Müziği, Güzel Konuşma Sanatı,Sinemada Ses
Teknikleri, Sanat Yönetmenliği, Mesleki İngilizce, Video Kamera ve Aydınlatma, Video ve
Film Kurgu Teknikleri, Film Prodüksiyon (Yapım Asistanlığı), Sinema ve Televizyonda
Kurgu Sanatı, Reklam Film Yapım/Yönetim Teknikleri, Haber / Aktüel ve Tanıtım Filmi
Çekim Teknikleri , Kamera Teknikleri Ses Tasarımı, Fotoğrafçılık gibi dersler
okutulmaktadır. Ayrıca dönem stajı yapılmaktadır.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini tamamlayarak mezun olanlara önlisans diploması ve Film Yapım Teknikeri unvanı
verilmektedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Meslek elemanları sinema, televizyon, reklam, tiyatro alanlarının teknik ekiplerinde
çalışabilirler. Özellikle sektör; uzun süre asistan olarak (birinci, ikinci vb) çalışmayı ve sabırlı
olan kişinin çalışma alanı içinde kalıcı olduğuna tanık olmaktadır. Meslekte kendini iyi
yetiştirmiş, stresli iş ortamında dayanıklı, iyi projelerde görev alarak çevresinde uyum
sağlamasını kanıtlamış kişilerin işsiz kalma riski daha azdır. Film ve reklam camiası
içerisinde tanınmış olmak işsizlik riskini ortadan kaldırmaktadır.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 4
Sinema sektörünün durumu iyi oldukça, mesleği icra etme ve ekip olarak bir projenin içinde
yer alma söz konusudur. Ayrıca kişi bir alanda uzmanlaşabilir ve uzmanlaştığı alanda kendi
işini kurabilir. Ülkemizde gelişen Film-Sinema sektöründeki potansiyel göz önünde
bulundurulduğunda, bu alanda yetişecek nitelikli elemanlara ihtiyaç olduğu açıkça
görülmektedir. Sinema sektörüne eğitilmiş ve pratik bilgilerle donatılmış elemanlar
sektöründeki beklentilerin yüksek olması nedeniyle zorunludur. İlgili bölümde eğitimini
tamamlayanlar; TRT, özel televizyon kanallarında, reklam ajanslarında, film yapım
şirketlerinde, kameraman, montajcı, ışıkçı, sesçi, sanat yönetmeni, film yapım asistanı,
makyajcı vb kadrolarda asistan olarak göreve başlayabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
 Öğrenciler eğitimleri süresince Yüksek Öğretim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından
verilen öğrenim ve harç kredisinden yararlanabilirler.
 Öğrencilere staj uygulamaları sırasında işletmelerce uygun görülmesi halinde bir
ödenek sağlanabilmektedir.
EĞİTİM SONRASI
Eğitim sonrası kazanç; çalışılan kuruluşun türüne, çalışılan pozisyona, ücret politikasına,
tecrübeye, yer aldığı projelere ve işlere göre değişmektedir. Çekilecek film bütçesinde
teknik ekibin alacağı ücret işin süresi, zorluk derecesi ve maliyetine göre değişiklik
göstermektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Ülkemizde gelişen film, sinema sektöründeki potansiyel göz önünde bulundurulduğunda, bu
alanda yetişecek nitelikli elemanlara ihtiyaç olduğu açıkça görülmektedir. Sinema
sektöründeki beklentilerin yüksek olması nedeniyle üniversitelerin ilgili bölümleri teoriden
çok uygulamaya dönük eğitim vermeye başlamıştır.
Film Yapım Teknikleri önlisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM Tarafından açılan
Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları takdirde, Radyo ve Televizyon, Radyo, Sinema ve
Televizyon, Sinema, Sinema ve Televizyon lisans programlarına dikey geçiş yapabilirler.
Dikey geçiş sınavlarını kazanarak dört yıllık eğitimi tamamlayanlar akademik kariyerlerine
devam edebilirler.
Film Yapım Teknikleri bölümden mezun öğrenciler; sinema sektöründe kameraman, montajcı,
ışıkçı, sesçi, sanat yönetmeni, film yapım asistanı, gibi kadrolarda görev yapabileceklerdir.
Mesleğe yardımcı veya asistan olarak başlanır, daha sonra 1, 2, 3. derecede yardımcılıklar
TÜRKİYE İŞ KURUMU 5
yapar, kendini meslekte kanıtlama ve deneyim sonucu sorumlu olarak çalışabilir. Çalıştıkları
alanda teknik idare amiri, şefi, sorumlusu olabilirler.
BENZER MESLEKLER
 Grafik Tasarımcısı,
 Görsel İletişim Tasarımcısı.
EK BİLGİLER
Bir film; çeşitli meslek grupları tarafından meydana getirilir. Ülkemizde bu mesleklerden
bazıları yoktur. Ülkemizde sinema yapmak için kendiliğinden yetişen ve çıraklıktan ustalığa
gelerek Türk sinemasına hayat veren kişiler vardır.Ancak çeşitli kamu ve özel üniversiteler
bu konuda yeni meslek elemanlarını yetiştirmek amacıyla yola koyulmuşlardır.
Sinema sektöründeki meslekler şu şekildedir. Yapımcı, Yapım Yardımcısı,Yönetmen,
Yönetmen Yardımcıları, Devamlılık Sorumlusu,Sanat Yönetmeni, Kostüm Sorumlusu, Özel
Efekt Uzmanı, Makyaj Sorumlusu,Görüntü Yönetmeni, Kameraman, Kamera Asistanı,
Steadicam Operatörü; Steadicam Asistanı,Işık Yönetmeni / Şefi , Işık Asistanları,
Elektrikci, Jenaratör Sorumlusu,Set Şefi / Amiri, Set Görevlileri, Şaryo / Crane
Asistanı,Sesçi, Boom Operatörü,Efektör,Kurgu / Montajcı,Prodüksiyon Amiri, Prodüksiyon
Yardımcıları, Ulaşım Sorumluları vb.
YÖNETMEN: Bir filmin tüm teknik süreçlerine karar veren , onaylayan ve bir fikrin
izleyiciye ulaşmasında film ortamında bütün evrelerini (senaryo, araştırma (Mekan, oyuncu,
kostüm, yaşanan olaylar, konu danışmanı seçimini, Filmin montaj aşamasının onayı) biçimleyen
ve senaryonun; yapılacak filmin saptanmış tüm unsurlarının daha önce belirlenen yer ve
zamanda olmasını sağlayan ve bunların koordineli bir biçimde oluşmasını gerçekleştiren
kişidir.
YAPIMCI (PRODÜKTÖR): Çekilecek filmin mekan, oyuncu ve teknik kadrosunu yönetmen
işbirliğinde ve onayı doğrultusunda ayarlayan, iş planlarını oluşturan, iş planı doğrultusunda
her işlemin gerçekleştirilmesini sağlayan, filmin bütçesini oluşturan, gerekli izinlerin çeşitli
kuruluşlardan alınmasını sağlayan kişidir.
GÖRÜNTÜ YÖNETMENİ: Setin yönetmenden sonraki babasıdır ve oyuncularla birlikte
yönetmenin en yakın işbirliği içinde olduğu kişidir. Yönetmen kafasındakini perdeye aktarmak
konusunda görüntü yönetmenine güvenir ve ekibin en çok bu elemanıyla ilişki halindedir ve bu
ilişki öyle önemlidir ki bir yönetmenle görüntü yönetmeni arasında uyumlu bir birliktelik varsa
bu genellikle bir filmden diğerine devam eder. Teoride iyi bir yönetmen hangi objektifin
kullanılacağını, bunun çekimi nasıl etkileyeceğini, bir planın nasıl çerçevelenmesini ve
aydınlatılmasını istediğini, kamera hareketi isteyip istemediğini bilir. Ancak pratikte çoğu
TÜRKİYE İŞ KURUMU 6
yönetmen görüntü yönetmenine güvenir.Tabii en iyi sonuçlar yaratıcı yönetmenlerle yaratıcı
görüntü yönetmenlerinin birlikte çalışmasından çıkar.
Film seyrederken görüntü yönetmeninin seçimlerini, özellikle de ışıkla ilgili olanları
farketmezsiniz. Zaten çoğunlukla amaç size farkettirmemektir. Peki gördüğünüz sahne
gerçekçi miydi? Korkutucu muydu? Sizi heyecanlandırdı mı? Bu sorular hakkında
düşündükleriniz filmde ışığın kullanımıyla yakından ilgilidir... Jaws filminde eşsiz bir gece
sahnesi vardır. Messrs Scheider, Dreyfuss ve Shaw'ın katkıları bir yana bu sahne, sırf ışığın
kullanımı için de sevilebilir. Sahnenin tamamı gündüz, parlak günışığında çekilmiştir ama hiç
öyle görünmez. Sadece oyuncuları aydınlatıp ve özel bir teknikle ışığın girmesine engel olan
görüntü yönetmeni Bill Butler gökyüzünü berrak bir mehtap gibi gösterdi.
Basit bir hileydi ama aldatıcıydı.Sahnelerin ve belli çekimlerin aydınlatılması, diyalog,
öykünün yapısı, oyunculuk ya da kamera hareketi kadar olmasa da, sinemada öykü anlatımında
önemli rol oynar ama pek farkedilemez. Aslında farketmemenizin nedenlerinden biri kimi
durumlarda farketmenizin istenmemesidir.Görüntü yönetmeninin en temel işlevi seyircinin
neler olup bittiğini görmesine yetecek kadar net bir görüntü sağlamak ya da çekimden on
dakika önce biraraya getirilip boyanmış harap durumdaki setleri gerçekmiş gibi göstermektir.
Bu gerçeklik yanılsamasını yaratmak her zaman kolay değildir. Aynı sahnede kullanılan bir iç
mekanla dış mekanda kullanılan ışığın birbirine uygun olmasını sağlamak da görüntü
yönetmenin işidir. Görüntü yönetmeninin sanatını icra ederken kullandığı en önemli şey;
aydınlatma ve kompozisyondur. Işık görüntü yönetmeninin fırçası, boyasıdır. Görüntü
yönetmeni senaryo üzerinde çekimler başlamadan önce çalışmaya başlar. Yönetmenin hayal
ettiği dünyayı, teknik bilgisini ve yaratıcılığını kullanarak perdeye aktaran tek sorumlu olduğu
için, yönetmenle büyük bir uyum içinde çalışır. Yorum konusunda yanlışlara sebep vermemek
için birbirlerini anlamaya çalışırlar. Görüntü yönetmeni, yönetmen ve sanat yönetmeni ile
filmin mekanlarını belirlemek için mekan gezilerine katılır, güneşin yönüne saatlerinin
planlanmasına yardımcı olur.
Yapılacak dekorların ışık yönlerine karar verir. Pencere yerleri ve dekorda kullanılacak doğal
ışık malzemeleri konusunda sanat yönetmenine önerilerde bulunur. Görüntü yönetmeni
senaryoyu birkaç kez daha gözden geçirip, kullanacağı ışık malzemesinin ve kamera
malzemesinin listelerini Kamera vinci, kamera arabası, çok geniş yada çok uzun odaklı özel
objektiflerin hangi sahnelerde kullanılacağını belirtir. Çalışacağı teknik ekip konusunda
yapımcıya önerilerde bulunur. Özellikle kendisinin en önemli yardımcıları olan birinci kamera
asistanı ve şefini belirler. Görüntü yönetmeni temin edilecek ışık malzemesi ve aksesuarlarını
ışık şefine bildirir. Görüntü yönetmeni kesinleşmiş mekanları bir kere de ışık şefi ile gezer.
Bu ışık şefinin mekandaki zorlukları ve sorunları görmesi çok önemlidir. Bu gezide jeneratör
kamyonunun park edeceği yerler, kablo uzunlukları, mekandan elektrik alınacaksa ana elektrik
panosunun yerleri, ışık ekibinin kullanacağı merdivenlerin uzunlukları ve sayısı ışık şefi
tarafından tespit edilir.
Görüldüğü gibi ışık ile ilgili yaratıcı anlamdaki tüm kararlar görüntü yönetmeni tarafından
verilir.Görüntü yönetmeni zaman zaman ışık şefinin görüşünü alabilir.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 7
Görüntü yönetmeni çekimlerde kullanacağı negatif filme, hatta filmin gösterim kopyalarının
basılacağı pozitife de karar verir.Çekim sırasındaki durum çekeceği her sahne Görüntü
Yönetmeninin önüne açtığı boş beyaz bir sayfadır. Bu sayfayı ışıkla, gölgeyle boyar, ışık ve
kamera zenginleştirir. Bu sebeple bir sahnenin çekimine başlanacağı zaman yönetmen ve
görüntü yönetmeni çekim mekanında oyuncularla makyajsız kostümsüz teknik prova yapar. Bu
sırada görüntü yönetmeni ışık yönünü, yerlerini, ışıkların gücünü belirler. Onu bir eden ışık
şefine gerekli talimatları verir. Teknik prova sırasında kamera yerleri ve kullanılacak
objektifler ve kamera hareketleri de belirlenir.
Oyuncular makyaj ve kostüm için gönderilir. Böylece görüntü yönetmeni için zor ama bir o
kadar da zevkli yaratma süreci başlamış olur. Kendi talimatları doğrultusunda yerleştirilen
ışıkları denetler. Işık ölçüm aletleri ile ışıkların gücünü, rengini cihazları ışığı yaratan kişi
olarak sadece görüntü yönetmeni kullanır.Bu sebeple kullanılan negatifin, basılacağı pozitifin
özelliklerine, sahnenin içinde yer alan objelerin parlaklığına hatta oyuncuların cilt yapısına
göre, bu ışık ölçüm aletlerini yorumlayan ve elde edilecek sonuçtan tek sorumlu olan kişi
görüntü yönetmenidir. Çekim sırasında ne yönetmen, ne yapımcı, ne oyuncular, ne de aylar
sonra gösterim kopyalarına yansıyacak sonucu tahmin edemez.Filmin çekimleri bittikten sonra
ciddi ve sorumluluk sahibi bir görüntü yönetmeninin işi bitmez. Yönetmen filmin montajını,
ses ve miksajını bitirdikten sonra sıra tekrar görüntü yönetmenine gelir.
Gösterim kopyalarının basılacağı laboratuarda filmin montajlanmış negatifini renk analizörü
denen bir makinaya takarak, bu cihazı kullanan renk programcısı (colorist,colour timer) ile
beraber, filmi oluşturan yüzlerce planı tek tek geçer, o planların renklerini tonlarını, koyuluk
ve açıklıklarını, bir önceki ve bir sonraki planı göz önünde bulundurarak ayarlarlar, baskı
değerlerini belirlerler. O negatifi pozlayan, ışığı tasarlayan, çekim sırasında ışıkların
kamerada çeşitli filtreler kullanan kişi görüntü yönetmeni olduğundan, bu son kararların
alındığı ve son rötuşların yapıldığı yaratım da laboratuarda görevinin başındadır. Eğer orada
olmazsa renk programcısı çekimi göz önünde bulunduramayacağından kendine teknik olarak
doğru bir iş yapmaya çalışır, çekim sırasında görüntü yönetmenin yaptığı efektler
kaybolabilir, olaya farklı bir yorum ay ışığı maviliği hata sanılıp beyaz hale getirilebilir, gün
batımı kırmızılığı da aynı akıbete uğrayabilir!) Görüntü yönetmeni bu aşamada kesinlikle
görevinin başında olmalıdır. Renk programı denilen bu aşamada belli dahilinde çekimdeki
parlak bir ışık koyu, daha parlak yada farklı bir renge dönüştürülebilir.
Yapımcı görüntü yönetmenini televizyon gösterimi ve gelecekteki DVD basımı için gerekli olan
Telesine işlemi için bir kez daha arar. Telesine işlemi filmin video banda aktarılmasından
ibarettir. Bu aktarım sırasında aynen renk programında olduğu gibi plan plan düzeltme, yada
tümden bir ayar mümkündür. Filmin sinemalar için basılan kopyası televizyon çok kontrast
olacağından genellikle negatiften telesine yapılır, bu da plan plan ayar anlamına gelir. Sinema
kopyalarında elde edilen renkler tonlar, koyuluk ve açıklıklar, telesine aşamasında bambaşka
bir hal alabilir, bu sebeple görüntü yönetmeni imza attığı eser için bir kez daha ekran başına
oturur, telesine operatörü arkadaşını yönlendirir. Peki bu arada filmin yönetmeni ne yapıyor
diye düşünebilirsiniz.
TÜRKİYE İŞ KURUMU 8
Tabii ki Filmin ana yaratıcısı olan yönetmen tüm bu aşamaların sonuçlarını denetler, görüntü
yönetmeni ile çıkan sonuçları izler görüşünü belirtir. Ama filme başlamadan önce görüntü
yönetmenine yapılanları ve fikirlerini aktarıp ondan yorumu konusunda emin olduktan sonra
ayrı bir teknik bilgi ve beceri gerektiren yukarıdaki işleri onun yaratıcılığına bırakır.
Tüm bunlardan da anlaşılacağı üzere bitmiş bir filmin gösterim kopyalarına yansıyan final
aydınlatma; sette lambaların yerlerine koyulmasından ibaret değildir, zincirin bir çok
halkasının eksiksiz ve doğru olması ile elde edilmektedir. Tüm bu halkaları bilen denetleyen
tek yaratıcı kişi görüntü yönetmenidir. Bir orkestrayı yöneten birkaç şef, bir filmi yöneten
birkaç yönetmen olamayacağı gibi filmin ışığından ve görüntülerinden sorumlu birkaç yaratıcı
da olamaz
IŞIK ŞEFİ: Işık şefi görüntü yönetmeninin en önemli yardımcılarından birisidir. Işık şefi
öncelikle görüntü yönetmeninin talep ettiği aksesuarları iyi tanıyıp kullanabilecek beceriye
sahip olabilmeli, onun talimatlarını doğru şekilde uygulayabilmelidir. Tüm bu malzemelerin
ekip ve oyuncular açısından herhangi bir tehlikeye yol açmayacak şekilde kullanılmasından,
yerlerine asılmasından ışık şefi sorumludur. Ayrıca kendi belirlediği ışık asistanları da, hızlı,
seri ve emniyeti elden bırakmadan çalışabilmeli, ekibinde en az bir kişi de elektrik konusunda
yeterli bilgiye sahip olmalı, tüm elektrik bağlantılarını emniyetli bir şekilde yapabilmelidir.
Işık şefi jeneratörün doğru yere yerleştirilmesinden, jeneratörle çekim seti arasındaki kablo
mesafelerinin doğru hesaplanıp, çekimde yakılan lambaların teknik olarak hatasız
çalışmasından, jeneratörün frekansının sık sık kontrol edilerek istenen sınırlarda
tutulmasından da sorumludur. Görüntü yönetmeninin direktifleriyle ışık hazırlandıktan sonra
çekime geçildiğinde, görüntü yönetmeni kamera ve çekimle uğraştığından, şefi çekimi takip
ederek, ışık önünde yanıp rengi değişen bir ışık filtresini, bir oyuncu veya başka birisi
tarafından yanlışlıkla çarpılıp bir lambayı, veya herhangi bir sebepten sönen bir ışığı fark
edebilmeli görüntü yönetmeninin uyarmasına fırsat bırakmadan gerekli değişiklikleri yapıp
her şeyi eski haline getirebilmelidir. Görüntü yönetmenin direktifleri ile istenen ışık
efektlerinin koordineli bir şekilde uygulanmasından yine ışık şefi sorumludur.(Bir lambanın
istendiği anda ağır ağır sönmesi aynı anda bir diğerinin yanması vb.)
Görüldüğü gibi ışık şefi, görüntü yönetmeninin en önemli yardımcısıdır.Bu sebeple Dünyada ve
ülkemizde görüntü yönetmenleri alıştıkları ışık şefleri ile çalışmaya özen gösterir.Işık şefi
işinin erbabı bir zanaatkardır, ama ışığı yaratan, tasarlayan sanatçı, görüntü yönetmenidir.
Sinema literatüründe görüntü yönetmenine Director of Photography,
Cinematographer,Lighting Cameraman denmektedir. Hatta görüntü yönetmenleri sanatlarını
icra ettikleri ana unsur olan aydınlatma ile o kadar yoğun meşgul olmaktadırlar ki, çekimde
kamerayı bir başka kişi kullanmaktadır. Yine görüntü yönetmeni olarak çalışan bu kişiye
kamera operatörü (camera operator) denmektedir.Bizdeki ışık şefinin sinema literatüründeki
adı şef elektrikçi ) anlamına gelen Gaffer) _dir.Ilk filmini çekmekte olan bir görüntü
yönetmeni, deneyimli bir ışık şefinin önerilerinden yararlanabilir, fakat negatifi pozlayan ışığı
yorumlayan yukarıdaki çalışmalardan sorumlu tek beyin, ilk filmi de olsa 1000 inci filmi de
olsa yine o görüntü yönetmenidir. Sette ışıkları yerlerine koyup yakmak ışık çalışmasının
TÜRKİYE İŞ KURUMU 9
küçük bir kısmını kapsamaktadır. Işin asıl yaratıcı, riskli ve zor kısmı ışığın gücünün
renklerinin ölçülüp yorumlanıp negatife geçmesi sonraki uzun zorlu aşamalardır.
KAMERA EKİBİ: Filmin çekim aşamasında; yönetmenin biçimsel olarak senaryo üzerinde ve
düşlemiş olduğu olayın görsel boyutta saptanmasını sağlayan kişidir. Bir film setine
geldiğinizde çoğunlukla oyuncuların ve yönetmenlerin beklediğini görürsünüz. Beklenen
şeylerden biri de kamera ekibinin hazırlıklarıdır. Kimse de bundan rahatsızlık duymaz çünkü
kamera ekibi bir setin en önemli unsurlarından biridir ve kendi içinde bir ekip halinde çalışır.
Kamera ekibi bütün film prodüksiyonlarının en önemli ekibidir. Dışarıdaki tipik bir kamera
ekibinde bir görüntü yönetmeni ve ona bağlı çalışan bir kamera operatörü, bir klaketçi
(Yeşilçam'da Şakşakçı denir) ve kamerayı görüntüye odaklayan "focus puller" vardır.
Türkiye'de ise görüntü yönetmeni çoğunlukla kamerayı da kullanır. Yanında da iki kamera
asistanı çalıştırır. Bunlardan biri "focus puller"ın görevini yapar, diğeri de klaket (şakşak)
tutar. Ayrıca kamerayı taşımak, kameranın başında durmak gibi bütün işleri de bu asistanlar
yapar. Filmin programa uygun çekilebilmesi için ekibin birlikte uyumlu çalışması gerekir;
çekimlerde ne kadar az zaman kaybedilirse o kadar iyi olur. Eğer görüntü yönetmeni
yönetmenin ne istediğini biliyorsa tüm ekip mutludur ve süreç bütünüyle hızlanır. Aynı şekilde
operatörle, yardımcıları birlikte çalışmaya alışıklarsa her şey daha da yolunda gider.
KAMERA OPERATÖRÜ: Objektife bağlı ekibin sıradaki elemanı kamera operatörüdür.
Operatör görüntü yönetmenine bağlı olarak çekim sırasında kameranın durumunu kontrol
eder. Kameranın çalışmasından, durmasından, yatay ve dikey olarak kaymasından ve zoom
yapmasından yani sonuçta filmdeki her planın çerçevelenmesinden sorumludur ve görüntü
yönetmeniyle birlikte yönetmenin bu konuda karar vermesine yardım eder. Kamera çalışmaya
başladıktan sonra çekimin planlandığı şekilde yapılmasını sağlamalıdır. Operatör, işaretlere
uymayı başaramayan yada set içinde serbestçe hareket etmesine izin verilen bir oyuncu
yüzünden sıksık çekim sırasında bir planı yeniden çerçevelemek durumunda kalacaktır.
Kamera operatörleri, sorumluluğunu üstlendikleri kadarıyla görüntü yönetmenleri gibi
yönetmenlerin güvendiği kişilerdendir.
KAMERA ASİSTANI : Kamera için hâlâ hayati önem taşıyan 100 yıllık teknolojinin
gerektirdiği bütün yük onların üzerindedir. Her çekimden sonra kamerayı temizler,
objektifleri silip değiştirir, film magazinlerini değiştirir, kamerayı ve üç ayağı yeni düzene
göre yerleştirir ve daha birçok şey yaparlar. Bütün bunlar yaratıcılıktan çok teknik beceri
gerektirir. En düşük bütçeli filmlerde bile iki kamera asistanı vardır. Biri mutlaka "focus
puller"ın işini yapmak zorundadır, diğeri de klaket tutmak... Yerde oyuncuların durmaları
gereken yerleri gösteren işaretler vardır. Bu işaretler focus puller/kamera asistanının
objektif üzerine koyduğu (genellikle bir parça kamera bandı kullanarak) işaretlerle çakışır.
Oyuncu hareket ettikçe focus puller/kamera asistanı objektifi işaretlere göre doğru yere
hareket ettirerek "odağı takip eder". Bunu farkedilmeyecek şekilde yapmak kolay değildir.
En iyi asistanlar işaretlere gerek duymadan mesafeyi göz hesabıyla ayarlayabilir, objektifleri
odaklanacakları yeri bilecek kadar iyi tanırlar. "Sahne bir, çekim bir" diye bağırıp iki tahtayı
TÜRKİYE İŞ KURUMU 10
birbirine çarpmanın sanatsal bir yanı olduğunu düşünmüyorsanız klaketçilerin işinin yaratıcı
bir tarafı olmadığını söyleyebiliriz. Yine de önemli bir iştir çünkü bütün filmi kamera
magazinine takıp çıkarmaları gerekir. Bu iş tamamen karanlık bir ortamda yapılmalıdır. İşin bu
kısmında hata yapılırsa makaradaki filmde iyi ya da kötü ne varsa yeniden çekilmesi
gerektiğini söylemeye gerek yok.
MONTAJ ELEMANI (KURGUCU): Filmin sonunda çekim sonrası, filmin montaj aşamasında
yönetmene yardımcı olan kişidir. Senaryoya göre işaretlenmiş çekimleri birbirine bağlayan ve
kurgusunu yapan kişidir.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
 Meslek elemanları,
 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS ) 2010 Kılavuzu,
 ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Yüksek Öğretim Programları ve
Kontenjanları Kılavuzu –2008,
 Meslek Yüksek Okulları ve Açık Öğretim Ön Lisans Programları mezunlarının Lisans
Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu,
 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
 İlgili eğitim kurumları,
 Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
 Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
 Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.
.