ENDÜSTRİYEL KALIP TEKNİSYENİ mesleği

ENDÜSTRİYEL KALIP TEKNİSYENİ
______________________________________________
TANIM
Metal veya metal olmayan makine parçalarının istenilen ölçülerde en az malzeme,
insan gücü ve takım tezgâhları (presler, enjeksiyon makineleri vb.) yardımıyla, en
kısa sürede üretilebilmesini sağlayan kalıp aparatlarının tasarımını ve üretimini
yapan nitelikli kişidir.
GÖREVLER
İmal edilecek ürünün proje ve şartnamelerini inceler,
İmal edilecek ürünün seri biçimde üretiminin yapılabilmesi için gerekli olan
kalıbın tasarımını yapar,
Gerekli olan kalıbın krokisini, montaj resmini ve kalıp parçalarının teknik
resimlerini hazırlar,
Teknik resim bilgilerine göre kullanılacak malzeme boyutlarını belirler ve tasarım
esnasında belirlenmiş malzeme cinslerine uygun gerekli olan malzemelerinin
siparişini verir,
Takım tezgâhları yardımıyla (Konvansiyonel, CNC) kalıp parçalarının üretimini
yapar veya yaptırır,
Teknik resim bilgilerine uygun üretimi gerçekleşmiş olan kalıp parçalarının
montajını yapar veya yaptırır,
Montajı tamamlanmış kalıbın denenme işlemini güvenlik kurallarına dikkat ederek
uygun tezgâhlarda (eksantrik pres, hidrolik pres, enjeksiyon makinesi, ekstruder
makinesi vb.) yapılmasını sağlar,
Kalıbın deneme sürecinde karşılaşılan hataları belirler ve bu hataların
giderilmesini sağlar,
Tamamlanmış olan kalıbı üretimin gerçekleştirileceği tezgâha bağlar ve deneme
üretimini gerçekleştirir.
Şartnamelerde belirtilen hiçbir aksaklığa meydan vermeden kalıbı teslim eder,
Kalıpta üretim süresince oluşabilecek problemlerin giderilmesini ve belirli
sürelerde kalıbın bakım işlemlerini yapar,
Kalıp üretiminde kullanılan araç – gereç ve makinelerin bakımını yapar
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Konvansiyonel ve bilgisayar kontrollü (CNC) talaşlı imalat tezgâhları
(torna, tesviye, planya, matkap, saç kıvırma taşlama ve vargel tezgâhları, kesme
tezgâhı vb),
Soğuk ve sıcak şekillendirme tezgâhları,
Hava ve buhar basıncıyla çalışan cihaz ve donanımlar,
Kesen, biçen, büken, delen, kıvıran ve talaş kaldıran el aletleri (el breyzi,
spiral taşlama, el matkabı, rayba, kılavuz, zımpara, eğe vb)
Kaynak makineleri, indüksiyon açacağı,
Demir, çelik, bakır, alüminyum vb. metal malzemeler,
Plastik ve plastik türü malzemeler,
Bilgisayar, İşletim sistemi ve CAD/CAM yazılımları.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Endüstriyel Kalıp Teknisyeni olmak isteyenlerin;
Normal düzeyde genel yeteneğe sahip,
Şekiller arasındaki ilişkileri görebilen,
El ve gözünü eşgüdümle kullanabilen,
Dikkatli ve aynı işi devamlı yapmaktan sıkılmayan
Kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Endüstriyel kalıp teknisyenleri imalat endüstrisinde, kapalı alanda ve ayakta görev
yapar. Çalışma ortamı gürültülüdür. Yapılan işte kesici aletler kullanıldığından ve
imalat süresince talaş çıktığından iş kazası riski yüksektir. Birinci derecede uğraş
konusu saç metal ve/veya plastik parçaların üretiminin yapılması için gereken
kalıplarının imalatıdır. Çalıştığı kurumda üstleriyle, çalışma ekibiyle ve müşteriler ile
iyi iletişim halinde olmalıdır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi meslek liseleri, anadolu meslek liseleri, anadolu teknik liselerinin
“Makine Teknolojisi” alanı Endüstriyel Kalıp dalında verilmektedir.
Ayrıca yaygın meslekî ve teknik eğitim programları yoluyla da bu alan/dalda eğitim
almak isteyenlere örgün eğitime denk mesleki eğitim verilebilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerine girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
Anadolu meslek ve anadolu teknik liselerine girebilmek için ise ilköğretim
okullarının 6–7–8. sınıflarında yapılacak olan “Seviye Belirleme Sınavlarının”
(SBS) sonucuna, yılsonu ders ortalamaları ile belirlenen “Yıl Sonu Başarı Puanının
(YBS) eklenmesi ile elde edilecek olan yeterli Genel Orta Öğretim Yerleştirme
Puanına (G-OYP) sahip olmak gerekmektedir.
Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavları
sonucuna göre 10 uncu sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar
teknik lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek
isteyen öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum
müdürlüğünce onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının
bitimini izleyen beş iş günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan
alana kayıt yapılan programlar dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim
kurumlarında;
a) 10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren
ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarının bitimini izleyen onuncu iş günü çalışma
saati bitimine kadar öğrenim görmek istediği meslek alanının bulunduğu kurum
müdürlüğüne başvururlar.
b) Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci
Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana
yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar. Alana
yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu puanlara göre
yapılacak sıralama ile kontenjan kadar öğrencinin asıl ve yedek olmak üzere listeleri
düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabulleri, ağustos ayının üçüncü
haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde planlanır ve yıllık çalışma
takviminde gösterilir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır. Ortak 9.sınıfın sonunda meslek lisesine geçiş yapan
öğrencinin alanı belirlenir. Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri
kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. sınıfta verilmektedir. 11. ve 12. sınıfta
diplomaya götüren dala ait yeterlikleri içeren dersler yer almaktadır. 10. sınıfın
sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî
kapasitesi ile öğrencilerin mesleki yeterlikleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılır.
Eğitim süresince;
Ortak Dersler: Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih,
T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Coğrafya, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji,
Sağlık Bilgisi, Felsefe, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Millî Güvenlik Bilgisi, Trafik ve İlk
Yardım, Tanıtım ve Yönlendirme.
Alan Ortak Dersleri: Bilgi ve İletişim Teknolojisi, Matematik, Mesleki Gelişim,
Teknik Resim ve Çizim Teknolojileri, Temel İmalat İşlemleri.
Dal Dersleri: İşletmelerde Beceri Eğitimi, Temel Sac Metal Kalıpları İmalatı, İş
Kalıpları İmalatı, Temel Hacim Kalıpları İmalatı, Birleşik Sac Metal Kalıpları İmalatı,
derslerini alırlar.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Günlük hayatımıza girmiş birçok alet, cihaz ve makinenin (otomobil, lastik, ütü,
bilgisayar, çatal, kaşık vb.) üretiminde temel unsur haline gelmiş kalıpçılık
mesleği bu özelliği itibariyle birçok üretim alanında ayrı bir yere sahiptir.
Meslek elemanları, endüstrinin yoğun olduğu bölgelerde rahatlıkla iş
bulabildikleri gibi çeşitli makine parçalarının üretildiği ve kalıp imalatı yapılan
küçük işyerlerinde de çalışabilirler.
Kalıpçılık, ülkemizde eğitimi verilen meslek alanları içinde oldukça yenidir. Gelişen
teknolojiye ve artan ihtiyaçlara paralel olarak bugün sanayimizin en fazla ihtiyaç
duyduğu meslek olup, çalışma alanları oldukça geniştir. Müşteri talebinin
değişmesi ve artması ürün çeşitlerinin geliştirilmesi, iyi yetişmiş kalıpçılara geniş
çalışma alanları ve iş bulma olanakları sağlamaktadır.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
Öğrencilere beceri eğitimi aldıkları işletmeler tarafından asgari ücretin %30'undan
az olmamak kaydıyla ücret ödenir. Beceri eğitimi sırasında öğrenciler hastalık, iş
kazası ve meslek hastalıklarına karşı devlet tarafından sigorta edilirler. İşletmenin
sağladığı diğer sosyal olanaklardan faydalanırlar, Meslek eğitiminden sonraki kazanç
durumu, çalışılan işletmelere göre değişiklik göstermektedir. Sendikalı bir işyerinde
çalışan meslek elemanı net asgari ücretin 3,5–4 katı arasında ücret almaktadır.
Ayrıca, işyerindeki diğer sosyal haklardan yararlanırlar.
MESLEKTE İLERLEME
Meslek liselerinin Makine Teknolojisi alanı Endüstriyel Kalıp dalından mezun olanlar
istedikleri takdirde, Açıkhava Reklâm Ürünleri ve Serigrafi, Bilgisayar Destekli
Teknik Çizim, Makine Resim Konstrüksiyon, Endüstriyel Kalıpçılık, Enerji, Hasat
Sonrası Teknolojisi, Makine, Makine Yağları ve Yağlama Teknolojisi, Oto Boya
Karoseri Doğrultma Teknikerliği, Raylı Sistemler Makine Teknolojisi, Sondajcılık,
Tarım Alet ve Makineleri, Metalurji Malzeme, Gemi Makineleri, Gemi Makineleri
İşletme, Otomotiv, İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği Mekatronik, Mekatronik
(Uzaktan Eğitim), Metalografi ve Malzeme Muayenesi, Termik Santral Makineleri,
Termik Santrallerde Enerji Üretimi önlisans programlarına sınavsız geçiş için
başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
Ayrıca mezunlar ÖSYM tarafından yapılan ÖSS’ye girip başarılı olmaları ve Kalıpçılık
Öğretmenliği, Makine Resim Konstrüksiyonu Öğretmenliği, Mekatronik Öğretmenliği,
Otomotiv Öğretmenliği, Talaşlı Üretim Öğretmenliği lisans programlarını tercih
ettiklerinde ek puan almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara göre
öncelikle yerleştirilmektedir. Ustalık belgesini alarak kendi işyerlerini açabilirler.
Kendi işyerini kuranlar girişimci olarak da ilerleme kaydedebilirler. Ustalık belgesine
sahip olanlar ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de mesleki eğitim
merkezlerinde düzenlenen İş Pedagojisi kursuna katılıp, başarılı olmaları durumda
Usta Öğreticilik belgesine sahip olurlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili eğitim kurumları,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu il ve şube
müdürlükleri.