_______________________________________________
TANIM
Basılarak çoğaltılmak üzere matbaaya gelen bir orijinali (kitap, dergi, katalog, afiş,
broşür, takvim vb.) sıcak dizgi veya foto dizgi (masa üstü yayıncılık) ile düzenleyen
kişidir.
GÖREVLER
Müşteri veya teknik elemanlarla görüşerek form taslaklarının boyutunu belirler,
Sıcak dizgi makinesinde veya bilgisayarda, yazı karakterlerini isteğe göre
belirleyerek formdaki bilgileri girer, satır ve sütun genişliğini oluşturur,
Örneğe göre bilgilerin ve resim konulacak alanların sayfa düzenlemesini
oluşturur,
Kapak çalışmalarında yer alan resimlerin renk düzenlemeleri üzerinde çalışır ve
renkli sayfa çıktısı alarak müşteriyle görüşür,
Sıcak dizgi makinesinden çıkan yazıları çeşitli teknelere koyarak mürettipe
gönderir,
Bilgisayarda yapılan çalışmaları asetata çeker ve resim konulacak alanların siyahbeyaz
fotoğraflarını çeker,
Işıklı montaj masalarında montajcı ile işbirliği yapar, yazı dizgilerini resimle
beraber komple sayfa üzerinde düzenler (Bundan negatif film yapılır),
Müşteri tarafından yapılan düzeltmeye göre gerekli düzeltme işlemini yapar,
Sayfa dizgisi yapmış ise araya giren değişimlerin veya sayfanın
numaralandırılmasını (sıraya koyma) yapar,
Filmin renk ayırımları ve düzgün olmayan yerlerin düzeltilmesi için çalışmayı
fotomekanik bölümüne gönderir. (Negatif çekilen filmlerden pozitif elde edilir.)
Formun son şekli hakkında müşterinin görüş sahibi olabilmesi için resim ve yazı
krokilerinin renksiz olarak yer aldığı bir çalışma yapar (Ozalit çalışması),
Ozalit baskı çalışmasını müşterilere gönderir ve müşteriler tarafından yapılan
düzeltme üzerindeki son rötuşlarını dizgiye ve şekle yansıtır,
Matbaacılıkta dizgiye ait sembolleri tanır ve uygular,
Sıcak dizgi makinelerinin mekanik ve elektronik özelliklerini iyi tanır, onları dış
etkenlere karşı korur,
Çalışmaları alüminyum plakasının yapımı için kalıpçıya gönderir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Bilgisayar,
Masaüstü yayıncılık paket programları,
Scanner aleti,
Işıklı montaj masası,
Büro malzemeleri,
Linotype (Satır halinde dizgi yapan sıcak dizgi makinesi),
Monotype (Tek harf halinde dizgi yapan sıcak dizgi makinesi),
Harf karakterleri,
Espaslar,
Yedek espaslar,
Kumpas,
Espas temizleme teknesi, Ahşap veya metal yazı tekneleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Şekil ilişkilerini görebilen,
Ayrıntı ve değişikliklere dikkat edebilen,
Göz ve ellerini eşgüdümle kullanabilme gücüne ve estetik görüşe sahip,
İleri derecede miyop (6 diyoptrinin üzerinde) olmayan,
Kronik bronşit, akciğer hastalıkları, doğuştan veya sonradan kazanılan kalp
hastalıklarından birisine sahip olmayan,
Başkaları ile işbirliği içinde çalışabilen,
Yazım kurallarını iyi bilen veya uygulayan,
Vücut gücünün en az %70'ine sahip olan kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Sıcak dizgicilerin çalışma ortamı çok sağlıklı olmayıp, çok gürültülüdür. Foto dizgide
çalışanlar ise, matbaaların büro bölümlerinde çalışırlar. Ortam temiz ve iyi
aydınlatılmıştır.
Yazılı metinlerdeki verilerle ilgilidirler. Gerektiğinde tipo ve ofset baskıcılarla,
serigraflarla iletişim halindedirler.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Dizgiciler, matbaalarda, basım ve yayınevlerinde çalışırlar. Ayrıca kendi işyerlerini
açabilirler. Bu meslek artık bilgisayarda masaüstü yayıncılık programları ile
yapılmaktadır. Günümüzde matbaa grafikerliği ile dizgicilik iç içe girmiş
durumdadır. Masa üstü yayıncılık paket programlarını ve gelişmiş diğer mesleki
paket programlarını kullanabilen elemanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yönde kendini
geliştiren elemanların iş bulma olanakları her zaman vardır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim
merkezlerinde “Matbaa Teknolojisi” alanı “Baskı Öncesi” dalında verilmektedir.
Ayrıca, meslek liselerinin “Matbaa” alanı “Baskı Öncesi” dalında da bu mesleğin
eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
14 yaşını doldurmuş olmak,
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
Meslek liselerinde eğitim görebilmek için ise; ilköğretim okulunu bitirmek ve meslek
lisesi başvuru şartlarına sahip olmak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Dizgici mesleğinin eğitim süresi mesleki eğitim merkezlerinde ilköğretimden sonra 2
yıl, lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra ise 1 yıldır. Meslek liselerinde
ise eğitim süresi 4 yıldır.
Haftanın 5 günü işyerinde uygulamalı, 1 günü ise okulda teorik eğitim görülür.
Meslek liselerindeki eğitimin; Türkçe, Matematik, Tarih, Yabancı Dil, Fizik, Kimya
gibi genel bilgi dersleri ile Teknik Resim, Genel Matbaa, İşletme Bilgisi ve İş
Güvenliği gibi meslek derslerini görürler. Uygulamalı olarak ise Atölye ve Meslek
Teknolojisi dersleri görürler. Genel bilgi dersleri yanında Genel Matbaa, Renk Bilgisi
ve Mikaj-Montaj gibi meslek dersleri ve Atölye, Meslek Teknolojisi uygulamalı
dersleri vardır. Aynı zamanda, haftanın üç günü işletmede pratik eğitim
yapılmaktadır. Genel bilgi dersleri ve Grafik, Maliyet, Elektrik-Elektronik Bilgisi gibi
meslek dersleri Atölye ve Meslek Teknolojisi uygulamalı dersleri ile haftanın üç
günü işletmede pratik eğitim verilir, dizgi bölümünde öğrencilere dizgi metotları
hakkında temel yeterliliklerin yanında tipografik ölçüm sistemleri, tashih (düzeltme)
yapımı ve kalıp dağıtımı, kartvizit, kart, adres ve davetiye kalıpları hazırlanması
öğretilir. Dizgi makineleri konularında bilgi ve beceri kazandırılır.
MESLEKTE İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik
eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu eğitimde İnsan
Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku, İşletme Bilgisi,
Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin yanı sıra İleri Meslek
Bilgisi derslerini alırlar. 1 yılsonunda ustalık sınavlarına katılabilirler.
Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl
çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına
katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40 saatlik iş
pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra "Usta
Öğreticilik" belgesi alabilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri
açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine
sahip çalışanın olması zorunludur.
İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim
lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Çıraklık eğitimi kapsamındaki çıraklara eğitimleri süresince, meslek lisesi
öğrencilerine ise üçüncü sınıftan itibaren, işletmelerde yapacakları beceri eğitimi
esnasında işverenlerce, asgari ücretin % 30'undan az olmamak üzere ücret verilir.
Eğitim gören adayların iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta
primleri devletçe karşılanmaktadır.
Döner sermayesi bulunan meslek liselerinde işçilik hakkı olarak öğrenciye belli bir
ücret ödenmektedir.
Bu meslekte çalışanlar; çalıştıkları işyerlerinin büyüklüğüne, sendikalı olup
olmamalarına veya kamu kesiminde ya da özel kesimde çalışmalarına bağlı olarak
değişen ücretler almaktadırlar.
Ücretler asgari ücretin 2 ila 4 katı arasında değişmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili Eğitim Kurumları,
Meslek Elemanları
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi Bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube
Müdürlükleri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder